Sezon bikini już za nami, lecz o naszą sylwetkę powinniśmy dbać przez cały rok. Utarło się przekonanie które mówi, że czas jesienno-zimowy jest okresem sprzyjającym budowie muskulatury i jest w tym sporo prawdy, gdyż w letnim okresie rozwój masy mięśniowej może być nieco utrudniony, ale nie niemożliwy, m.in przez czynniki atmosferyczne (wysoka temperatura), mniejszy apetyt, wakacyjne wyjazdy czy inne aspekty.

Niestety, ale tak jak przy odchudzaniu, wiele osób pragnie jak najszybciej zbudować masę mięśniową, przez co istotnie zawyżają swoje zapotrzebowanie kaloryczne. Tego typu podejście jest grubym nieporozumieniem i może prowadzić na manowce.

Budowa masy mięśniowej - podstawy

Na początku wyjaśnijmy jedną rzecz - aby móc budować masę mięśniową musimy naszemu organizmowi stworzyć idealne środowisko ku temu, a mianowicie chodzi tu zarówno o bodziec w postaci treningu oporowego, jak i odpowiedniej nadwyżki składników energetycznych i budulcowych.

Zarówno zbyt mała, jak i nadmierna podaż kalorii może znacznie utrudnić pracę nad rozwojem muskulatury. Oznacza to, że jeśli nadwyżka kaloryczna będzie zbyt duża, to oprócz mięśni zyskamy również sporo tkanki tłuszczowej, z kolei zbyt niska kaloryczność może powodować brak efektów. Ustalenie optymalnej nadwyżki kalorycznej w diecie nie jest sprawą łatwą i bardzo często wymaga prowadzenia wnikliwych obserwacji - a to na ich podstawie należy manipulować podażą kalorii, pamiętając oczywiście o tym, że budowa masy mieśniowej to powolny okres. 

Jak ustalić nadwyżkę kaloryczną? 

Tak jak wspomniałem, ustalenie optymalnego pułapu kalorycznego nie jest sprawą prostą i jest kwestią wysoce indywidualną. Aspekt ten uzależniony jest od wielu czynników, takich jak m.in  masa ciała (w tym poziom tkanki tłuszczowej, im jest on niższy, tym nadwyżka kaloryczna może być większa), płeć, wzrost, wiek, wydatki związane z aktywnością fizyczną, zarówno treningową, jak i wszelkimi innymi jej przejawami, termiczny efekt pożywienia etc.

Można skorzystać z zaawansowanych wzorów matematycznych, które istotnie pomagają oszacować całkowitą przemianę materii. Za najdokładniejszy uważa się wzór Mifflin-St Jeor. Średnia tygodniowa nadwyżka kaloryczna nie powinna przekraczać w początkowym okresie 10 - 15% ustalonej wartości dla całkowitej przemiany materii (CPM). W dłuższej perspektywie czasu, ważna tutaj będzie umiejętność sprawnej obserwacji postępów.

Ponadto warto dodać, że jeśli zależy nam na budowie czystej masy mięśniowej, to przede wszystkim powinniśmy zadbać jakościowy dobór produktów żywnościowych. Chciałbym również wspomnieć o agresywnych odstępstwach od diety - wbrew temu co się wydaje, to właśnie w okresie ,,masowym'' możemy pozwolić sobie na mniej, niż podczas redukcji. 

Dlaczego? otóż w trakcie odchudzania mamy częściowo opróżnione rezerwy glikogenu mięśniowego, wątrobowego oraz triglicerydów wewnątrzmięśniowych, wobec tego jeśli zdarzy nam się pofolgować z dietą, to ta nadwyżka energetyczna zasili te rezerwuary, z kolei podczas budowy masy mieśniowej należy zachować większą ostrożność z dostarczaniem nadprogramowych kalorii, gdyż przy stałej nadwyżce energetycznej mamy częściowo lub niekiedy całkowicie wypełnione rezerwy glikogenu mięśniowego, wątrobowego oraz triglicerydów wewnątrz mięśniowych, wobec tego zbyt przesadne luzowanie podczas budowania masy może nasilić magazynowanie lipidów w komórkach tłuszczowych.

Zbyt duża nadwyżka kaloryczna - zagrożenia

Głębokie restrykcje kaloryczne, jak i zbyt duża nadwyżka kaloryczna w diecie mogą być szkodliwe. Zwykle tego typu praktyki mają negatywny wpływ na parametry metaboliczne oraz zaburzają skład ciała. Niestety dość wiele osób uważa, że im więcej kalorii w diecie, tym szybszy przyrost masy mięśniowej.

Większa nadwyżka kaloryczna nie sprawi, że mięśnie będą szybciej rosły. Zbyt duży nadmiar kalorii zwiększy jedynie syntezę i odkładanie lipidów w komórkach tkanki tłuszczowej. Oznacza to, że masa ciała się zwiększy, ale w głównej mierze będzie to tłuszcz. Ponadto tzw. ,,świniomasa'' negatywnie wpływa na parametry metaboliczne i hormonalne. Zbyt dużo kalorii w diecie może nasilić m.in wydzielanie adipocytokin, takich jak rezystyna, która osłabia wrażliwość insulinową. 

Podsumowanie budowania masy mięśniowej jesienią

Rozwój masy mięśniowej to powolny proces. Co prawda nadwyżka energetyczna jest niezbędnym warunkiem do rozwoju muskulatury, jednak nie możemy tego przyśpieszyć poprzez istotnie zawyżanie kaloryczności diety. Tego typu działanie zaburzy estetyke naszej sylwetki oraz doprowadzi do problemów zdrowotnych.

W świetle badań naukowych wykazano, że przyrost suchej tkanki mięśniowej w skali miesiąca, w przypadku osób trenujących i stosujących odpowiednią dietę wynosiły od 0,5 do 1kg. Warto na bieżąco monitorować i korygować swoją dietę, zależnie od postępów, a także zadbać o jakościowy dobór produktów w diecie.

___________________

Autor: Marcin Grzelak