Słodziki służą jako alternatywa dla cukru i innych słodzideł. Produkty nimi dosładzane reklamowane są często jako zdrowsze i oznaczane są często jako „fit” czy „light”. W rzeczywistości umiejętne stosowanie substancji słodzących (w tym wypadku słodzików) może być pomocne w utrzymaniu zdrowej, szczupłej sylwetki i szeroko pojętego zdrowia. O czym pamiętać dokonując wyboru słodzika? Który słodzik jest najlepszy i jaki wybrać?

• Stewia

• Ksylitol

• Erytrol

• Aspartam

• Acesulfam K

• Sukraloza

Stewia

Stewia to naturalny zamiennik cukru. To jedna z najlepszych alternatyw dla słodzideł. Jest to naturalna substancja z liści, pochodząca z Brazylii i Paragwaju, o >300 razy wyższej skali słodkości od stołowego cukru, czyli sacharozy.

Czy stewia ma kalorie? Stewia jest bezkaloryczną substancją zawierającą tzw. glikozydy stewiolowe (stewiozydy; oznaczenie E960). Substancje w niej zawarte korzystnie działają na diabetyków oraz organizm ludzki, regulując poziom cukru we krwi (IG = 0), stabilizując ciśnienie tętnicze czy poprawiając wrażliwość insulinową. Stewia trawi się w żołądku, jest rozkładana przez bakterie w jelitach, które zużywają to na energię. Stewiole mogą wędrować do wątroby i tam być metabolizowane, a następnie ostatecznie wydalone.

Bezpieczna dawka stewii (po przeliczeniu na stewiol) wynosi około 4 mg / kilogram masy ciała. Warto zwrócić uwagę na skład firm oferujących rynkowe słodziki – stewię. Czasami w składzie poza nią znajduje się niestety maltodekstryna, która jest hydrolizowaną częścią skrobi. Nawet >50% produktów rynkowych może zawierać maltodekstrynę, a samej Stewii (wspomnianych stewiozydów) zaledwie kilka procent. Mimo neutralnego smaku dodawanej maltodekstryny może zawierać dodatkowe kalorie, przez co sam produkt nie jest klasycznym słodzikiem - a cukrem ze stewią.

Stewia czy ksylitol – co wybrać? W porównaniu z ksylitolem, stewia jest o wiele słodsza i charakteryzuje się praktycznie zerową kalorycznością. Stewia to bezpieczny słodzik i nie wpływa na indeks glikemiczny spożywanych napojów czy posiłków. Na rynku dostępnych jest wiele form stewii (proszek, tabletki, kryształki, płyn, saszetki, suszone liście, proszek z liści, świeże liście). Słodycz stewii nie jest taka sama jak cukru i niektórzy nie będą akceptowali tego smaku, jednak nie ulega wątpliwości, że jest o niebo zdrowsza od sacharozy.

Zalety stewii:

• wspiera walkę z próchnicą, przydatna przy schorzeniach dziąseł

• pomaga zapobiegać uczuciu suchości w ustach dzięki stymulacji wydzielania śliny

• zmniejsza ryzyko zakażeń jamy ustnej drożdżakami (z rodzaju Candida)

• przeciwdziała gromadzenia się bakterii gnilnych

• przydatna przy infekcjach górnych dróg oddechowych (działanie antybakteryjne)

• przydatna przy nadkwasocie żołądka

• niewrażliwa na wysoką temperaturę (nadaje się na przykład do wypieków, gotowania, itd.)

Ksylitol

Ksylitol to bezpieczny słodzik, który można otrzymać wyłącznie w postaci krystalicznej. Jak smakuje ksylitol? Z pewnością będzie on miał smak bardziej zbliżony do tradycyjnie stosowanej sacharozy (jedna łyżeczka ksylitolu odpowiada jednej łyżeczce sacharozy). Indeks glikemiczny ksylitolu wynosi 8, a jego wartość kaloryczna to 2,4 – 2,7 kcal / gramów i nie podnosi poziomu cukru we krwi. Warto wspomnieć, że jest stosowany technologicznie w branży suplementacji jako substancja wzmacniająca aromat.

