Cholina odgrywa w naszym ustroju szereg niezwykle ważnych funkcji, dlatego jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Początkowo była uznawana za witamine B4, obecnie jednak uznaje się ją za substancję witaminopodobną. Cholina jest związkiem wytwarzanym samodzielnie przez ludzki organizm. Produkcję tej substancji wspomaga witamina B9 i B12, a także aminokwasy takie jak metionina oraz seryna. Procesy endogennej syntezy są jednak zbyt małe by pokryć zapotrzebowanie na tę substancję, dlatego ważne jest, by dostarczać ją wraz z pożywieniem. Cholina to związek o którym wciąż za mało się mówi, dlatego w niniejszym artykule chciałbym trochę napisać o jej biologicznych funkcjach. 

Cholina w pigułce

Cholina jest niezbędna m.in do prawidłowego funkcjonowania mózgu. W świetle badań naukowych wykazano, że wyższa podaż choliny w diecie istotnie zmniejsza ryzyko rozwoju demencji / Alzheimera [1;2]. Ponadto Cholina:

  • Wspomaga syntezę DNA
  • Wspomaga funkcjonowanie wątroby, chroni przed niealkoholowym stłuszczeniem (NAFL)
  • Poprawia pracę nerwu błędnego (nerw błędny to najdłuższy nerw w naszym ciele - łączy jelita z mózgiem.)
  • Jest bardzo ważna dla kobiet w ciąży, gdyż przyczynia się do prawidłowego rozwoju mózgu dziecka
  • Usprawnia koncentracją, a także pamięć
  • Zmniejsza poziom homocysteiny
  • Zapewnia mitochondriom zdrowie (buduje wiele ważnych fosfolipidów) 

Cholina - jej rola i funkcje

Cholina ma istotny wpływ przede wszystkim na rozwój układu nerwowego, gdyż jest niezbędna do syntezy fosfolipidów takich jak fosfatydylocholina, która stanowi budulec dla błon komórkowych oraz pełni funkcje przekaźników w układzie nerwowym. Cholina jest również prekursorem ważnego neuroprzekaźnika – acetylocholiny, który m.in bierze udział w procesach odpowiadających zarówno za nastrój jak i pamięć. Acetylocholina jest neuroprzekaźnikiem układu cholinergicznego (przywspółczulnego) który odpowiedzialny jest za prawidłowe trawienie. Acetylocholina to główny mediator uwalniany przez nerw błędny, który oddziałuje korzystnie na stan zdrowotny naszych jelit. Chroni również przed rozwojem takich schorzeń jak choroba Alzheimera czy choroba miastenia. Cholina wspomaga prawidłowe funkcjonowanie wątroby, przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu tłuszczów, a także reguluje poziom toksycznej homocysteiny. Cholina jest również niezbędna w czasie ciąży, ma niezwykle duży wpływ w prewencji poronień i wad wrodzonych. Okazuje się, że cholina w znacznym stopniu redukuje stany zapalne - zmniejsza poziom markerów stanu zapalnego, w tym interleukiny-6 (IL-6), czynnika martwicy nowotworów (TNF), czy też czynnika NF kappa B.

Cholina również pomaga przeciwdziałać rozwojowi niealkoholowego stłuszczenia wątroby Należy jednak mieć na uwadze fakt, że w przypadku gdy mamy tej substancji istotnie za mało w ustroju, to nasz organizm jest zmuszony do zapewnienia sobie wystarczającej jej ilości, a jedynym na to sposobem jest ,,pobór'' choliny z naszych narządów, takich jak nerki, jelita czy płuca, która następnie zostaje przetransportowana do wątroby i mózgu, czyli tam gdzie cholina odgrywa najbardziej istotną funkcję. W ten sposób nasz organizm zwiększa możliwość przetrwania, jest to oznaka adaptacji do trudnych warunków. Oczywiście możliwości adaptacyjne organizmu w sytuacji niedoboru wymaganych związków są ograniczone, co może nieść za negatywne konsekwencje dla zdrowia.

Cholina - czym grożą niedobory

Zdążyliśmy się dowiedzieć, że cholina jest niezbędna do prawidłowego rozwoju organizmu oraz zmniejsza ryzyko powstania wielu chorób. Niedobory choliny często objawiają się problemami ze snem, kłopotami z pamięcią, regeneracją, mogą również nastąpić zaburzenia żołądkowo-jelitowe, jej brak powoduje także problemy z wątrobą (niealkoholowe stłuszczenie wątroby), niedobór choliny może również zaburzać płodność, zaś u kobiet w ciąży może doprowadzić do wad ośrodkowego układu nerwowego dziecka jak i może skutkować wzrostem ryzyka poronienia.Jak zatem widać cholina to ważny składnik odżywczy organizmu, zwłaszcza u kobiet ciężarnych, gdyż bierze udział w rozwoju mózgu i układu nerwowego u płodu. Na niedobory choliny narażone są przede wszystkim osoby będące na diecie wegetariańskiej, czyli diecie która wyklucza ze swojego menu produkty pochodzenia zwierzęcego, takie osoby powinny zadbać o wprowadzenie odpowiedniej suplementacji. Niestety cholesterolowa fobia jajeczna również przyczynia się do powstania niedoborów choliny.

Cholina – gdzie ją znajdziesz?

Cholina to niewątpliwie niezbędny składnik naszej diety, występuje dość obficie w żółtkach jaj, w podrobach zwłaszcza w wątróbce, również łosoś dziki jest całkiem dobrym źródłem choliny, w mniejszych bowiem ilościach możemy ją znaleźć w warzywach liściastych, np: w kalafiorze. Dobrze zbilansowana dieta powinna w całości pokrywać dzienne zapotrzebowanie na cholinę bowiem warto zaznaczyć, że jej zapotrzebowanie zdecydowanie rośnie w okresach intensywnego wysiłku intelektualnego jak i fizycznego czy wzmożonego napięcia nerwowego. Oczywiście u kobiet w ciąży jak i matek karmiących piersią zapotrzebowanie na cholinę również istotnie wzrasta, gdyż odpowiednia jej dawka jest niezbędna do prawidłowego rozwoju dziecka, w szczególności mózgu i całego układu nerwowego, dlatego często w takiej sytuacji zaleca się suplementację.

Piśmiennictwo:

[1] Maija P T Ylilauri, Sari Voutilainen, Eija Lönnroos, Heli E K Virtanen, Tomi-Pekka Tuomainen, Jukka T Salonen, Jyrki K Virtanen Associations of dietary choline intake with risk of incident dementia and with cognitive performance: the Kuopio Ischaemic Heart Disease Risk Factor Study

[2] Complementary medicines in pediatric bipolar disorder. Bogarapu S1, Bishop JR, Krueger CD, Pavuluri MN. 2008 Feb;60(1):103-14.

Autor: Marcin Grzelak