Diety detoksykujące to kolejny wpadający w ucho pomysł na “oczyszczenie” ciała z toksyn, czy też odchudzanie. Jedną z takich diet obiecujących detoks organizmu jest detoks sokowy, podczas którego przez kilka dni (lub dłużej) spożywa się wyłącznie soki. W pewnym okresie był to bardzo popularny model żywienia, a w internecie pojawiło się wiele ofert cateringów sokowych o nierzadko bardzo wysokiej cenie. Również wielu celebrytów i influencerów przyczyniło się do rozpowszechnienia detoksu sokowego i jego potencjalnych cudownych efektów.  

  

  • Czy musimy oczyszczać organizm?
  • Dieta sokowa odchudza?
  • Jakie minusy ma detoks sokowy?
  • Nie daj się oszukać!

 

Czy musimy oczyszczać organizm?

Detoks organizmu, czyli oczyszczanie organizmu z “toksyn” to chwyt marketingowy. Żaden produkt nie jest w stanie oczyszczać organizmu w taki sposób jak głoszą media. Poza tym, nie jest to nawet nam potrzebne, ponieważ nasz organizm świetnie sobie radzi sam, jeśli ma do tego odpowiednie warunki. 

 

Za detoksykację organizmu odpowiadają procesy naturalnie przebiegające w naszym organizmie. Głównym organem odpowiedzialnym za oczyszczanie naszego ciała z jest wątroba. Metabolizuje i neutralizuje substancje toksyczne, leki, czy alkohol. Ponadto, bierze udział w usuwaniu toksycznych substancji z krwi, takich jak amoniak i inne związki azotowe. 

 

Inne narządy, przyczyniające się do oczyszczania organizmu ze zbędnych substancji to jelita i nerki.

 

Sposób, w jaki możemy przyczynić się do odpowiedniego detoksu organizmu, jest wsparcie pracy wątroby, przez utrzymywanie zdrowych nawyków żywieniowych. Poza tym, warto ograniczać substancje, które są dla nas toksyczne. Możemy to zrobić unikając np. spożywania metali ciężkich, dbając o niezanieczyszczanie środowiska, unikając picia alkoholu i przyjmowania nadmiaru leków i suplementów. 

 

Dieta sokowa odchudza?

Dieta sokowa odchudza, jeśli powoduje, że dana osoba jest w deficycie energetycznym. Trudne jest dostarczenie pełnego zapotrzebowania kalorycznego tylko wraz z sokami. Z tego powodu prawdopodobnie nie zostanie dostarczona cała pula energii i spowoduje to utratę masy ciała, jeśli taki detoks będzie trwał odpowiednio długo. 

 

Jednakże, nie jest to ani zdrowe, ani bezpieczne, by przez dłuższy czas żywić się jedynie sokami. Prawdopodobnie w ciągu kilku dni będzie obserwowany spadek ilości wody w organizmie, a nie tkanki tłuszczowej. Poza tym, istnieje wysokie ryzyko, że taka próba odchudzania zakończy się efektem jo-jo.

 

Lepszym wyborem będzie zaoszczędzenie czasu i rozpoczęcie odchudzania od stopniowej, ale trwałej zmiany nawyków żywieniowych.

  

Jakie minusy ma detoks sokowy?

Detoks sokowy przede wszystkim wcale nie oczyszcza organizmu i nie działa cudów! Jest to chwyt marketingowy i kolejna rygorystyczna dieta, opierająca się zwykle na dużym deficycie energetycznym. 

 

Tak niskokaloryczna dieta, będąca źródłem jedynie węglowodanów, wody i niektórych witamin i składników mineralnych jest bardzo niedoborowym sposobem żywienia. Soki nie będą źródłem białka, tłuszczu i wielu innych ważnych składników. Niedobory tych składników mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia. Picie jedynie soków w ciągu dnia przez dłuższy czas może prowadzić nawet do zaburzeń elektrolitowych, zaburzeń mikrobiomu jelitowego, czy kwasicy. Białko jest podstawowym budulcem organizmu. Brak białka w diecie może prowadzić do utraty mięśni, zaburzeń hormonalnych, osłabienia odporności i wielu innych poważnych konsekwencji. Natomiast niedobór tłuszczu w diecie może powodować niedostateczne wchłanianie witamin, takich jak A, D, E i K. Brak tłuszczu może prowadzić też do zaburzeń hormonalnych i innych poważnych skutków. 

 

Rośliny, zwłaszcza te które są wyciskane, a nie np zblendowane lub przetarte będą zawierały znikome ilości błonnika. Natomiast warzywo lub owoc w formie stałej jest bogatym źródłem błonnika. Niedobór błonnika w diecie, spowodowany detoksem sokowym, może wywoływać problemy z wypróżnianiem, zmiany mikrobiomu jelitowego i zwiększać ryzyko niektórych chorób. 

 

Warzywa i owoce, na których bazują soki, są źródłem jedynie jednego makroskładnika - węglowodanów. Jeśli są to głównie owoce, będą bogatym źródłem szybko przyswajalnych węglowodanów prostych. Oznacza to, że znacznie podnoszą poziom glukozy we krwi, podczas gdy dodatek białka i tłuszczu w posiłku obniża ten efekt. Taka dieta (o wysokim indeksie i ładunku glikemicznym) może negatywnie wpływać na glikemię, poziom energii i ryzyko występowania insulinooporności, czy cukrzycy typu 2. 

 

Ponadto, dieta zawierająca jedynie soki nie syci, a także daje energię na krótko. Może szybko wywoływać uczucie głodu, spadek koncentracji i rozdrażnienie. Między innymi z tego powodu jest trudna do utrzymania. Oprócz tego jest monotonna i nie daje satysfakcji z posiłku.

 

Nie daj się oszukać!

Na rynku powstało wiele cateringów, oferujących pakiety soków. Zwykle są one bardzo drogie i nieopłacalne. Wiele firm postanowiło zarobić na tej modzie na detoks. Nie daj się na to nabrać. Jeśli masz ochotę na sok, o wiele bardziej ekonomiczne będzie blendowanie własnych składników. 

 

Wielu celebrytów i influencerów przekonuje o cudownych korzyściach płynących z detoksu sokowego. Prawda jest jednak taka, że dane obietnice zwykle nie mają pokrycia w żadnych badaniach naukowych i zdecydowanie nie są długoterminowym, zdrowym rozwiązaniem. 

 

Wszystkie sugerowane korzyści zdrowotne, jakie ma dać taki detoks sokowy można osiągnąć stosując zdrową, prawidłowo zbilansowaną dietę. Dobrym wyborem będzie np. dieta śródziemnomorska. Jest to dieta, którą można utrzymać całe życie. Daje wiele długoterminowych korzyści zdrowotnych, a odchudzanie się przy jej pomocy jest przyjemniejsze i bardziej efektywne. 

 

Źródła:

  • Klein, A. V., Kiat, H. (2015). Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence. Journal of human nutrition and dietetics. 28(6): 675-686.
  • Niewęgłowska K. (2020). Detoks organizmu. Co na jego temat mówi nauka. https://dietetycy.org.pl/detoks/ (dostęp z 05.03.2024r).