Wysoki cholesterol w badaniach bywa często bagatelizowany, „przecież z wiekiem ma prawo być wyższy”. To o tyle problematyczne podejście, że mamy znaczny wpływ na poziom cholesterolu, głównie poprzez dietę i styl życia, szkoda z tego nie skorzystać.

Pomocna może się okazać również suplementacja, jednak wiele preparatów proponowanych jako remedium na wysoki cholesterol nie posiada udokumentowanego działania. W niniejszym artykule przedstawimy suplementy na wysoki cholesterol – ale tylko takie, których korzystny wpływ na cholesterol potwierdzony jest badaniami!

Z artykułu dowiesz się:

  • Dlaczego za wysoki cholesterol jest niebezpieczny?

  • Jak poprawić profil lipidowy?

  • Jakie suplementy obniżają cholesterol?

Dlaczego za wysoki cholesterol jest niebezpieczny

Cholesterol we krwi krąży związany z białkami, zwanymi lipoproteinami. Te lipoproteiny rozróżnia się na podstawie ich gęstości, najbardziej znane i istotne są lipoproteiny o niskiej (LDL) i wysokiej gęstości (HDL). Ich stężenie we krwi oznacza się jako profil lipidowy, w którego skład wchodzi cholesterol całkowity, cholesterol LDL (LDL-C), cholesterol HDL (HDL-C) i trójglicerydy (TG).

Najważniejszy z punktu widzenia zdrowia jest LDL-C, który powoduje tworzenie się blaszek miażdżycowych. Liczne badania wykazały jego przyczynowość w rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, a każde zmniejszenie cholesterolu LDL wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka sercowo-naczyniowego. To o tyle istotne, że choroby sercowo-naczyniowe są wiodącą przyczyną zgonów na świecie.

Korzystną z kolei rolę odgrywa HDL-C, który transportuje lipidy w organizmie. Cele związane z profilem lipidowym można podsumować w prosty sposób: chcemy mieć jak najmniej cholesterolu całkowitego, LDL-C i TG („zły cholesterol”), a odpowiednio dużo HDL-C („dobry cholesterol”).

Jak poprawić profil lipidowy?

Kluczową rolę w modyfikacji profilu lipidowego odgrywa rodzaj spożywanych tłuszczów. Kwasy tłuszczowe nasycone oraz kwasy tłuszczowe trans zwiększają LDL-C i działają prozapalnie. Meta-analizy Clarke i wsp. (1997) oraz Mozaffarian i wsp. (2010) wykazały, że zastąpienie tłuszczów nasyconych i trans (to te występujące w mięsie, tłustym nabiale, oleju kokosowym, słodyczach, produktach kafeteryjnych, fast foodach) tłuszczami nienasyconymi (czyli głównie roślinnymi np. oliwa, olej rzepakowy, orzechy nasiona, ale także ryby) wiąże się z obniżeniem cholesterolu całkowitego i LDL-C. Dodatkowe korzyści w obniżaniu TG wykazują też ryby, lub suplementacja kwasami omega-3, EPA i DHA.

Kolejny istotny element stanowi spożycie błonnika. Najbardziej korzystne działanie wykazują błonnik rozpuszczalny beta-glukany (z owca, jęczmienia i strączków), które mogą wiązać cholesterol w przewodzie pokarmowym i hamować jego wchłanianie. Zwiększenie spożycia błonnika o 5-17 g/d obniża LDL-C o średnio 3-5%. Korzyści niesie też jedzenie większej ilości pełnoziarnistych zbóż, warzyw, owoców i strączków, szczególnie jeśli zastępują one tłuszcze nasycone lub węglowodany wysokoprzetworzone i cukry.

Nie można też zapomnieć o aktywności fizycznej i redukcji masy ciała. Regularne ćwiczenia będą poprawiały przepływ krwi i ułatwiały redukcję masy ciała. Nadmiar tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicy brzucha, przyczynia się bowiem do podwyższonego stężenia cholesterolu. Zaleca się podejmowanie przynajmniej 150-300 minut umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo oraz redukcję 5-10% wyjściowej masy ciała (jeśli jest jej nadmiar). Dodatkowo, poleca się ograniczyć do minimum spożycie alkoholu oraz wyeliminować palenie papierosów. Sprawdź jak naturalnie obniżyć POZIOM CHOLESTEROLU

Jakie suplementy obniżają cholesterol?

