Dieta ketogeniczna to dieta wysokotłuszczowa, uboga w węglowodany, która indukuje produkcję ciał ketonowych poprzez metabolizm tłuszczów w celu naśladowania stanu postu, polegającego na przesunięciu dominującego źródła kalorii z węglowodanów na triglicerydy. Na czym dokładnie polega dieta ketogeniczna? Czytajcie dalej!

Dieta ketogeniczna - na czym polega?

Klasyczna dieta ketogeniczna składa się zazwyczaj ze stosunku 4:1 (w gramach) tłuszczu do białka i węglowodanów. Bardziej „wyluzowane” lub zmodyfikowane odmiany odżywiania ketogenicznego pojawiły się w ciągu ostatnich 20 lat w celu zmniejszenia sztywności diety i poprawy przestrzegania zaleceń przez osoby, które z niej korzystają. Zmodyfikowana dieta Atkinsa (MAD) zazwyczaj zawiera 10–20 g netto węglowodanów dziennie, co odpowiada stosunkowi 1–2:1 tłuszczu do białka i węglowodanów.

Żywienie z wykorzystaniem niskiego indeksu glikemicznego zaleca 40–60 g dziennie węglowodanów o indeksie glikemicznym poniżej 50 i około 60% energii pochodzącej z tłuszczu i 20–30% z białka. Ponadto rośnie zainteresowanie terapeutycznymi zastosowaniami ketogennych suplementów diety, takich jak estry i sole ketonowe, a także trójglicerydy o średniej długości łańcucha (MCT), powszechnie występujące w oleju kokosowym i / lub palmowym, jako alternatywne metody osiągnięcia ketozy odżywczej.

Chociaż terapia dietą ketogenną (KDT) jest stosowana od prawie wieku w leczeniu epilepsji, to w ciągu ostatnich dwóch dekad nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania klinicznego stosowaniem KDT w neurologii, onkologii, otyłości, cukrzycy i poprawie wydajności.

Dieta ketogeniczna - najnowsze badania kliniczne (z zastosowaniem ketozy u osób dorosłych)

  • Ketoza a schorzenia układu nerwowego

Dwudziestu nastolatków lub dorosłych pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią stwardnienia rozsianego, z których 95% miało nadwagę lub otyłość, zostało włączonych do 6-miesięcznego badania wykorzystującego MAD - 20 g węglowodanów na dzień. Osiemnastu pacjentów ukończyło 6-miesięczne badanie, a dwóch pacjentów przedwcześnie przerwało dietę. Znaczący spadek w rozszerzonej skali stanu niepełnosprawności, zaobserwowano po 6 miesiącach stosowania diety w porównaniu z poziomem wyjściowym, głównie z powodu poprawy działania jelit, pęcherza i czuciowych systemów funkcjonalnych.

Poziomy serologicznej leptyny - prozapalnej adipokiny na czczo,  również były znacząco obniżone w stosunku do wartości wyjściowej po 3 miesiącach. Uczestników uznawano za „właściwie odżywiających się”, jeśli wykazywali ketozę moczową przez co najmniej 85% dni 6-miesięcznego badania. Spośród 18 pacjentów, którzy ukończyli badanie, 15 (75%) spełniło to kryterium przestrzegania zaleceń. Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były okresowe zaparcia, nieregularne miesiączki i biegunka.

  • Ketoza a otyłość

W hiszpańskim badaniu analizowano skutki 2–3 miesięcy, bardzo niskokalorycznej diety ketogenicznej (600–800 kcal / dzień i <50 g węglowodanów dziennie z warzyw) w celu osiągnięcia określonego celu utraty wagi, a następnie 2-miesięcznej niskokalorycznej diety  (800–1500 kcal / dzień) na odczuwanie głodu  i dobre samopoczucie psychiczne u 20 otyłych dorosłych.

Wszystkich 20 uczestników ukończyło badanie. Zmiany składu ciała, spowodowane dietą, były związane ze znaczną poprawą odczuwania głodu pokarmowego, aktywności fizycznej, senności i funkcji seksualnych u kobiet. Przestrzeganie zaleceń oceniano za pomocą codziennych stężeń ciał ketonowych we krwi, mierzonych za pomocą przenośnego glukometru, a także podczas wizyt kontrolnych, przy średnich poziomach przekraczających 1,0 mmol / l w okresie maksymalnej ketozy. Nie zgłoszono żadnych szczególnych skutków ubocznych.

  • Ketoza a wydolność

Poddano badaniu grupę osób z Australii, aby porównać efekt 12 tygodni zwykłej diety (> 250 g węglowodanów / dzień) z dietą ketogenną o niskiej zawartości węglowodanów (<10% dziennego spożycia węglowodanów lub <50 g węglowodanów / dzień, 70% tłuszczu) na masę ciała i wydolność u 14 dorosłych sportowców wyczynowych na poziomie średnio-zaawansowanym i elitarnym.

Dwunastu uczestników ukończyło badanie, a dwóch zrezygnowało. Pacjenci w grupie dietetycznej wykazywali znaczną redukcję całkowitej i beztłuszczowej masy ciała, ale nie mieli różnicy wydajności i sile w porównaniu z grupą kontrolną. Przestrzeganie zaleceń oceniano na podstawie samoopisu internetowego dotyczącego spożywanej diety za pomocą aplikacji na smartfony, MyFitnessPal i poziomu ciał ketonowych w surowicy, mierzonego przenośnym miernikiem ciał ketonowych. Średnie poziomy ketonów w grupie dietetycznej wynosiły 0,2–1,7 mmola / l. Nie zgłoszono żadnych skutków ubocznych.

Podsumowanie

Badania nad ketozą żywieniową trwają już od jakiegoś czasu. Ten sposób odżywiania przeszedł co prawda wstępną weryfikację, lecz pozostało wiele kwestii technicznych, które mogą być ważne z punktu widzenia osób, które są poddawane takiej kuracji, mianowicie: dokładniejsze monitorowanie działań niepożądanych, poziomy uwalnianych ciał ketonowych, które wskazują czy dana osoba znajduje się już w stanie, który bez wahania można nazwać ketozą i co najważniejsze odróżnić ketozę żywieniową od głodowej.

________________

Autor: Tomasz Domoradzki