Jakie badania warto zrobić u kobiet?
Dlaczego warto się regularnie badać – tego nie wiedzą wszyscy, bo nie każdy żyje świadomie i dba o zdrowie. Na pewno konieczność profilaktyki doceniają osoby bardziej świadome oraz ci, którzy doświadczyli już problemów zdrowotnych i przekonali się o tym - po szkodzie.
Kobiety powinny badać się w każdym wieku, ale w zależności od tego, w jakim wieku się znajdują, badania te mogą się nieco różnić. Dostępne są panele (pakiety) badań dla 30, 40, 50 -latek, itd. Skupimy się na wybranych panelach i badaniach, oraz wskażemy dodatkowe postępowanie, które może pomóc wcześniej wykryć pewne problemy i im zapobiegać.
Dlaczego kobiety powinny się badać?
Co kilka kilkanaście lat w życiu kobiety dochodzi do zmian, które wpływają na konieczność wykonania pewnych badań. Wraz z wiekiem zmieniają się nieco profile zalecanych badań. Bardzo często sam lekarz nie zleca wykonania wielu badań, o które np. być może prosimy, a jedynie (w oparciu o pewne podstawy np. z badań podstawowych) może poszerzyć diagnostykę. To, co dokładnie wykonać przeczytamy poniżej, ale pamiętajmy, że istnieją pewne badania, które w zależności od przypadku należy zrobić dodatkowo (o tym też często decyduje lekarz).
Jakie badania dla 30-latki?
Co około 2–3 lata warto zbadać morfologię i wykonywać badanie ogólne moczu. Nadal ważny jest także lipidogram (cholesterol całkowity, LDL, HDL oraz triglicerydy – nie rzadziej co 3–5 lat), chyba że lekarz zaleci inaczej. Obciążenie genetyczne i predyspozycje do pewnych chorób są tym, co czasami wpływa na zlecenie badań nieco częściej.
Częstą przypadłością zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn są choroby układu krążenia, dlatego warto np. raz na rok dokonywać pomiaru ciśnienia, a szczególnie powinny to robić kobiety z nadwagą czy otyłością.
Warto stale dbać samej o badanie piersi (np. raz w miesiącu) oraz odbywać regularne wizyty u ginekologa. Cytologia jest tym, co należy regularnie wykonywać – najlepiej raz do roku. Zawsze w przypadku wczesnych zmian nowotworowych pozwala to na wdrożenie odpowiednich działań służących zmniejszeniu ryzyka rozwoju problemu.
Jakie badania dla 40-latki
U kobiet w średnim wieku może zwiększać się ryzyko wystąpienia chorób tj. nowotwory, choroby serca (w tym udaru i zawału serca) czy cukrzyca. Często brak aktywności fizycznej, nadciśnienie tętnicze, nieodpowiednia dieta, brak snu i stres powodują, że ryzyko wystąpienia chorób znacznie wzrasta.
Badania dla 40-latki, które warto zrobić to morfologia, lipidogram oraz badanie ogólne moczu. Pomiędzy 40 a 50 rokiem życia pojawia się potrzeba wykonania badań w kierunku problemów z cukrzycą, czyli sprawdzenie gospodarki glukozy (stężenie glukozy na czczo). Podobnie jak u młodszych pań należy, wciąż badać się u ginekologa oraz wykonywać cytologię. To, o czym się zapomina to… kontrola u stomatologa, stąd również na to należy zwrócić uwagę.
Jakie badania dla 50-latki
Po 50-tym roku życia, podobnie u 30 – 40 latek należy pamiętać o podstawach, czyli morfologii, glukozie na czczo, badaniu ogólnym moczu czy pomiarze ciśnienia tętniczego oraz lipidogramie. Przydatna jest dalej samokontrola piersi (co miesiąc), wizyty u ginekologa. Panie nie powinny zapominać o cytologii i mammografii.
W tym wieku pojawia się zwiększone ryzyko wystąpienia osteoporozy, dlatego warto ocenić ryzyko złamań i sprawdzić gęstość mineralną kości. Podobnie jak u młodszych pań, należy dokonywać przeglądów stomatologicznych.
W zależności od oceny ryzyka, lekarz może zlecić konkretniejsze badania tj. badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego, czy badanie na krew utajoną (lub kolonoskopię).
Jakie badania profilaktyczne u kobiet?
Kobieta chcąca utrzymać zdrowie powinna pamiętać, że poza wspomnianymi badaniami jest szereg innych elementów wpływających na szeroko pojęte „zdrowie kobiety”. Podstawowym elementem jest utrzymanie zdrowego stylu życia dzięki m.in. aktywności fizycznej i zdrowej diecie.
Badania wskaźnika masy ciała (BMI), pomiar obwodu pasa czy wskaźnika WHR (waist – hip – ratio; stosunek / iloraz obwodu talii do obwodu bioder) czy wykonanie analizy składu ciała np. metodą impedancji elektrycznej (BIA) może ustalić ilość tkanki tłuszczowej, czy innych komponentów związanych z ciałem – o tym także należy pamiętać! Ryzyko wielu chorób obniża się, kiedy masa ciała jest w normie!
Biorąc pod uwagę powszechność niedoboru witaminy D, należy pamiętać o codziennej suplementacji witaminy D (do 4000 IU / dzień lub więcej jeśli zaleci lekarz). Pomimo, że powyżej nie wspomnieliśmy o oznaczeniu witaminy D – warto ją oznaczyć. Biorąc pod uwagę proces starzenia się skóry, ewentualne niepokojące zmiany skórne (ryzyko czerniaka), warto skonsultować to z dermatologiem.
Poziom żelaza u kobiet
Częste problemy w gospodarką żelaza to przypadłość wielu kobiet w każdym wieku (również kobiet młodych i sportsmenek). Diagnostyka może być pogłębiona przez lekarza specjalistę, jeśli oceni on, że zajdzie taka potrzeba. Jednak warto mieć na uwadze parametr tj. ferrytyna będąca wskaźnikiem zapasów żelaza w organizmie dając informację o jego zasobach. Ferrytyna ściśle związana jest z żelazem w organizmie oraz wpływa na wiele procesów w naszym organizmie. Często w praktyce lekarskiej mówi się, że problem żelaza jest bagatelizowany u kobiet, stąd pojawiające się później problemy z gospodarką żelaza ciężej jest diagnozować i leczyć.
Badania dla kobiet – jakie wykonać?
Wspomniane badania dla kobiet stanowią trzon profilaktyki zdrowotnej. Biorąc pod uwagę częste problemy i pogorszenie zdrowia kobiety, inne badania należy konsultować z lekarzem specjalistą, a nasze porady traktować jako zwiększanie ogólnej świadomości na temat konieczności profilaktyki zdrowotnej. Nie wspomnieliśmy tutaj o badaniach panelu tarczycy, oznaczeniu pewnych hormonów (LH, FSH, innych) wiedząc, że problemami zdrowotnymi zajmuje się lekarz i to on zleca (w oparciu o wywiad) już konkretne badania.
Aktywność fizyczna, odpowiednia dieta czy ewentualna suplementacja wspierająca to tylko niektóre elementy wpływające na zmniejszenie występowania ryzyka pewnych chorób u kobiet. Warto się badać i dbać o zdrowie - jak najwcześniej!
____________________
Autor: Łukasz Jaśkiewicz