Gdy dbamy już o dietę i aktywność fizyczną, można sięgnąć po suplementy, które obniżają cholesterol. Wybraliśmy tylko te, których działanie jest potwierdzone badaniami naukowymi!

.

.

1. Bergamota

.

Pomarańcza bergamota to żółtawo-zielony owoc, rosnący głównie we Włoszech. Zawiera wysokie ilości korzystnych dla zdrowia układu krążenia flawonoidów, takich jak neoeriocytryna, naringina , neohesperydyna, melitydyna i brutierydyna. Badania sugerują, że te składniki są w stanie zmniejszać wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego oraz hamować jego syntezę w organizmie. POLECAMY! W badaniu Mollace i wsp. (2018), pacjenci otrzymywali placebo lub 1300 mg ekstraktu z bergamoty dziennie, przez miesiąc. Bergamota obniżyła stężenie cholesterolu całkowitego o 25%, a LDL-C aż o 34%, w grupie placebo nie zanotowano zmian. Podobne wyniki zanotowała ta grupa badaczy w 2011 roku. Inne eksperymenty, w których stosowano bergamotę w ilości 500 mg/d, lub konkretnie 150-220 mg flawonoidów dziennie, pokazywały redukcję LDL-C o około 10-15% oraz lekki wzrost HDL-C, o około 5-10%. Na podstawie dostępnej literatury można wskazać, że suplementacja bergamotą może obniżać cholesterol LDL o 10-35% oraz zwiększać HDL-C o 5-10%. Zalecany czas suplementacji to 1-3 miesiące, w dawce 500-1300 mg/d (ekstrakty standaryzowane na 25-30% flawonoidów), przy czym skala efektu może zależeć od dawki.

.

.

2. Monakolina K (fermentowany czerwony ryż)

.

Fermentowany czerwony ryż wywodzi się z tradycyjnej chińskiej medycyny. Zawiera szereg różnych substancji, ale najciekawszą z nich jest monakolina K – posiadająca identyczną budowę jak lowastatyna, czyli lek z grupy statyn, stosowany w leczeniu dyslipidemii. Działanie monakoliny K opiera się na blokowaniu enzymu kluczowego dla procesu syntezy cholesterolu w organizmie. Li i wsp. (2022) przeprowadzili meta-analizę, obejmującą 15 wysokiej jakości eksperymentów, prowadzonych na pacjentach z podwyższonym cholesterolem. Pacjentom podawano 1200-4800 mg fermentowanego czerwonego ryżu dziennie, podzielone na 2 porcje, przez 2-4 miesiące.

Suplementacja fermentowanym czerwonym ryżem obniżała stężenie cholesterolu LDL o średnio 36%, w porównaniu do placebo. Notowano też obniżenie cholesterolu całkowitego o 37% oraz wzrost HDL-C o 3,5%. Inne publikacje sugerują obniżenie LDL-C o 15-25%, po 6-8 tygodniach suplementacji monakoliną K. Obawę może wzbudzać bezpieczeństwo stosowania fermentowanego czerwonego ryżu, może monakolina K, podobnie jak statyny, wykazuje skutki uboczne? Badania pokazują jednak, że zgłaszane działania niepożądane przy suplementacji monakoliną K nie różniły się od tych w grupach kontrolnych, przyjmujących placebo. Istnieją jednak pewne przypadki skutków ubocznych takich jak miopatie, u najbardziej wrażliwych pacjentów, zatem warto skonsultować stosowanie z lekarzem. Najczęściej sugerowane dawki to 1200-2400 mg fermentowanego czerwonego ryżu, ale działanie będzie zależne od zawartości monakoliny K, której powinno się dostarczać 3-10 mg/d.

.

.

3. Fitosterole (sterole roślinne)

.

