Dbanie o zdrowie kości i stawów to ważny element zdrowego stylu życia. Dieta odgrywa istotną rolę w utrzymaniu ich dobrej kondycji i sprawności fizycznej na długie lata. Ważne jest, by wymienione składniki zagościły na stałe w codziennym menu, ponieważ tylko ich regularne spożycie może dać stałe korzyści. 

 

W artykule:

  • Dieta dla mocnych kości
  • Antyoksydacja i działanie przeciwzapalne 
  • Suplementacja, która może Ci pomóc
  • Styl życia dla zdrowia kości i stawów

 

Dieta dla mocnych kości

Odpowiednie spożycie witaminy D3 i wapnia w diecie jest kluczowe dla zdrowia kości. Razem uczestniczą w procesie mineralizacji i utrzymania gęstości kości. Produkty mleczne, orzechy, jajka oraz zielone warzywa liściaste są dobrym źródłem wapnia. Witamina D3 jest głównie syntetyzowana przez skórę z promieni słonecznych, dlatego w okresie jesienno-zimowym powinniśmy wprowadzić jej suplementację. Żywieniowe źródła witaminy D3 to tłuste ryby, jajka i produkty wzbogacane (zwykle nabiał). 

 

Przewlekły niedobór wapnia i witaminy D3 może powodować zmniejszenie gęstości kości, ich osłabienie i wzrost ryzyka złamań

 

Ważnym składnikiem dla zdrowia kości jest także magnez. Wspiera on wchłanianie wapnia, który jest budulcem kości. Dobrymi źródłami żywieniowymi magnezu są pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona oraz zielone warzywa.

 

Należy pamiętać, że obok witaminy D3, wapnia i magnezu, istnieje wiele innych składników odgrywających ważną rolę w zdrowiu kości, takich jak fosfor, witamina K, witamina C i inne mikroelementy. Warto zatem zadbać o zdrową, różnorodną dietę, aby dostarczyć wszystkie te składniki. 

 

Istotne jest też odpowiednie spożycie białka, które jest niezbędne do budowy i naprawy tkanek, w tym kości i stawów. Wpływa na stan tkanki kostnej, biorąc udział w syntezie kolagenu i innych białek. Ponadto, białko jest potrzebne do syntezy białek mięśniowych, a mięśnie są nieodłącznym elementem układu ruchu. Podstawowe zapotrzebowanie na białko dla osoby dorosłej to 0,9 g/kg mc/dobę. Jednak u osób aktywnych, kobiet ciężarnych, karmiących, osób starszych oraz w niektórych jednostkach chorobowych to zapotrzebowanie jest wyższe. Po niektórych zabiegach oraz kontuzjach również zaleca się zwiększenie spożycia białka. 

 

Palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, kofeiny oraz duże spożycie białka zwierzęcego może wiązać się z obniżeniem gęstości kości. Nadmiar kofeiny i białek zwierzęcych powoduje zmniejszenie ilości wapnia we krwi oraz kościach. Zbyt duża ilość soli w diecie również może prowadzić do utraty wapnia z organizmu.

 

Antyoksydacja i działanie przeciwzapalne 

Antyoksydanty odgrywają istotną rolę w ochronie stawów i kości przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, które mogą być spowodowane przez wolne rodniki. Do takich korzystnych przeciwutleniaczy zalicza się witaminy C, E i A oraz składniki, takie jak cynk, selen, flawonoidy, karotenoidy i wiele innych. Warzywa, owoce i zioła stanowią bogactwo antyoksydantów. Warto, by codzienna dieta zawierała różnorodne, kolorowe rośliny. 

 

Kwasy tłuszczowe omega-3, które znajdują się głównie w tłustych rybach morskich, mają działanie przeciwzapalne i mogą wspomagać zdrowie stawów. Nieodłącznym elementem diety przeciwzapalnej, sprzyjającej zdrowym stawom, są węglowodany złożone, roślinne białko i chude mięso, tłuszcze roślinne, warzywa, owoce i zioła. 

 

Korzystne będzie ograniczenie czynników prozapalnych, takich jak alkohol, papierosy, jedzenie typu fast-food oraz duże ilości cukru (słodycze).

Suplementacja, która może Ci pomóc

Zdecydowanie jednym z topowych suplementów na kości i stawy jest kolagen, zwłaszcza rybi. Kolagen jest białkiem, naturalnie występującym w skórze, włosach, kościach i stawach. Jego suplementacja (szczególnie razem z witaminą C) może pobudzać naturalną produkcję kolagenu, zmniejszać stan zapalny stawów oraz zmniejszać ból. Wydaje się być korzystny w zapobieganiu, ale też leczeniu bólu stawów oraz wsparciu procesów naprawczych tych tkanek. 

 

MSM, czyli siarka organiczna, również działa przeciwzapalnie oraz przeciwbólowo. Stosowanie razem glukozaminy i chondroityny może zmniejszyć stan zapalny stawów i wspomóc ich regenerację. 

 

To jedynie kilka z dostępnych suplementów, wspierających zdrowie stawów i kości. Na rynku istnieją preparaty wieloskładnikowe, które mogą być elementem kompleksowego leczenia dolegliwości kości lub stawów. 

Styl życia dla zdrowia kości i stawów

Stawy i kości należą do układu RUCHU. Jak sama nazwa wskazuje, są po to, abyśmy mogli się ruszać, ale im również jest potrzebny ruch, aby mogły prawidłowo funkcjonować. 

 

Oprócz diety i suplementacji dla zdrowia kości i stawów niezbędna jest regularna aktywność fizyczna. Najbardziej korzystne będzie połączenie ćwiczeń wzmacniających mięśnie i stawy z ćwiczeniami wytrzymałościowymi oraz spontaniczną aktywnością fizyczną (spacer z psem, rower ze znajomymi, prace domowe itp). 

 

Nie należy zapominać o odpoczynku i regeneracji. Jak ze wszystkim, ważny jest umiar również w kontekście aktywności w fizycznej.

 

Dla utrzymania elastyczności i prawidłowego działania stawów potrzebne jest odpowiednie nawodnienie. Wystarczająca dla większości osób ilość wody to 30 ml/kg masy ciała dziennie. 

  

Źródła:

  1. Simki E., Ayalon J. (1995). Osteoporoza. Zapobieganie i zwalczanie ruchem. SIC.
  2. Wieczorek-Chełmińska Z. (2011). Żywienie w chorobach kostno-stawowych. PZWL.
  3. Platta A. (2014). Rola żywienia w profilaktyce i leczeniu osteopenii i osteoporozy u kobiet. SJ GMU.
  4. Stranc K. (2019). Dieta w chorobach tkanki łącznej. www.dietetycy.org.pl (dostęp z 23.10.2023r).