Nie da się ukryć, że białko jest podstawowym elementem żywienia każdego z nas. Szczególnie ważną rolę odgrywa w diecie sportowców i osób aktywnych fizycznie, u których zapotrzebowanie na ten makroskładnik jest znacznie wyższe. Proteiny potrzebne są do wyrównania strat wynikający z rozpadu białek, w czasie intensywnych ćwiczeń oraz zaraz po nich. Dodatkowo przyczyniają się do budowy nowych komórek mięśniowych.

Białka tworzą część struktury każdej komórki i tkanki w naszym organizmie, łącznie z tkanką mięśniową, narządami wewnętrznymi, włosami i paznokciami. Białko stanowi około 20 % całkowitej masy ciała. Białko jest również źródłem paliwa dla naszych mięśni.

 

Spis treści:

  • Czym są aminokwasy?
  • Białko, a sport
  • Im więcej, tym lepiej?

Czym są aminokwasy?

Aminokwasy to elementy podstawowe białek. Spożyte białko jest rozkładane w układzie trawiennym na mniejsze cząstki-aminokwasy i dipeptydy. Po rozpadzie białek, aminokwasy łączą się ponownie, tworząc nowe białka zawierające setki lub tysiące połączonych ze sobą aminokwasów.

Aminokwasy stanowią budulec dla nowych tkanek i pomagają regenerować komórki ciała ludzkiego. Są wykorzystywane do wytwarzania enzymów, hormonów (adrenaliny i insuliny) oraz przeciwciał.

Wyróżniamy dwadzieścia aminokwasów. Dwanaście z nich to aminokwasy niepodstawowe, inaczej endogenne. Powstaja ona w naszym organizmie. Pozostałe osiem, to aminokwasy podstawowe (egzogenne), czyli takie które musimy dostarczyć z pożywieniem.

 

Białko, a sport

Dodatkowe proteiny są niezbędne w diecie sportowców. Aktywność fizyczna, wiąże się ze zwiększonym rozpadem białek, które musimy uzupełnić. Im bardziej intensywny trening i długi trening, tym więcej białek organizm zużywa na produkcję energii. Nasze zapotrzebowanie na białko będzie zatem zależne od długości i intensywności ćwiczeń.

Na przykład, sportowcy dyscyplin szybkościowo-siłowych i wytrzymałościowo-siłowych, mają dodatkowe potrzeby białkowe w porównaniu z sportowcami dyscyplin wytrzymałościowych. Po treningu oporowym tempo rozpadu białek i ich synteza, rosną. Białka stanowią dodatkowy bodziec do rozrostu masy mięśniowej.

Warto zapamiętać, że bez ciężkich treningów, sama dieta wysokobiałkowa, nie zapewni nam większej siły, ani większej masy mięśniowej.

W przypadku sportów wytrzymałościowych, nieco istotniejsza jest  podaż węglowodanów. To one wspomagają wydolność i przyczyniają się  do poprawy wyników. Proteiny jednak, również będą potrzebne. Mogą wspomóc regenerację tkanki mięśniowej po intensywnym treningu. Ponadto, białka posłużą nam jako źródło energii.

Kiedy nasze zapasy glikogenu są niskie, niektóre aminokwasy mogą zostać przetworzone w energię. Jeden z aminokwasów (leucyna), przekształca się w inny aminokwas (alaninę), który następnie w wątrobie zostaje przetworzony w glukozę. Ta zaś, trafia do krwi, skąd przetransportowana zostaje do pracujących mięśni, gdzie jest przetwarzana w energię.

Ile białka w diecie?

Przeciętna osoba, prowadząca siedzący tryb życia powinna spożywać około 0,8-1 g protein na każdy kg masy ciała. I wliczamy tu każdy produkt spożywczy-zaczynając od warzyw, kasz i na mięsie kończąc.

W przypadku osób trenujących sporty wytrzymałościowe ilość protein będzie wynosiła około 1,2-1,4g/kg masy ciała. Wartości te wzrosną dwukrotnie u zawodników dźwigających ciężary, oscylować będą w zakresach 1,4-2g/kg m.c. Czasem mogą wzrosnąć nawet 3,1g/kg m.c.

 

Im więcej, tym lepiej?

Spożywając więcej białek, niż potrzebuje nasz organizm, na pewno niczego nie zyskamy, jeśli chodzi o zdrowie czy wydolność fizyczną. Proteiny same w sobie, nie dadzą nam efektu w postaci dodatkowej muskulatury.

Czy nadmiar może nam zaszkodzić? Jeśli założymy, że mowa o zdrowych osobach dorosłych to rozsądna nadkonsumpcja, nie stanowi realnego zagrożenia dla zdrowia i życia. Jednak, w przypadku osób nieaktywnych fizycznie, tak dieta nie ma zastosowania i nie powinna być stosowana długofalowo, ze względu na możliwości powikłań ze strony układu trawiennego.

Źródła:

  • https://ncez.pl/upload/normy-net-1.pdf
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5477153

Autor: Karolina Krukowska