Fitosterole, inaczej sterole roślinne, to bioaktywne związki pochodzenia roślinnego. Najpopularniejsze z nich to beta-sitosterol, campesterol, stigmasterol, beta-sitostanol i campestanol. Fitosterole w jelicie cienkim rywalizują z cholesterolem o absorpcję, zmniejszając jego wchłanianie o 30-50%, wpływając też na jego stężenie we krwi. Meta-analiza z 2014 roku pokazała, że fitosterole, dawce 600-3000 mg/d, obniżają stężenie LDL-C o 6-12%, przy czym efekt wydaje się być zależny od dawki. Standardowa dieta dostarcza około 300 mg fitosteroli dziennie, czyli ilość znacznie mniejszą niż te stosowane w badaniach. W celu obniżenia cholesterolu całkowitego i LDL warta uwagi wydaje się być suplementacja fitosterolami, w ilości od 600 mg/ do nawet 3000 mg/d.

.

.

4. Czosnek

.

Czosnek kojarzy się głównie z aromatycznym dodatkiem smakowym wielu potraw lub domowym remedium na przeziębienie. Okazuje się jednak, że może posiadać korzystny wpływ na niektóre aspekty zdrowia. Czosnek, a w szczególności zawarta w nim allicyna, może hamować reduktazę HMG-CoA (wspomnianego już kluczowego enzymu w syntezie cholesterolu), może także zwiększać wydalanie kwasów żółciowych, powstających w wątrobie z cholesterolu. Meta-analiza Ried i wsp. objęła 39 badań, na łącznej liczbie 2298 uczestników. Pokazała, że czosnek może obniżać cholesterol całkowity i LDL-C o około 8%. Jest to już dość znaczny efekt, szczególnie przy niskiej ilości skutków ubocznych związanych z czosnkiem, ograniczających się do odczuwalnego zapachu z ust i posmaku oraz bardzo nielicznych, delikatnych problemów żołądkowo-jelitowych. Osobom, które nie tolerują zapachu czosnku polecamy CZOSNEK BEZZAPACHOWY

Ze względu na różne formy podawania, ciężko określić uniwersalne dawkowanie czosnku. Zalecane dawki, na podstawie używanych w badaniach, to 600-3000 mg/d dla sproszkowanego czosnku, 9-18 mg/d dla oleju z czosnku, 1000-3000 mg/d dla ekstraktu z czosnku, 4-10 g/d dla surowego czosnku.

.

.

5. Karczoch

.

Karczoch jest warzywem bulwiastym, elementem diety śródziemnomorskiej. Podobnie jak czosnek, poza aspektami kulinarnymi, karczoch, a konkretnie EKSTRAKT Z LIŚCI KARCZOCHA, znajduje zastosowanie w ukierunkowanym dbaniu o zdrowie. Korzystne działanie karczocha przypisuje się występującym w nim związkom polifenolowym, takim jak luteolina i kwas chlorogenowy oraz fitosterolom.

W jednym z badań, 131 dorosłych z umiarkowaną hipercholesterolemią otrzymywało przez 12 tygodni 1280 mg ekstraktu z liści karczochu, lub placebo. Osoby suplementujące karczoch obniżyły stężenie całkowitego cholesterolu o 4,2%, podczas gdy w grupie kontrolnej wzrósł on o 1,9%. Potwierdza to meta-analiza z 2018 roku, w której suplementacja ekstraktem z liści karczocha obniżała cholesterol LDL o około 6-10%. Najczęściej w badaniach stosowano dawki 600-1800 mg/d ekstraktu z liści karczocha, przez 2-3 miesiące.

Zapamiętaj!

Największe efekty w obniżaniu cholesterolu przyniosą modyfikacje diety, redukcja nadmiernej masy ciała i aktywność fizyczna. Zadbaj przede wszystkim o to! Odpowiednio dobrane suplementy mogą jednak stanowić dodatkowe wsparcie, warto wybierać te o udowodnionej skuteczności.

.

_____________________

Autor: Mateusz Sprengel

.

