Witaminy z grupy B należą do witamin rozpuszczalnych w wodzie i są ściśle związane z metabolizmem energetycznym. Stanowią również substraty do produkcji acetylokoenzymu A (CoA) w cyklu Krebsa (cykl kwasu cytrynowego; cykl kwasów trikarboksylowych-TCA). Do naturalnych źródeł B-witamin zaliczyć można: mięso, nabiał, jaja, produkty zbożowe z grubego przemiału, rośliny strączkowe.

  • Rola witaminy B w sporcie

  • Witamina B1

  • Witamina B2

  • Witamina B3

  • Witamina B12

Rola witaminy B w sporcie

Z perspektywy aktywności fizycznej, witaminy z grupy B pełnią funkcję koenzymów w dużej części procesów enzymatycznych, stanowiących podstawę większości aspektów czynności komórkowych. Na poziomie molekularnym, spełniają funkcje kofaktorów w przemianach białek, tłuszczu i węglowodanów.

Do witamin spełniających szczególną rolę w przemianach biochemicznych wśród sportowców należą:

  • witamina B1 (tiamina),

  • witamina B2 (ryboflawina),

  • witamina B3 (niacyna),

  • witamina B5 (kwas pantotenowy),

  • witamina B6 (pirydoksyna),

  • witamina B7 (biotyna),

  • witamina B9 (kwas foliowy),

  • witamina B12 (cyjanokobalamina).

Witamina B1 (tiamina)

Tiamina stanowi koenzym dla dehydrogenazy pirogronianowej oraz oksoglutaranowej, katalizując konwersję pirogronianu do CoA. W kontekście wysiłku, jej rola sprowadza się do udziału w rekcjach redoks (składowe enzymów oddechowych) i uczestnictwa w przemianach spichrzania (magazynowania) glikogenu wątrobowego.

Witamina B2 (ryboflawina)

Ryboflawina uczestniczy w metabolizmie GLU, kwasów tłuszczowych (KT), glicerolu i aminokwasow (AA) w produkcji energii. Jej metabolizm odnosi się do syntezy 2 mononukleotydów (mononukleotydu flawinowego-FMN i dinukleotydu flawinoadeninowego-FAD), ktore warunkują szybkość procesów komórkowych oraz pośredniczą w etapie konwersji witaminy B6 do jej funkcjonalnego koenzymu.

Witamina B3 (niacyna)

Rola niacyny poza pośrednictwem w procesach produkcji energii dotyczy m. in.: poprawy funkcjonowania układu krążenia, regulacji poziomu lipidów, działania antyoksydacyjnego względem śródbłonka naczyń krwionośnych, naprawy DNA oraz zdarzeń związanych z sygnalizacją komórkową. Kwas pantotenowy podobnie jak inne witaminy z grupy B jest substratem w cyklu Krebsa dla wszechobecnego CoA.

Niacyna bierze również udział w syntezie wielu neuroprzekaźników i hormonów steroidowych oraz uczestniczy w metabolizmie AA (jako kofaktor) ograniczając szybkość syntezy neuroprzekaźników, tj.: dopamina, serotonina, kwas γ-aminomasłowy (GABA) oraz uczestniczy w metabolizmie glukozy w mózgu.

Witamina B12 (kobalamina)

Kobalamina w kontekście sportowym bierze udział w syntezie nowych komórek, takich jak np. krwinki czerwone. Ze względu na to, że witamina B12 znajduje się głownie w produktach pochodzenia zwierzęcego, sportowcy będący na diecie wegetariańskiej powinni zadbać o jej suplementację lub uwzględniać produkty w nią wzbogacone. Deficyt kobalaminy może prowadzić do funkcjonalnego niedoboru folianów, co zmniejsza stabilność DNA oraz ekspresję wielu genów.


____________________

Autor: Łukasz Jaśkiewicz