Kreatyna, ta tajemniczo brzmiąca substancja, która od lat budzi zainteresowanie zarówno wśród sportowców, jak i osób aktywnych fizycznie. Jednak co tak naprawdę kryje się za tym terminem? Czym jest kreatyna, jakie ma działanie, jak ją stosować i czy faktycznie przynosi oczekiwane efekty? W tym artykule postaramy się rzetelnie odpowiedzieć na te pytania, zgłębiając temat kreatyny od podstawowych informacji po najnowsze badania naukowe.

W artykule:

  1. Co to jest kreatyna?

  2. Jak działa kreatyna?

  3. Jak stosować kreatynę?

  4. Jak dawkować kreatynę?

  5. Czy od kreatyny się zalewa?

  6. Efekty przyjmowania kreatyny

  7. Jaką formę kreatyny wybrać?

  8. Dlaczego kreatyna jest tak ważna?

  9. W jakich sportach używa się kreatyny?

  10. Czy kreatynę mogą przyjmować osoby, które nie trenują?

  11. Kreatyna, a kontuzje?

  12. Czy kreatyna jest zdrowa?

  13. Czy kreatyna to steryd?

 

1. Co to jest kreatyna?

Kreatyna to związek chemiczny, który w organizmie ludzkim pełni kluczową rolę w procesach energetycznych. Naturalnie występuje głównie w mięśniach szkieletowych, ale również jest syntetyzowana w niewielkich ilościach przez wątrobę, trzustkę i nerki. Jest to organiczna pochodna aminokwasów: argininy, glicyny i metioniny. W mięśniach przechowywana jest w postaci fosfokreatyny, stanowiącej źródło szybko dostępnej energii podczas intensywnego wysiłku fizycznego.

 

2. Jak działa kreatyna?

Działanie kreatyny opiera się na zwiększeniu zawartości fosfokreatyny w mięśniach. Podczas intensywnego wysiłku, gdy zapotrzebowanie na energię jest wysokie, fosfokreatyna przekształca ADP (adenozynotrifosforan) z powrotem w ATP (adenozynotrifosforan), który jest podstawowym źródłem energii dla komórek mięśniowych. Dzięki temu procesowi, kreatyna wspomaga utrzymanie intensywności wysiłku przez dłuższy czas, co może przyczynić się do zwiększenia wydolności fizycznej.

 

3. Jak stosować kreatynę?

Stosowanie kreatyny to nic skomplikowanego. Kiedyś mówiło się o fazach nasycenia i cyklach kreatynowych. Jest to jednak błędne założenie, ponieważ kreatyna działa wtedy, gdy po prostu ją stosujemy. Organizm się do niej nie “przyzwyczaja”, więc przerwy w jej stosowaniu, to po prostu unikanie benefitów płynących ze stosowania kreatyny. Najważniejsze jest, aby utrzymać jej odpowiednie stężenie. Najlepiej stosować ją codziennie, a jeśli chcemy zwiększyć jej przyswajalność stosujmy ją:

  • Po posiłku
  • Z cukrami prostymi
  • Z EAA
  • Z białkiem

Każda opcja wspomaga przyswajanie kreatyny, poprzez stymulację wydzielania insuliny, która działa jako transporter dla kreatyny. 

 

4. Jak dawkować kreatynę?

Standardowa dawka kreatyny wynosi zazwyczaj od 3 do 5 gramów dziennie. Można ją przyjmować przed treningiem, po treningu lub w innych porach dnia. Działanie kreatyny w zależności od pory stosowania pozostanie niezmienne. Jednak stosowanie jej po treningu (lepsza absorpcja składników odżywczych) lub po posiłku (wyrzut insuliny) może delikatnie zwiększyć zdolność organizmu do jej przyswojenia.

 

5. Czy od kreatyny się zalewa?

Jednym z często powtarzanych mitów związanych z kreatyną jest obawa przed zatrzymywaniem wody w organizmie, co może prowadzić do uczucia "puchnięcia". Jednakże większość badań naukowych nie potwierdza istotnych efektów ubocznych związanych z retencją wody przyjmowaną kreatyną. Wiele zależy również od indywidualnej reakcji organizmu oraz sposobu stosowania kreatyny.
Jednak, żeby stwierdzić zwiększoną retencję wody przez kreatynę, konieczna by była ścisła kontrola elektrolitów takich jak sód czy potas oraz np. ilość węglowodanów w ciągu dnia.
Kreatyna zaciąga wodę wewnątrzkomórkowo, przez co nasze mięśnie nie będą zalane, a jedynie pełniejsze!