Bibliografia:

[1] Baumgartner S, Bruckert E, Gallo A, Plat J. The position of functional foods and supplements with a serum LDL-C lowering effect in the spectrum ranging from universal to care-related CVD risk management. Atherosclerosis. 2020;311:116-123. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2020.07.019

[2] Clarke R, Frost C, Collins R, Appleby P, Peto R. Dietary lipids and blood cholesterol: quantitative meta-analysis of metabolic ward studies. BMJ. 1997;314(7074):112-117. doi:10.1136/bmj.314.7074.112

[3] Mozaffarian D, Micha R, Wallace S. Effects on coronary heart disease of increasing polyunsaturated fat in place of saturated fat: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. PLoS Med. 2010;7(3):e1000252. Published 2010 Mar 23. doi:10.1371/journal.pmed.1000252

[4] Joyce SA, Kamil A, Fleige L, Gahan CGM. The Cholesterol-Lowering Effect of Oats and Oat Beta Glucan: Modes of Action and Potential Role of Bile Acids and the Microbiome. Front Nutr. 2019;6:171. Published 2019 Nov 27. doi:10.3389/fnut.2019.00171

[5] Schoeneck M, Iggman D. The effects of foods on LDL cholesterol levels: A systematic review of the accumulated evidence from systematic reviews and meta-analyses of randomized controlled trials. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2021;31(5):1325-1338. doi:10.1016/j.numecd.2020.12.032

[6] Nauman MC, Johnson JJ. Clinical application of bergamot (Citrus bergamia) for reducing high cholesterol and cardiovascular disease markers. Integr Food Nutr Metab. 2019;6(2):10.15761/IFNM.1000249. doi:10.15761/IFNM.1000249

[7] Huang Y, Tocmo R, Nauman MC, Haughan MA, Johnson JJ. Defining the Cholesterol Lowering Mechanism of Bergamot (Citrus bergamia) Extract in HepG2 and Caco-2 Cells. Nutrients. 2021; 13(9):3156. https://doi.org/10.3390/nu13093156

[8] Mollace V, Scicchitano M, Paone S, et al. Hypoglycemic and Hypolipemic Effects of a New Lecithin Formulation of Bergamot Polyphenolic Fraction: A Double Blind, Randomized, Placebo- Controlled Study. Endocr Metab Immune Disord Drug Targets. 2019;19(2):136-143. doi:10.2174/1871530319666181203151513

[9] Li P, Wang Q, Chen K, et al. Red Yeast Rice for Hyperlipidemia: A Meta-Analysis of 15 High-Quality Randomized Controlled Trials. Front Pharmacol. 2022;12:819482. Published 2022 Jan 17. doi:10.3389/fphar.2021.819482

[10] Cicero AFG, Fogacci F, Banach M. Red Yeast Rice for Hypercholesterolemia. Methodist Debakey Cardiovasc J. 2019;15(3):192-199. doi:10.14797/mdcj-15-3-192

[11] Klimek M, Wang S, Ogunkanmi A. Safety and efficacy of red yeast rice (Monascus purpureus) as an alternative therapy for hyperlipidemia. P T. 2009;34(6):313-327.

[12] Cabral CE, Klein MRST. Phytosterols in the Treatment of Hypercholesterolemia and Prevention of Cardiovascular Diseases. Arq Bras Cardiol. 2017;109(5):475-482. doi:10.5935/abc.20170158

[13] Ras RT, Geleijnse JM, Trautwein EA. LDL-cholesterol-lowering effect of plant sterols and stanols across different dose ranges: a meta-analysis of randomised controlled studies. Br J Nutr. 2014;112(2):214-219. doi:10.1017/S0007114514000750

[14] Ried K, Toben C, Fakler P. Effect of garlic on serum lipids: an updated meta-analysis. Nutr Rev. 2013;71(5):282-299. doi:10.1111/nure.12012

[15] Oliveira Santos, H., Amador Bueno, A., & Mota, J. F. (2018). The effect of artichoke on lipid profile: a review of possible mechanisms of action. Pharmacological Research. doi:10.1016/j.phrs.2018.10.007

[16] Bundy R, Walker AF, Middleton RW, Wallis C, Simpson HC. Artichoke leaf extract (Cynara scolymus) reduces plasma cholesterol in otherwise healthy hypercholesterolemic adults: a randomized, double blind placebo controlled trial. Phytomedicine. 2008;15(9):668-675. doi:10.1016/j.phymed.2008.03.001

[17] Sahebkar A, Pirro M, Banach M, Mikhailidis DP, Atkin SL, Cicero AFG. Lipid-lowering activity of artichoke extracts: A systematic review and meta-analysis. Crit Rev Food Sci Nutr. 2018;58(15):2549-2556. doi:10.1080/10408398.2017.1332572