Wysoki poziom cholesterolu we krwi może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz śmiertelność z powodu tych chorób. Nie tylko niezdrowa dieta jest powodem wysokiego cholesterolu. Istnieje wiele różnych czynników, które mogą się do tego przyczyniać. Jeśli Twoje wyniki wskazują nieprawidłowe stężenie cholesterolu we krwi, warto skonsultować to z lekarzem by poznać przyczynę i móc skutecznie leczyć.

 

W artykule:

  • Niezdrowa dieta
  • Wysoki cholesterol w otyłości i w niedożywieniu
  • Niska aktywność fizyczna
  • Stres, a cholesterol
  • Czy używki wpływają na cholesterol?
  • Genetyka

 

Oto kilka możliwych przyczyn wysokiego stężenia cholesterolu i sposoby na jego obniżenie.

 

Niezdrowa dieta

Dieta bogata w nasycone i trans kwasy tłuszczowe może zwiększać poziom cholesterolu we krwi. Źródła takich tłuszczów to m.in. tłuste mięso, pełnotłuste produkty mleczne, smażone potrawy oraz przetworzona żywność typu fast food czy słodycze.

Ogranicz też bogate źródła cholesterolu w diecie, takie jak żółtka jaj, tłuste mięso, podroby i tłusty nabiał. 

 

Mała ilość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych również negatywnie wpływa na profil lipidowy. Szczególne znaczenie ma odpowiednie spożycie kwasów omega-3, które są bardzo ważne dla prawidłowego stężenia cholesterolu LDL i HDL, ale też trójglicerydów. Kwasy omega-3 znajdziesz m.in w tłustych rybach morskich oraz orzechach i niektórych olejach roślinnych. Możesz rozważyć suplementację kwasów omega-3, jeśli ich spożycie nie jest wystarczające.

 

Brak błonnika w diecie może wpływać na zwiększenie poziomu cholesterolu. Błonnik roślinny, zwłaszcza rozpuszczalny, może pomóc w obniżaniu poziomu LDL cholesterolu. Dzieje się tak, gdyż cholesterol jest przez niego wiązany w przewodzie pokarmowym, dzięki czemu w mniejszej ilości dostaje się do krwi. Błonnik znajdziesz w owocach, warzywach, strączkach i pełnoziarnistych produktach zbożowych. 

 

Porada:

Aby obniżyć poziom cholesterolu jedz produkty zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza omega-3. Ogranicz spożycie tłuszczów nasyconych i trans. Zadbaj o prawidłowe spożycie błonnika wraz z dietą, a także źródeł chudego białka. 

 

Możesz rozważyć też suplementację, która wzbogaci twoją dietę w składniki obniżające poziom cholesterolu.

Czytaj więcej -> Wysoki cholesterol - suplementacja

 

Wysoki cholesterol w otyłości i w niedożywieniu 

Nadwaga i otyłość są związane z podwyższonym poziomem cholesterolu. Otyłość wpływa na metabolizm tłuszczów i może przyczynić się do niekorzystnych zmian w stężeniu cholesterolu. 

Warto wspomnieć, że zbyt niska masa ciała też może być przyczyną nieprawidłowego stężenia cholesterolu we krwi. Zwykle w niedożywieniu obserwuje się obniżony poziom cholesterolu, ale możliwe jest także jego podwyższenie.

Może być to spowodowane zwiększoną produkcją cholesterolu w wątrobie. Stanowi to mechanizm obronny w odpowiedzi na brak dostępnej energii z pożywienia. 

 

Niedobór masy ciała może powodować też stres dla organizmu i zaburzenia hormonalne. Przyczynia się to do niekorzystnych zmian poziomu cholesterolu. 

 

Porada:

Zadbaj o prawidłową masę ciała. Zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka masa ciała może powodować zwiększony poziom cholesterolu. Zdrowa dieta, dostosowana do twojego zapotrzebowania, połączona z regularnym wysiłkiem fizycznym, pomoże ci kontrolować masę ciała i poprawić wyniki badań. 

 

Niska aktywność fizyczna

Niska aktywność fizyczna lub jej brak może przyczyniać się do wzrostu poziomu "złego" cholesterolu LDL, trójglicerydów i obniżenia “dobrego” cholesterolu HDL. Ćwiczenia fizyczne pomagają też kontrolować masy ciała i mają korzystny wpływ na stan zdrowia.

 

Porada: 

Wykonuj 2,5-5h umiarkowanej aktywności fizycznej na tydzień lub 30-60 minut niskiej aktywności fizycznej codziennie. Kluczem jest regularność i indywidualne podejście. Warto zacząć od krótkich aktywności, dostosowanych do swoich możliwości i upodobań, by nie zniechęcić się szybko. 

 

Stres, a cholesterol

Długotrwały stres może wpływać na poziom cholesterolu poprzez różne mechanizmy, w tym przez wpływ na nawyki żywieniowe i styl życia. W stresującym dla nas okresie możemy częściej sięgać po mniej zdrową żywność lub “zajadać” stres. To może wpływać na gospodarkę lipidową.

Dodatkowo, hormony produkowane w odpowiedzi na stres, takie jak adrenalina i kortyzol, mogą negatywnie wpływać na metabolizm tłuszczów. 

 

Stres może pogarszać jakość snu, a zły sen - potęgować stres. Może to negatywnie oddziaływać na gospodarkę hormonalną i procesy metaboliczne, czego wynikiem może być podwyższony cholesterol. 

 

Porada:

Staraj się zarządzać stresem, a także zadbać o jakość snu. Stres pogarsza nie tylko wyniki badań, ale też zdrowie i samopoczucie. Jeśli masz z tym problem, może warto skonsultować to ze specjalistą?

 

Czy używki wpływają na cholesterol?

Palenie papierosów ma negatywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i może obniżać poziom “dobrego” cholesterolu, a podwyższać “złego” oraz sprzyjać odkładaniu się płytek tłuszczowych w naczyniach krwionośnych.

Sugeruje się też, że spożywanie alkoholu również może niekorzystnie wpływać na poziom cholesterolu, zwłaszcza w połączeniu z niezdrowym stylem życia. 

 

Palenie papierosów i picie alkoholu może tworzyć stan zapalny w organizmie, w konsekwencji czego mogą występować zaburzenia gospodarki lipidowej.

 

Porada: 

Jeśli palisz papierosy lub często spożywasz alkohol, warto podjąć kroki w kierunku rzucenia tych nałogów. Przyniesie to wiele korzyści twojemu zdrowiu, m.in poprawi stężenie cholesterolu.

 

Genetyka

Wysoki cholesterol może być dziedziczny. Osoby, których bliscy krewni cierpieli na choroby serca lub miały problemy z wysokim cholesterolem, mogą być bardziej podatne na ten problem. 

Jeśli wykluczono u ciebie wszystkie inne przyczyny wysokiego cholesterolu, być może chorujesz na hipercholesterolemię rodzinną lub inne schorzenie. Warto skonsultować to z lekarzem. 

 

 

Źródła:

Heller-Surowiec M. Wysoki cholesterol? Zwalcz go dietą! www.mojdietetyk.pl (dostęp z dnia 22.08.2023)
Wolnicka K. Cholesterol a dieta. www.ncez.pzh.gov.pl (dostęp z dnia 22.08.2023)
Jóźwiak P. i in. (2014) Czynniki warunkujące palenie tytoniu w grupie osób po 45 roku życia. Przegląd lekarski.