Szereg substancji i składników aktywnych dostępnych w żywieniu i suplementach może wpływać na poprawę procesu gojenia się ran. Podczas regeneracji uszkodzonych tkanek niezbędne są składniki nasilające procesy naprawcze, które sprawią, że rana szybciej się zabliźni, a skóra odzyska swoją elastyczność i sprężystość. Zobaczcie naszą listę polecanych suplementów na gojenie się ran!

W artykule:

  • Czy można przyspieszyć gojenie się ran?

  • Jak goją się rany?

  • Jakie witaminy na gojenie się ran?

  • Gotu kola w leczeniu ran

  • Aloe vera w leczeniu ran

  • Glutamina i arginina w leczeniu ran

  • Cynk w leczeniu ran

  • Kurkumina w leczeniu ran



Czy można przyspieszyć gojenie się ran?

W celu usprawnienia czy przyspieszenia gojenia się ran będą niezbędne nie tylko substancje wchodzące w skład tkanek, ale także szereg innych substancji o specyficznym działaniu. Na kondycję tkanek wpływać mogą wybrane witaminy i składniki mineralne, białka, inne substancje biologiczne w tym wyciągi z warzyw i owoców, czy nawet zioła. Poszerz swoją wiedzę o witaminach i przeczytaj ten artykuł.

Leczenie szpitalne oraz okres pooperacyjny i późniejsza rekonwalescencja to okres niezwykle istotny, w którym powinno pojawić się wiele substancji wspierające powrót do zdrowia. Gojenie się ran wymaga nie tylko czasu, ale bardzo przemyślanego działania obejmującego uwzględnienie wielu ważnych elementów w diecie, może być w tym pomocna również odpowiednia suplementacja.



Jak goją się rany?

Zmiany skórne wynikające z różnych uszkodzeń tj. urazy, operacje, choroby, oparzenia to proces wymagający dynamicznych zmian. W procesie gojenia występują 3 fazy: faza zapalna z naciekiem leukocytów, faza usuwania martwych tkanek, faza przebudowy i regeneracji nabłonka i tworzenia struktury włóknistej.

Gojenie się ran związane jest z szeregiem zmian molekularno-biochemicznych tj. proces zapalny, koagulacja, proliferacja i przebudowa tkanek. Na spadek funkcji odpornościowej wpływa niska podaż białka czy nawet węglowodanów (podczas fazy proliferacji). W takiej sytuacji pożądane będą również inne składniki wpływające na funkcje odpornościowe. Tutaj dowiesz się, jak dbać o odporność.

Rany cięższe, gdzie leczenie jest wydłużone mogą prowadzić do przewlekłych procesów zapalnych, stąd w zależności od uszkodzenia niezbędne mogą okazać się substancje o działaniu przeciwzapalnym czy przeciwutleniającym (celem skrócenia fazy zapalnej). Aby proces leczenia, zabliźniania był efektywniejszy, przydać się mogą również składniki poprawiające syntezę kolagenu oraz poprawiające przepływ krwi.



Jakie witaminy na gojenie się ran?

Witaminy są najlepiej przebadanymi elementami w procesie gojenia się rany. Wszystkie witaminy znajdziesz tutaj.

Retinoidy pochodzące z witaminy A poprawiają gojenie się poprzez wpływ na angiogenezę, powstawanie kolagenu i wzmocnienie procesu nabłonkowania. Witamina A jest kluczowa dla utrzymania prawidłowej struktury nabłonka.

Witaminy z grupy B (tiamina, ryboflawina, pirydoksyna, kwas foliowy, pantotenian i kobalamina) to niezbędne kofaktory w reakcjach enzymatycznych. Biorą one udział w tworzeniu leukocytów i procesach anabolicznych gojenia się ran. Witaminy tj. tiamina, ryboflawina, pirydoksyna i kobalaminy biorą udział w syntezie kolagenu.

Witamina C bierze udział w gojeniu się rany poprawiając migrację i przemiany komórkowe oraz uczestnicząc w syntezie kolagenu (tworzy dodatkowe wiązania między włóknami kolagenowymi, które zwiększają stabilność i wytrzymałość macierzy kolagenowej). Dodatkowo witamina C poprawia funkcje antyoksydacyjne oraz procesy angiogenezy. Obecne zalecenia dotyczące suplementacji witaminy C wahają się od 500 mg/dobę w przypadku ran niepowikłanych do 2 g/dobę w przypadku ciężkich ran.



