Zdrowe żywienie osób starszych jest kluczowe dla utrzymania dobrej kondycji fizycznej i psychicznej oraz zapobiegania chorobom przewlekłym, obniżającym znacznie jakość życia. Osoby starsze mają nieco inne potrzeby niż młodsze, ze względu na zachodzące procesy starzenia. 

 

W artykule:

  • Różnorodność podstawą zdrowej diety
  • Dbanie o nawodnienie
  • Zmniejszenie ryzyka chorób
  • Składniki diety szczególnie ważne u osób starszych 
  • Zdrowy styl życia osób starszych

 

Różnorodność podstawą zdrowej diety 

Tylko różnorodna dieta, zawierająca różnokolorowe warzywa i owoce, zioła, nabiał, mięso, strączki, różnorodne zboża, orzechy, nasiona oraz tłuszcze zapewni nam dostarczenie wszystkich potrzebnych składników odżywczych. Należy unikać monotonnych, powtarzalnych posiłków. 

 

Osobom starszym zaleca się spożywanie częstszych, ale mniejszych posiłków o różnorodnych smakach i teksturach. Jest to ważne zwłaszcza u osób z małym apetytem i ryzykiem niedożywienia. Dzięki temu posiłki są chętniej spożywane. Korzystny będzie dodatek ziół i przypraw, które urozmaicą dania i wzbogacą w cenne składniki. 

 

Dbanie o nawodnienie

Osoby starsze są szczególnie podatne na odwodnienie. Jest to spowodowane tym, że wraz z wiekiem organizm traci zdolność do zatrzymywania wody. Oznacza to, że w wysokich temperaturach lub podczas wysiłku są bardziej narażeni na odwodnienie.

 

Starsi ludzie mogą mieć problemy z układem moczowym, takie jak częste oddawanie moczu lub nietrzymanie moczu, co może wpływać na utratę płynów. Niektóre leki stosowane przewlekle mają działanie moczopędne, co również zwiększa ryzyko odwodnienia.

 

Poza tym, z wiekiem może występować zmniejszenie zdolności organizmu do odczuwania pragnienia. Może to prowadzić do niedostatecznego spożycia płynów u osób starszych, co jest szczególnie niebezpieczne w upalne dni. 

 

Osobom starszym zaleca się picie co najmniej 2l płynów dziennie, małymi porcjami, regularnie w ciągu całego dnia.

 

Zmniejszenie ryzyka chorób

Prawidłowy sposób żywienia może stanowić prewencję wielu chorób przewlekłych. Podstawą codziennego jadłospisu powinny być warzywa i owoce. Są one źródłem niezbędnych witamin, składników mineralnych i antyoksydantów, które opóźniają procesy starzenia. Te składniki zmniejszają ryzyko występowania chorób układu krążenia, cukrzycy, nowotworów i wydłużają życie. 

 

W podeszłym wieku zwiększone jest ryzyko wielu chorób, w tym chorób układu sercowo-naczyniowego. W trosce o zdrowie serca, warto ograniczyć nadmierne spożycie soli i cukru. Duża ilość soli znajduje się m.in w wędlinach, kiełbasach, gotowych daniach oraz słonych przekąskach. Produktami bogatymi w cukier są słodycze, drożdżówki oraz słodzone napoje. Warto zamienić te produkty na mniej przetworzone, z małą ilością soli i cukru. 

 

Warto również starać się ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans, które mogą negatywnie wpływać na lipidogram i zwiększać ryzyko chorób serca. W tym celu, należy ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych (masło, tłuste mięso, smalec) oraz słodyczy. Korzystne dla zdrowia serca będą natomiast tłuszcze nienasycone, które znajdują się w olejach roślinnych, awokado, orzechach czy nasionach. 

 

Składniki diety szczególnie ważne u osób starszych

Jednym ze składników diety, szczególnie ważnym w diecie osób starszych jest białko. Seniorzy mają wyższe zapotrzebowanie na ten składnik. Odpowiednie spożycie białka jest niezbędne do utrzymania masy mięśniowej i wsparcia procesów regeneracji. Pomoże to zachować kondycję i sprawność fizyczną. Ponadto, białko pozwala organizmowi walczyć z infekcjami, a także wspiera gojenie ran i odleżyn. Dobrymi źródłami białka w diecie są mięso (drób), ryby, rośliny strączkowe i produkty mleczne (mleko, jogurty, twaróg itd). 

 

Kolejne składniki istotne w diecie seniora to wapń i witamina D3, które zapobiegają utracie gęstości kości, osteoporozie, złamaniom, czy innym chorobom kości i stawów. U osób starszych zwiększone jest ryzyko niedoborów tych składników. Należy zwrócić uwagę na podaż w diecie źródeł wapnia, takich jak nabiał, orzechy, nasiona, czy warzywa liściaste. Wapń jest ważny dla utrzymania zdrowych kości, mięśni, stawów, a także zdrowia serca. Witamina D3 to często niedoborowy składnik, zwłaszcza u osób starszych, ponieważ ich synteza skórna tej witaminy jest obniżona. Dlatego zaleca się suplementację witaminy D3 w dawce 2000-4000 IU dziennie

 

Odpowiednie spożycie błonnika jest ważne dla zdrowia układu pokarmowego, a także prewencji chorób przewlekłych. U osób starszych spożycie błonnika często bywa niewystarczające. Należy zwiększyć jego podaż, spożywając warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, strączki oraz orzechy i nasiona. Pozwoli to także uregulować rytm wypróżnień. 

 

Zdrowy styl życia osób starszych

Oprócz zdrowego odżywiania, dla zachowania zdrowia bardzo ważna jest regularna, umiarkowana aktywność fizyczna. Zaleca się ćwiczenie co najmniej 30-45 minut dziennie. Oczywiście powinien to być wysiłek dostosowany do możliwości. Może to być energiczny spacer, prace domowe, czy gimnastyka. Pomoże ona utrzymać kondycję fizyczną na dłużej, poprawić nastrój oraz stan zdrowia. 

 

Warto angażować się w życie społeczne, dbać o relacje z ludźmi. Jest to bardzo ważne dla zachowania zdrowia psychicznego i dobrego nastroju. Jeśli istnieje taka możliwość, warto brać udział w działalnościach społecznych, zajęciach dla seniorów, które dają satysfakcję. Korzystne będzie wyjście do sąsiadki na kawę, czy odwiedziny u bliskich. 

 

Każdy z wymienionych aspektów życia jest bardzo ważny dla utrzymania dobrej jakości, długiego życia. Nie zaniedbuj żadnego z nich, by móc jak najdłużej korzystać z życia w pełni sił. 

 

Źródła:

  1. Jarosz M. (2018). Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszym. www.ncez.pzh.gov.pl (dostęp z 19.10.2023). 
  2. Gugała-Mirosz S. (2018). Jak zapobiegać odwodnieniu osób starszych? www.ncez.pzh.gov.pl (dostęp z 19.10.2023). 
  3. Nagel P. (2018). Białko w diecie seniorów – jak zwiększyć jego ilość w codziennym jadłospisie. www.ncez.pzh.gov.pl (dostęp z 19.10.2023).