Ksylitol ma dość słodki smak, co powoduje, że osoby szybko się do niego przyzwyczajają, a to nie jest korzystne, np. w przypadku dzieci. Nie należy również podawać ksylitolu dzieciom < 3 roku życia, a ostrożność w spożyciu powinni zachować kobiety w ciąży i osoby starsze. W przypadku spożycia 3-4 łyżeczek dziennie może pojawić się biegunka lub wzdęcia. Jeśli chcesz wprowadzić ksylitol do diety, rób to stopniowo, małymi porcjami i obserwuj reakcje swojego organizmu.

Zalety ksylitolu:

• jest słodzikiem bardzo uniwersalnym

• pozwala kontrolować poziom cukru we krwi i pozytywnie wpływać na spadek masy ciała

• przydatny u cukrzyków oraz osób na dietach niskowęglowodanowych np. ketogenicznej

• jest korzystniejszy dla zębów niż inne słodziki (może zmniejszać płytkę nazębną w jamie ustnej i hamować rozwój próchnicy)

• może mieć działanie antyoksydacyjne, czyli chronić organizm przed działaniem wolnych rodników

• podejrzewa się, że wspiera zdrowie sercowo-naczyniowe, choć badania w tym kierunku jeszcze trwają

• niewrażliwy na wysoką temperaturę (nadaje się na przykład do wypieków, gotowania, itd.)

Erytrytol

Erytrytol jest najmniej kaloryczną substancją słodzącą. Erytrytol, nazywany również erytrolem, zawiera średnio 0,25 kalorii w 1 gramie (ten poziom określany jest jako zerowa kaloryczność). Na dużą skalę przy produkcji erytrolu korzysta się z czystej glukozy (sacharozy lub glukoza powstała z kukurydzy). Jego wygląd jest taki sam jak wygląd klasycznego cukru (z trzciny cukrowej lub buraków cukrowych). Większość alkoholi cukrowych ma znikomy wpływ na poziom cukru we krwi. W przypadku erytrytolu indeks glikemiczny wynosi zero, stąd nie wpływa na poziom glukozy we krwi, a to jest korzystne w przypadku osób z zespołem metabolicznym, stanem przedcukrzycowym czy cukrzycą. Niektóre osoby uważają go za najzdrowszy cukier świata. Jest na ogół dobrze tolerowany przez układ pokarmowy, a dopiero jego większe ilości mogą wywołać reperkusje żołądkowo-jelitowe (wg różnych źródeł >35 g erytrolu). Należy do grupy tzw. polioli. Są to alkohole polihydroksylowe (podobnie jak ksylitol). Oznaczany na etykietach jako E968.

Zalety erytrolu:

• bardzo niska kaloryczność (1 g = 0,2 kcal)

• wyższa słodkość (o około 60-70% w porównaniu do sacharozy)

• nie jest metabolizowany w organizmie (wydalany w niezmienionej postaci wraz z moczem)

• doskonale nadaje się do wypieków, pieczywa, deserów, słodyczy, napojów gazowanych, gum do żucia

• nie ma enzymów, które umożliwiałyby jego trawienie (podrażnia błony śluzowej żołądka, w rozsądnej ilości nie występują przykre dolegliwości ze strony układu pokarmowego tj. wzdęcia, biegunki, itd.)

Aspartam

Aspartam to dobrze znany sztuczny środek słodzący, zapisywany również jako E951. Aspartam dodaje się często do napojów gazowanych oraz innych produktów np. odświeżających oddech. Aspartam został owiany złą sławą w wyniku pojawiających się już w latach 90-tych XX wieku informacji o rozwoju nowotworu. Informacje te jednak nie znalazły późniejszego potwierdzenie w badaniach naukowych, stąd obecnie większość organizacji związanych ze zdrowiem uznaje aspartam jako bezpieczny dla zdrowia. Jak smakuje aspartam? Aspartam jest o wiele słodszy niż cukier i nie ma kalorii.