Dlaczego bolą Cię kolana?
Ból kolan może mieć różne przyczyny, od uszkodzeń mechanicznych, chorób przewlekłych, aż po błędy żywieniowe. Poniższy artykuł będzie dotyczył głównie tych ostatnich.
Nie da się jednak ukryć, że bóle stawów, w tym kolan, są najczęściej spowodowane czynnikami niezwiązanymi z dietą. Najczęstszymi przyczynami bólu kolan są różne urazy, takie jak skręcenia, zwichnięcia, uszkodzenie łąkotek, czy też zapalenie kaletki maziowej. Kolejne to problemy mechaniczne, a także choroby zwyrodnieniowe i zapalne (np. reumatoidalne zapalenie stawów lub zwyrodnienie stawów).
Bóle kolan mogą wiązać się też z wysiłkiem fizycznym, a raczej być konsekwencją przetrenowania lub niewłaściwej techniki ćwiczeń. Przyczyn bólu kolan jest wiele i zawsze gdy nie ustaje on samoistnie, należy udać się do lekarza.
W artykule:
- Ból kolan spowodowany za dużą masą ciała
- Aktywność fizyczna dobra dla Twoich kolan
- Dieta prozapalna nie jest dobra dla Twoich kolan
- Ból kolan - niedobory pokarmowe
- Słowo od Strefy Mocy
Ból kolan spowodowany za dużą masą ciała
Nadmierna masa ciała znacząco wpływa na zdrowie kolan, prowadząc do zwiększonego obciążenia, większego ryzyka urazów i zwyrodnień oraz stanów zapalnych.
Nadwaga i otyłość przede wszystkim nadmiernie obciążają stawy. Każdy dodatkowy kilogram masy ciała wywiera dodatkowe obciążenie na stawy kolanowe. Szacuje się, że przy chodzeniu kolana doświadczają obciążenia od 3 do 5 razy większego niż masa ciała, a przy bieganiu nawet więcej. To oznacza, że przy nadwadze kolana są znacznie bardziej obciążone.
W przypadku bólu kolan, spowodowanego nadmierną masą ciała, najlepszym sposobem wyleczenia się z niego jest redukcja masy ciała. Z wielu powodów warto utrzymywać masę ciała w zakresie normy (BMI = 18,5 - 24,9).
Aby zredukować masę ciała konieczne jest utrzymywanie deficytu kalorycznego. Oznacza to, że aby schudnąć należy jeść mniej niż wynosi nasze zapotrzebowanie energetyczne. W praktyce, należy obliczyć CPM (całkowita przemiana materii) np. w kalkulatorze internetowym. Następnie od otrzymanej wartości należy odjąć wspomniany deficyt, który zwykle wynosi około 200-600 kcal. Warto na początek odjąć 200-300 kcal i obserwować czy masa ciała spada (nie szybciej niż 1kg / tydzień).
Aktywność fizyczna jest również bardzo ważna w trakcie odchudzania, ponieważ zwiększa wydatek energetyczny, dzięki czemu redukcja może postępować szybciej lub będzie można więcej zjeść i chudnąć w tym samym tempie. Ponadto, zapobiegnie to nadmiernej utracie mięśni w trakcie odchudzania.
Aktywność fizyczna dobra dla Twoich kolan
Dla zdrowia kolan, warto włączyć aktywność fizyczną, odpowiednią dla swoich możliwości. W przypadku dużej masy ciała warto zacząć od wysiłku, który dodatkowo nie obciąża kolan. Dobrym wyborem będą spacery, jazda na rowerze oraz pływanie. Te aktywności powinny być odpowiednie, nawet przy bólu kolan.
Silne mięśnie nóg, zwłaszcza mięśnie czworogłowe uda, ścięgna podkolanowe i mięśnie łydek, mogą pomóc w odciążeniu kolan. Warto zadbać o ich wzmocnienie. W tym celu warto skonsultować się z fizjoterapeutą, aby opracować odpowiedni program ćwiczeń.
Ponadto, fizjoterapeuta może pomóc w poprawie zakresu ruchu i wzmocnieniu mięśni wokół stawu kolanowego. Specjalista pomoże w opracowaniu ćwiczeń dostosowanych do Twoich potrzeb i możliwości.
Dieta prozapalna nie jest dobra dla Twoich kolan
Dieta prozapalna może negatywnie wpływać na zdrowie stawów. Stan zapalny jest jedną z głównych przyczyn bólu i uszkodzeń stawów, szczególnie w przypadku chorób takich jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) czy osteoartroza. Warto ograniczyć spożycie prozapalnych składników na rzecz tych o działaniu przeciwzapalnym.
