Co to jest napój izotoniczny?
Napój izotoniczny jest to napój specjalnego przeznaczenia żywnościowego, który charakteryzuje się taką samą osmolalnością jak płyny ustrojowe człowieka. Osmolalność takiego napoju wynosi 270-330 mOsm/L i zawiera on 6-10% węglowodanów. Taki napój nie zakłóca w takim wypadku aktywności fizycznej trawieniem i jest łatwym i szybkim źródłem energii dla całego organizmy, w tym również dla mięśni.
Co zawiera napój izotoniczny?
Napoje izotoniczne zawierają mieszankę węglowodanów prostych jak i złożonych. Znajduje się w nich glukoza, fruktoza (cukry proste), oraz maltodekstryna należąca do grupy węglowodanów złożonych, a konkretnie do oligosacharydów zawierających od 3 do 10 cząsteczek monosacharydów. Izotoniki, bo tak są często potocznie określane, zawierają także elektrolity, czyli wapń, magnez, potas, chlorek oraz sód. Ponadto w niektórych produktach możemy znaleźć witaminy oraz dodatkowe minerały.
Jaką funkcję pełnią węglowodany?
Węglowodany, inaczej też cukry są głównym źródło energii, nie tylko dla mięśni ale i dla całego organizmu bo również dla mózgu czy czerwonych krwinek. Węglowodany również stanowią element zapasów energetycznych w naszym organizmie w formie glikogenu, mięśniowego i wątrobowego. Glikogen mięśniowy stanowi źródło energii dla naszych mięśni, a wątrobowy utrzymuje odpowiednie stężenie glukozy we krwi. Dodatkowo cukry wchodzą w skład DNA oraz RNA. Należy pamiętać również, że węglowodany są potrzebne do całkowitego spalania tłuszczów, uczestniczą w syntezie niektórych aminokwasów, jak również węglowodany należące do grupy nieprzyswajalnych (błonnik pokarmowy) zapewniają prawidłową pracę jelit, odpowiednią perystaltykę i korzystnie wpływają na mikroflorę jelit.
Dlaczego warto stosować napoje izotoniczne przy długich treningach?
Podczas długiego wysiłku fizycznego w zależności od jeszcze typu podejmowanej aktywności i jej intensywności zapasy energetyczne w postaci glikogenu mięśniowego będą się z różną szybkością wyczerpywać. Zużycie tych zapasów wiążę się ze znacznym pogorszeniem zdolności wysiłkowych i powiększeniem uczucia zmęczenia. Dlatego warto wprowadzić do swoich treningów czy zawodów spożycie napojów izotonicznych, które zawierają łatwo i szybko przyswajalne węglowodany stanowiące źródło energii podczas wysiłku. Korzyścią takich działań jest opóźnienie wystąpienia uczucia zmęczenia, wydłużenie tym samym aktywności fizycznej i zwiększenie możliwości wysiłkowych. Często sportowcy wytrzymałościowi mogą zetknąć się z efektem tzw. ściany, gdzie nasze możliwości wysiłkowe znacznie spadają i występuje uczucie znacznego zmęczenia, przyczyną tego efektu jest m.in. właśnie wyczerpanie glikogenu mięśniowego. Dlatego zatem dobrze jest zadbać o dostarczanie węglowodanów w postaci izotonika podczas długich aktywności fizycznych.
Czy napoje izotoniczne zwiększają możliwości wysiłkowe?
Uprawiając aktywność fizyczną o wysokiej intensywności czy wysiłek o umiarkowanej intensywności, ale długo trwający, warto sięgnąć po wspomniane izotoniki. Są one łatwym i szybkim źródłem energii nie obciążającym układu pokarmowego, co nie zakłóca wysiłku fizycznego. Dlatego też opóźniają one wystąpienie uczucia zmęczenia, wydłużają możliwość podejmowania wysiłku jak również zwiększają możliwości wysiłkowe.
Czy napój izotoniczny wpływa na odpowiednie nawodnienie?
Napój izotoniczny ma podobną osmolalność co płyny ustrojowe organizmu człowieka. Dzięki temu napój izotoniczny szybko i łatwo nawadnia organizm. Odpowiednie nawodnienie to również ważna kwestia podczas wysiłku, ponieważ odwodnienie powyżej 2% masy ciała wpływa negatywnie na wysiłek fizyczny, zmniejszając zdolności wysiłkowe. Przy większym odwodnieniu mogą wystąpić nudności, wymioty czy biegunka, jeszcze idąc dalej osłabienie, trudności w oddychaniu i dezorientacja i zawroty głowy.
Dlaczego do napoi izotonicznych dodaje się elektrolitów?
Wraz z potem tracimy cenne dla organizmu elektrolity (sód, magnez, potas, wapń,chlorek). Organizm podczas aktywności fizycznej czy wysokich temperatur wytwarza pot w celach termoregulacyjnych, czyli w ten sposób wyrównuję temperaturę ciała. Dlatego najlepiej już podczas wysiłku uzupełniać elektrolity. Niedobór ich wiąże się z drżeniem i mimowolnymi skurczami mięśni, osłabieniem czy zmniejszeniem siły mięśni.
Dla kogo polecane są napoje izotoniczne?
Napoje izotoniczne polecane są dla osób aktywnych fizycznie, których treningi czy zawody trwają ponad 1h. Przy wysiłkach o charakterze wytrzymałościowym powyżej 1h czasu trwania warto wspomóc się izotonikiem, ale gdy wysiłek trwa mniej niż godzinę ale cechuję się wysoką intensywnością to również można zastosować napój izotoniczny.