Gotu kola w leczeniu ran

Gotu kola (Centella asiatica) czyli ziele wąkroty azjatyckiej wspiera gojenie ran wynikających z zakażeń grzybiczych. Posiada zdolności zwalczające bakterie i grzyby oraz znacznie poprawia proces naprawczy gojenia się żołądka (np. wrzodów).

Gotu kola jest adaptogenem zawierającym triterpenoidy i flawonoidy pomagające szybciej regenerować się komórkom skóry, poprawiając jej strukturę i ukrwienie, co wpływa na proces bliznowacenia się rany.



Aloe vera w leczeniu ran

W przeglądzie systematycznym Hekmatpou z 2019 roku dowiedziono, że Aloe vera (Aloes) może być wykorzystywany w procesie leczenia ran ze względu na swoje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwzapalne (szczególnie w przypadku ran przewlekłych niż ostrych).

Stosowanie doustne (suplementacja) oraz miejscowa może poprawiać gojenie się ran oparzeniowych I i II stopnia skracając czas rekonwalescencji, zmniejszenie infekcji czy redukcję zaczerwienienia i swędzenia.

Roślina wykazuje zwiększoną aktywność odpornościową i aktywność histaminową, co także wpływa na proces naprawczy (szczególnie leczenie zmian oparzeniowych).



Glutamina i arginina w leczeniu ran

Glutamina to prekursor tlenku azotu i ważnej proliny, czyli niezbędnych substancji w procesie zapalnym, ale również potrzebnych w syntezie kolagenu.

Arginina może stymulować aktywację limfocytów T, chroni przed powikłaniami infekcyjnymi i zapalnymi. Stymuluje tworzenie glutationu, który jest silnym przeciwutleniaczem i regulatorem (kofaktorem) ważnych reakcji i enzymatycznych (stabilizuje także błony komórkowe i transport aminokwasów).

Suplementacja argininą może sprzyjać gojeniu się ran u starszych dorosłych dzięki poprawie syntezy białek i poprawie syntezy tlenku azotu. Aminokwas ten zawiera >30% azotu i jest dawcą tlenku azotu, który zwiększa przepływ krwi i tlenu do rany, zwiększając w ten sposób produkcję włókien kolagenu i zmniejszając stan zapalny.

Glutamina jest zaangażowana w zapalną fazę gojenia się ran (regulacja apoptozy leukocytów, produkcja nadtlenków, przetwarzanie antygenu i fagocytoza).



Cynk w leczeniu ran

W fazie zapalnej cynk pobudza odpowiedź immunologiczną i zmniejsza podatność na powikłania infekcyjne (zwiększając aktywację limfocytów i wytwarzanie przeciwciał). W innej fazie – proliferacji i przebudowy jest niezbędny do produkcji kolagenu, proliferacji fibroblastów i nabłonka.

W niektórych przypadkach miejscowe podawanie cynku np. na rany chirurgiczne także poprawiało proces gojenia się. Cynk jest ważnym regulatorem wielu przemian tkanki, stąd warto włączyć ten suplement do swojego planu wspomagania gojenia się ran.



Kurkumina w leczeniu ran

Kurkumina może poprawiać regenerację naskórka rany dzięki procesom apoptotycznym usuwając komórki zapalne z miejsca uszkodzeń (rany).

Suplementacja kurkuminą może usprawnić proces gojenia poprzez skrócenie fazy zapalnej. W badaniach zaobserwowano szybsze dojrzewanie włókien kolagenowych dzięki suplementacji kurkuminą. Dokonując wyboru suplementu z kurkuminą warto zwrócić uwagę szczególnie na wyższą biodostępność kurkuminy.



Suplementy na gojenie się ran - podsumowanie

Poza wymienionymi składnikami, które mogą pomóc w procesie odnowy i regeneracji tkanek skóry, należy pamiętać o podstawowych zasadach wpływających na proces gojenia się ran.

Odpowiednia podaż białka również wpływa na poprawę regeneracji, poprawia odżywienia tkanek, wzmacnia funkcje immunologiczne. Białko serwatkowe zawiera wszystkie aminokwasy niezbędne będąc doskonałym źródłem m.in. glutaminy i aminokwasów rozgałęzionych, które również są niezbędne do wzrostu komórek. Inny aminokwas, np. prolina występujący także w białku kolagenowym pomaga w produkcji kolagenu (także tworzącego skórę), leczy chrząstki i wzmacnia stawy, ścięgna i mięsień sercowy.



Autor: Łukasz Jaśkiewicz