Dyniowate (Cucurbitaceae) to duża rodzina roślin obejmująca aż 130 rodzajów i 800 gatunków znanych na całym świecie. Te warzywa od wieków wykorzystywane są w tradycyjnej medycynie, a obecnie królują na stołach praktycznie na całym świecie. Poza różnorodnym smakiem dyniowate wykazują wiele właściwości bioaktywnych - są źródłem polifenoli, garbników i kukurbitacyn - mają działanie antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, przeciwcukrzycowe, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Dodatkowo dyniowate mogą być wykorzystywane jako potencjalny środek wspomagający leczenie schorzeń żołądka i jelit oraz wykazują działanie farmakoterapeutyczne w chorobach dolnych dróg moczowych, stanach zapalnych i cukrzycy.

Dynia

Dynia należy do rodziny dyniowatych i jest zazwyczaj duża, okrągła i intensywnie pomarańczowa, z lekko prążkowaną, twardą i gładką skórką zewnętrzną. Wewnątrz dyni znajdują się nasiona i miąższ. Po przyrządzeniu cała dynia jest jadalna - skórka, miąższ i nasiona - należy jedynie usunąć żylaste części, które utrzymują nasiona w środku.

Wartość odżywcza

Dynia to niskokaloryczne, pełne witamin i minerałów sezonowe warzywo. W 100 g produktu znajdziemy 33 kcal. Dynia jest doskonałym źródłem potasu i beta-karotenu, który jest karotenoidem przekształcającym się w witaminę A. Zawiera również minerały, w tym wapń i magnez, a także witaminy E, C i niektóre witaminy z grupy B.

Wpływ na zdrowie

Dynia zawiera witaminy C i E, a także beta-karoten, z których wszystkie odgrywają ważną rolę w zdrowiu naszej skóry. Witamina C nie jest wytwarzana naturalnie przez organizm, należy więc dostarczać ją w codziennej diecie, ponieważ odgrywa ona rolę w tworzeniu kolagenu. Witamina E jest doskonałym antyoksydantem i działa razem z witaminą C, pomagając chronić przed szkodliwością promieni słonecznych i zapobiegając wysuszaniu skóry. Witamina A, czyli beta-karoten, również bierze udział w ochronie skóry przed promieniowaniem UV i pomaga chronić skórę przed oparzeniami słonecznymi.

Bakłażan

Bakłażan to kolejne warzywo z rodziny dyniowatych. Wielu z nas najlepiej zna bakłażany, które są duże i ciemnofioletowe, ale kształt, rozmiar i kolor mogą się różnić od małych i podłużnych do długich i cienkich oraz od odcieni fioletu do bieli lub zieleni.

Wartość odżywcza

Porcja 100g surowego bakłażana dostarcza 15 kcal. Jest on doskonałym źródłem błonnika pokarmowego. Jest również dobrym źródłem witamin B1 i B6 oraz potasu. Ponadto jest bogaty w minerały, takie jak miedź, magnez i mangan.

Wpływ na zdrowie

Bakłażany są źródłem związków fenolowych, które działają jak przeciwutleniacze. Przeciwutleniacze to cząsteczki, które pomagają organizmowi neutralizować wolne rodniki — niestabilne cząsteczki, które mogą uszkadzać komórki, jeśli gromadzą się w dużych ilościach. Żywność zawierająca przeciwutleniacze może pomóc w zapobieganiu wielu chorobom. Wśród przeciwutleniaczy w bakłażanach znajdują się antocyjany, w tym nasunina, luteina i zeaksantyna.

Cukinia

Cukinia jest uważana za warzywo, jednak w rzeczywistości jest to młody owoc należący do rodziny roślin dyniowatych, obok innych ulubionych warzyw, takich jak dynia i bakłażan. Cukinię zbiera się zanim w pełni dojrzeje i zalicza się ją do rodzaju letnich dyń. Jest też całkowicie jadalna: skórka, nasiona i miąższ są pełne fitoskładników. Kolory mogą być różne - od ciemnej, szmaragdowej zieleni po żółtawy odcień.

Wartość odżywcza

Cukinia zawiera wiele ważnych witamin A, C oraz E, minerałów, takich jak fosfor, wapń, żelazo, sód, potas i jod, oraz przeciwutleniaczy. Ma wysoką zawartość błonnika i niską kaloryczność. Spożywając 100 g cukinii dostarczamy jedynie 17 kcal. Błonnik odgrywa ważną rolę w trawieniu i może ograniczać prawdopodobieństwo wystąpienia różnych problemów z GI.

Wpływ na zdrowie

Cukinia zawiera zeaksantynę i kilka innych związków, które mogą odgrywać rolę w zapobieganiu stresowi oksydacyjnemu. To z kolei może ograniczyć prawdopodobieństwo rozwoju nowotworów. Cukinia jest bogata w witaminę B6 - badania sugerują, że witamina ta może pomóc w regulacji poziomu glukozy we krwi. Witamina ta ma właściwości zapobiegające powstawaniu cukrzycy. Związki takie jak luteina i zeaksantyna chronią komórki oka poprzez filtrowanie niebieskich fal świetlnych. Dieta bogata w te związki może zmniejszyć ryzyko rozwoju zaćmy lub innych problemów zdrowotnych związanych z oczami.

_________________

Autor: Katarzyna Szafraniec