Spożywanie pokarmów, które promują stan zapalny, może nasilać ból i sztywność stawów oraz przyspieszać ich degradację. Ponadto, otyłość jest chorobą, która tworzy środowisko zapalne w organizmie, dlatego redukcja masy ciała jest korzystna również pod kątem stanu zapalnego stawów. Ponadto, produkty o działaniu prozapalnym to często wysokokaloryczne, niezdrowe jedzenie, które dodatkowo przyczynia się do rozwoju otyłości.
Do produktów, zwiększających stan zapalny zalicza się produkty bogate w cukry proste (n. słodycze), tłuszcze nasycone i trans (smażone potrawy, fast-foody), rafinowane węglowodany (białe pieczywo, makarony, drożdżówki), tłuste, przetworzone mięso oraz produkty bogate w sól.
Aby zmniejszyć stan zapalny i wspierać zdrowie stawów, warto rozważyć dietę przeciwzapalną, która zawiera składniki pomagające zwalczać stan zapalny. Do produktów przeciwzapalnych zalicza się warzywa i owoce, tłuste ryby, orzechy, nasiona, oliwę, produkty pełnoziarniste, zioła i przyprawy (m.in czosnek, oregano, imbir i kurkuma).
Dieta prozapalna może negatywnie wpływać na zdrowie stawów, nasilając ból i stany zapalne. Zmiana diety na przeciwzapalną może pomóc w łagodzeniu objawów i poprawie ogólnego stanu zdrowia stawów.
Ból kolan - niedobory pokarmowe
Ból kolan może być związany z niedoborami niektórych składników odżywczych, które są kluczowe dla zdrowia stawów. Niedobory te mogą osłabiać chrząstkę, wpływać na elastyczność i wytrzymałość stawów, a także nasilać stany zapalne.
Niektóre składniki mineralne i witaminy są szczególnie ważne dla zdrowia kości i stawów. Warto zwrócić uwagę czy w diecie znajduje się odpowiednia ilość wapnia, witaminy D3 oraz magnezu.
Wapń jest niezbędny do utrzymania zdrowych kości i stawów. Niedobór wapnia może prowadzić do osłabienia kości i zwiększonego ryzyka złamań oraz bólów stawów. Natomiast witamina D3 i magnez pomagają w absorpcji wapnia. Warto suplementować witaminę D3, natomiast wapń i magnez dostarczać wraz z dietą.
Wiele osób nie dostarcza w diecie odpowiedniej ilości kwasów omega-3, których głównym źródłem są tłuste ryby morskie. Aby pokryć zapotrzebowanie na te tłuszcze należy spożywać 1-2 porcje ryb w tygodniu lub suplementować kwasy EPA i DHA w dawce minimum 250 mg dziennie. Kwasy omega-3 mają silne właściwości przeciwzapalne, które mogą pomóc w łagodzeniu bólu stawów i zmniejszeniu stanu zapalnego.
Warto zadbać o źródła kolagenu i jego prekursorów w diecie. Kolagen jest głównym białkiem strukturalnym w chrząstce. Jego niedobór może prowadzić do osłabienia chrząstki i zwiększonego ryzyka bólu stawów. Produkty bogate w kolagen to buliony kostne, żelatyna i suplementy kolagenowe.
Witamina C jest niezbędna do produkcji kolagenu. Ma ona również właściwości przeciwzapalne. Jej bogate źródła to m.in owoce jagodowe, owoce cytrusowe, kiwi, papryka i brokuły.
Słowo od Strefy Mocy
W przypadku nieprzemijającego bólu stawów o nieznanej przyczynie z pewnością należy udać się do lekarza i/lub fizjoterapeuty. Najważniejsze jest to, by poznać przyczynę bólu i ją wyeliminować, jeśli jest to możliwe.
Ponadto, warto zadbać o odpowiednią dietę przeciwzapalną, bogatą w składniki korzystne dla zdrowia stawów, jak np. kolagen, kwasy omega-3 i witamina C. Do tego, jeśli borykasz się z nadwagą lub otyłością - redukcja masy ciała może zmniejszyć Twój ból kolan. Warto w związku z tym zaczerpnąć porady dietetyka.
Odpowiednia aktywność fizyczna również może być pomocna w redukcji bólu kolan. Jednak aby wysiłek nie nasilił objawów bólowych warto przed jego rozpoczęciem udać się do fizjoterapeuty.