Kontynuując temat brunatnienia tkanki tłuszczowej jako czynnika decydującego o efektywnym spalaniu kalorii oraz dobrym zdrowiu metabolicznym. Pierwszą część przeczytacie tutaj.

Stymulanty a spalanie tkanki tłuszczowej

Większość tradycyjnych termogeników oddziałuje za pośrednictwem układu współczulnego oraz transmisji adrenaliny. Mają zatem działanie pobudzające/stymulujące. Zwiększają aktywność skurczową mięśnia sercowego (receptory beta-1), jest to ich główny mechanizm związany z przyspieszeniem tempa przemiany materii. Receptory beta-2 są zlokalizowane w większości tkanek obwodowych, w tym w płucach, co ma znaczenie w przebiegu astmy. Ich aktywacja wiąże się z zaangażowaniem większej liczny jednostek motorycznych, co zwiększa napięcie mięśniowe a w rezultacie siłę. Receptory beta-3 są związane z lipolizą i brunatnieniem tkanki tłuszczowej.

Termogeniki – jak spalają tłuszcz?

Do termogeników, które pozostają neutralne względem transmisji adrenaliny, zaliczamy naturalne rozprzęgacze mitochondrialne. Zmniejszają produkcję ATP jako rezultat rozproszenia energii w postaci ciepła. Dochodzi wtedy do zmiany stosunku ATP/AMP, co stymuluje wzrost AMPK. Tworzą zatem warunki sygnalizacyjne zbliżone do restrykcji energetycznej. Organizm rozpoczyna autofagię, generuje nowe mitochondria i obniża stres oksydacyjny. Ponadto ciało zaczyna preferencyjnie wykorzystywać jako źródło energii zgromadzony tłuszcz. Mechanizmy te zmniejszają ryzyko dysfunkcji zdrowotnych, szczególnie w kontekście miażdżycy, cukrzycy, zespołu metabolicznego i otyłości. Dochodzi również do brunatnienia tkanki tłuszczowej.

Różne substancje termogeniczne wchodzą w interakcje z opisaną kaskadą metaboliczną, gdzie rozprzęganie łańcucha oddechowego jest unifikującym rezultatem.

Synefryna tylko minimalnie zwiększa aktywność adrenaliny a sama oddziałuje głównie przez receptor beta-3. Dzięki temu jest wysoce selektywna względem termogenezy przy marginalnym wpływie na układ krążenia. Występuje ona najczęściej w skórce gorzkiej pomarańczy.

Działa ona komplementarnie z flawonoidami z cytrusów, takimi jak hesperydyna i naringenina. Oprócz działania termogenicznego, mają one także wpływ na zdrowie metaboliczne i funkcje naczyń krwionośnych – działają ,,uszczelniająco”. Zmniejszają również ryzyko nowotworów – są inhibitorami cyklu komórkowego. Hamują procesy zapalne w metabolicznie aktywnych tkankach (wątroba, tkanka tłuszczowa). Stymulują brunatnienie tłuszczowej przez aktywację AMPK.

Kwercetyna chroni wątrobę przed nowotworami. Jest inhibitorem enzymu ACE II, dzięki czemu sprzyja zachowaniu zdrowego ciśnienia i zmniejsza adhezję wirusa SARS-COV-2. Działa przeciwzapalnie, chroniąc większość tkanek przed włóknieniem. Jest senolitykiem, powoduje apoptozę komórek ,,starczych”. Aktywuje szlak AMPK/PPAR-gamma oraz istotnie nasila brunatnienie tkanki tłuszczowej przez UCP1.

Kapsaicyna wpływa na wyrzut katecholamin z nadnerczy, jednak po przez wpływ na receptory TRPV1 wykazuje działanie przeciwstawne do nich. Chroni układ krążenia i produkuje efekt termogeniczny. Może jednak powodować podrażnienia układu pokarmowego. Kapsaicyna znajduje się w czerwonych papryczkach.

Zielona Herbata (EGCG & katechiny) wpływa na wzrost tempa przemiany materii po przez inhibicję enzymu COMT. Zwiększa półokres trwania katecholamin. Mimo to nie wywołuje negatywnych skutków związanych z ich transmisją. Działa kardioprotekcyjnie, chroni śródbłonek naczyń, aktywuje szlaki detoksykacyjne oraz naprawiające DNA. Wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne. Promuje powstawanie nowych mitochondriów. Wymienione efekty wynikają z wprowadzenia organizmu (zmiany w transkrypcji genetycznej) w stan naśladowczy do restrykcji energetycznej (AMPK).