 

6. Efekty przyjmowania kreatyny

Efekty przyjmowania kreatyny są różnorodne i mogą obejmować zwiększoną siłę, wytrzymałość oraz wzrost masy mięśniowej. Kreatyna może także wspomagać proces regeneracji mięśni po intensywnym wysiłku fizycznym, przyspieszając powrót do treningów. Regularne stosowanie kreatyny może przynieść wymierne korzyści dla osób trenujących siłowo, sprinterów oraz sportowców wymagających szybkiego wybuchu siły.

 

7. Jaką formę kreatyny wybrać?

Na rynku dostępnych jest kilka form kreatyny, takich jak:

  • monohydrat kreatyny
  • jabłczan kreatyny (TCM)
  • chlorowodorek kreatyny (HCL)
  • kreatyna chelatowana
  • stacki kreatynowe
  • kreatyna alkaliczna (krealkalyn)

 

Wiele badań wskazuje jednak, że monohydrat kreatyny jest najbardziej skuteczną i dobrze zbadaną formą tego suplementu. Jest także najbardziej ekonomiczna i łatwo dostępna.
Mimo to istnieją przesłanki, że np kreatyna alkaliczna może być bardziej biodostępna (organizm lepiej ją wykorzysta)

 

8. Dlaczego kreatyna jest tak ważna?

Kreatyna stanowi istotny element dla osób aktywnych fizycznie, ponieważ może znacząco poprawić wyniki treningowe, prowadząc do szybszego rozwoju siły i masy mięśniowej. Jej stosowanie może być szczególnie korzystne dla sportowców oraz osób trenujących siłowo, którzy dążą do osiągnięcia najlepszych rezultatów treningowych.

 

9. W jakich sportach używa się kreatyny?

Kreatyna jest powszechnie stosowana w wielu dyscyplinach sportowych, zwłaszcza tych wymagających wysiłku siłowego, takich jak kulturystyka, podnoszenie ciężarów czy sporty walki. Jest także popularna wśród sprinterów, sportowców uprawiających dyscypliny wymagające szybkiego wybuchu siły oraz w wielu innych dyscyplinach sportowych.

 

10. Czy kreatynę mogą przyjmować osoby, które nie trenują?

Kreatyna może być stosowana również przez osoby, które nie uprawiają regularnie sportu. Choć efekty jej stosowania mogą być mniej widoczne niż u osób aktywnych fizycznie, to nadal może przyczynić się do poprawy ogólnej wydolności organizmu oraz zwiększenia masy mięśniowej. Jednak zawsze warto pamiętać o konsultacji z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

 

11. Kreatyna, a kontuzje?

Nie ma dowodów na to, że przyjmowanie kreatyny zwiększa ryzyko kontuzji. W rzeczywistości, poprawa siły i wydolności mięśniowej może nawet przyczynić się do zmniejszenia ryzyka urazów poprzez lepszą kontrolę nad ciałem oraz większą stabilność stawów.

 

12. Czy kreatyna jest zdrowa?

Kreatyna w odpowiednich dawkach jest uznawana za bezpieczną substancję. Jednakże zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, szczególnie jeśli ma się jakiekolwiek schorzenia zdrowotne, takie jak problemy z nerkami czy nadciśnienie. Badania przeprowadzone na przestrzeni lat nie wykazały poważnych skutków ubocznych wynikających z regularnego stosowania kreatyny.

 

13. Czy kreatyna to steryd?

Kreatyna nie jest sterydem anabolicznym. Jest to naturalnie występująca substancja w organizmie, która ma zdolność zwiększania dostępności energii w mięśniach. Jest legalna oraz dostępna bez recepty, w odróżnieniu od sterydów, które są związane z wieloma niepożądanymi efektami ubocznymi oraz są często zakazane w sporcie.

 

Podsumowanie - Czy stosować kreatynę?  

Zdecydowanie tak! Kreatyna to jedna z najbardziej popularnych i dobrze zbadanych substancji stosowanych przez sportowców oraz osoby aktywne fizycznie. Jej wszechstronne działanie, bezpieczeństwo stosowania oraz potencjał poprawy wydolności fizycznej sprawiają, że kreatyna stała się nieodłącznym elementem suplementacji dla wielu osób. Warto jednak pamiętać, że suplementacja kreatyna powinna być uzupełnieniem odpowiednio zbilansowanej diety oraz regularnych treningów, a także być stosowana zgodnie z zaleceniami specjalistów.