Potas jest niezaprzeczalnie niezbędnym składnikiem mineralnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu, odpowiadającym za regulowanie ciśnienia krwi, utrzymanie równowagi elektrolitowej, kontrolę pracy mięśni (w tym mięśnia sercowego) oraz funkcjonowanie układu nerwowego.

  

Suplementacja potasu może być konieczna w pewnych sytuacjach, jednak zawsze powinna być skonsultowana z lekarzem. Nadmiar potasu może stanowić znaczące zagrożenie dla zdrowia.

   

W artykule:

  • Niedobór potasu 
  • Niedobór potasu - dieta
  • Potas obniża ciśnienie krwi
  • Suplementacja potasu w podeszłym wieku
  • Potas a aktywność fizyczna
  • Suplementacja potasu

   

Niedobór potasu

Zbyt niski poziom potasu we krwi określa się hipokaliemią. Jej przyczyną może być: zaawansowane niedożywienie, biegunki infekcyjne, nadużywanie leków przeczyszczających lub diuretyków oraz nieprawidłowa dieta

  

Niedobór potasu objawia się zaburzeniami rytmu serca, nadpobudliwością mięśniową lub osłabieniem siły mięśniowej. 

  

Niedobór potasu - dieta

Częstą przyczyną niedoboru potasu jest nieprawidłowa dieta, uboga w warzywa i owoce, a bogata w wysoko przetworzoną, mało wartościową żywność.

 

Potas zawarty jest przede wszystkim w świeżych owocach i warzywach (pomidory, ziemniaki, buraki, banany), ale również suszonych oraz przetworach (z pomidorów lub innych warzyw). Produkty bogate w potas to również czekolada, kakao, orzechy, pestki dyni oraz nasiona roślin strączkowych.

  

Instytut Żywności i Żywienia zaleca osobom dorosłym spożycie potasu na poziomie 3500 mg/dobę

 

Potas obniża ciśnienie krwi

Wyniki badań wskazują, że zwiększenie podaży potasu wraz z dietą jest korzystne, zwłaszcza u dorosłych, chorujących na nadciśnienie tętnicze. Znacząco obniża ciśnienie skurczowe i rozkurczowe. Poza tym, prawidłowe stężenie potasu we krwi zmniejsza ryzyko występowania udaru mózgu średnio o 24%. 

  

Udowodniono, że dieta DASH, czyli dieta bogata w potas i uboga w sód ma działanie hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie

   

Zwiększenie podaży potasu zmniejsza też agregację płytek krwi oraz ryzyko zakrzepicy

Suplementacja potasu w podeszłym wieku

Zbyt niski poziom potasu obserwuje się szczególnie u osób starszych. Spowodowane jest to zwykle zbyt małym spożyciem warzyw i owoców, które zawierają ten pierwiastek. Przyczyną niedoboru potasu w podeszłym wieku może być też duża jego utrata przez przewód pokarmowy oraz stosowanie diuretyków.

   

Dodatkową korzyścią ze zwiększenia spożycia potasu (dieta lub suplementacja) jest zmniejszenie wydalania wapnia z moczem. Prawdopodobnie powoduje to zmniejszenie ryzyka występowania osteoporozy (zaniku masy kostnej), które zwiększa się z wiekiem.  

  

Dodatkowo suplementacja potasu może zmniejszyć ryzyko upadków, po części dzięki zwiększeniu napięcia mięśni.  

   

Potas a aktywność fizyczna

Intensywna aktywność fizyczna może prowadzić do większych strat potasu przez pot, szczególnie w przypadku długotrwałych, intensywnych treningów.

  

Niedobór potasu może zwiększyć ryzyko skurczów mięśni, co bywa szczególnie problematyczne dla sportowców.

  

Potas jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu mięśniowego i nerwowego. Dlatego warto zadbać o jego wystarczające spożycie, również w kontekście aktywności fizycznej. 

  

Potas jest też bardzo istotny dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego, co ściśle wiąże się z wydolnością fizyczną

   

Suplementacja potasu

W niektórych przypadkach poza zwiększeniem spożycia z dietą, niezbędna będzie suplementacja potasu. Może to być konieczne u osób starszych, nie będących w stanie pokryć zapotrzebowania z dietą, u osób niedożywionych, bardzo aktywnych lub osób ze stwierdzoną hipokaliemią z innego powodu. 

  

Potas można dostarczać w formie kapsułek, ale również w innych formach (płyn, proszek, pastylki musujące) jako kompleks elektrolitów

  

Należy pamiętać, że nie powinno się stosować suplementów z potasem bez kontroli lekarza. Nadmiar potasu może być równie niebezpieczny, co jego niedobór. Może nieść poważne konsekwencje zdrowotne, takie jak np. zaburzenia rytmu serca.

   

Źródła:

  1. Jan Gawęcki (red.). (2010). Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. WN PWN.
  2. Instytut Żywności i Żywienia. (2017). Normy Żywienia. Instytut Żywności i Żywienia.
  3. Sławińska A. (2022). Potas – źródła potasu w diecie i wpływ na zdrowie. www.dietetycy.org.pl (dostęp z dnia 14.09.2023r.)
  4. Wyskida K., Chudek J. (2015). Suplementacja doustna potasu – wskazania, przeciwwskazania, sytuacje niejednoznaczne. Medycyna po Dyplomie.
  5. Aburto N.J., Hanson S., Gutierrez H. i wsp. (2013). Effect of increased potassium intake on cardiovascular risk factors and disease: systematic review and meta-analyses.