Zielona Kawa (kwas chlorogenowy) działa w sposób zbliżony do wyżej opisanego, również aktywuje sensory dostępności energetycznej – AMPK, istotnie przyspiesza metabolizm bez efektu stymulacji, poprawia także tolerancje glukozy i zdrowie wątroby. Jest inhibitorem fosfodiesterazy, działa przez ten sam mechanizm, co leki na potencję.

Forskolina występuje w Coleus Forskohlii tj. Pokrzywie Indyjskiej, nasila enzymatyczną przemianę ATP do cAMP. Przez to zwiększa termogenezę oraz ułatwia pozyskiwanie beztłuszczowej masy ciała. Może zwiększać poziom testosteronu, a także wspomagać funkcjonowanie płuc u astmatyków. Nie działa za pośrednictwem adrenaliny i nie daje objawów ze strony układu sercowo-naczyniowego.

Fukoksantyna jest karotenoidem pozyskiwanym z glonów typu Morszczyn Pęcherzykowaty. Zwiększa istotnie tempo podstawowej przemiany materii przez aktywację UCP1. Z kolei hamuje procesy różnicowania się i proliferacji komórek tłuszczowych. Znacznie redukuje depozyty tłuszczu wisceralnego w wątrobie, dzięki czemu może przywracać insulinowrażliwość, regulować lipidogram i normalizować metabolizm glukozy. Wpływa również na redukcję ciśnienia tętniczego krwi.

Olive Leaf Extract z liścia oliwnego znacząco hamuje oksydację LDL, poprawia funkcje śródbłonka za pośrednictwem działania tlenu azotu i redukują ciśnienie tętnicze krwi. Hamują także mechanizmy zapalne odpowiedzialne za migrację molekuł aterogennych do ściany naczynia. Zwiększają insulinowrażliwość i pomagają w redukcji tłuszczu osób z odchyleniami metabolicznymi. Nasilają także ekspresję UCP1 w tkance tłuszczowej z niewielkim wzrostem adrenaliny.

Melatonina wprowadza nas w stan uśpienia i jest regulatorem cyklu okołodobowego. Ma także szeroko pojęte działanie regeneracyjne i naprawcze na tkanki, w tym układ nerwowy. Jest ekstremalnie skuteczna w eliminacji wolnych rodników tlenowych jak i azotowych (specyficznych dla mózgu). Aktywuje układ glimfatyczny, który usuwa z mózgu nagromadzone podczas metabolizmu toksyny. Melatonina jest senolitykiem, zwiększa poziom sirtuin, dzięki czemu sprzyja długowieczności. Znacznie poprawia stan wątroby i chroni ją przed stłuszczeniem, zwiększa aktywność komórek NK (ochrona przed wirusami), zmniejsza il-6 i tnf-alfa i crp (ogólny stan zapalny). Powoduje apoptozę selektywnie w komórkach nowotworowych, zapobiega przerzutom po przez inhibicję angiogenezy. Jest także aktywatorem białka UCP1, dzięki temu promuje zjawisko termogenezy.

PQQ jest mitoceutykiem, oddziałuje za pośrednictwem szlaku PGC-1 alfa, nasila bogenezę mitochondriów. Stymuluje w ten sposób białko UCP1 i brunatnienie tkanki tłuszczowej.

Brunatnienie tkanki tłuszczowej może być także stymulowane przez aktywność fizyczną (poprzez wpływ na iryzynę), podobnie działa też kwas ursolowy z rośliny jaką jest Święta Bazylia.

Wydatek energetyczny może być realizowany w wyniku wyborów żywieniowych, wystawienia na zimno bądź ćwiczenia fizyczne. Wspólnym efektem jest termogeneza. Mimo iż mechanicznie są zbliżone, wywierają inny efekt ogólny. Termogeniki mogą działać przez stymulację CUN oraz wywoływać negatywne skutki kardiologiczne jak również poprzez szlak UCP1 i brunatnienie tkanki tłuszczowej, promować szereg korzystnych mechanizmów adaptacyjnych bez wprowadzania organizmu w stan głodu.

Bibliografia:

  • A Review of Natural Stimulant and Non‐stimulant Thermogenic Agents (wiley.com)

  • Mitochondrial Uncoupling: A Key Controller of Biological Processes in Physiology and Diseases - PMC (nih.gov)

  • Andrew Huberman - YouTube

  • FoundMyFitness - YouTube

  • Leo and Longevity - YouTube

_______________

Autor: Robert Rybicki