Niestety wiele kobiet poprzez nieumiejętne odchudzanie doprowadza do zaniku miesiączki. Pragnienie jak najszybszych rezultatów, stosowanie niezdrowych, kontrowersyjnych rozwiązań żywieniowych istotnie odbija się na kondycji metabolicznej.

W dużym uogólnieniu przybliżę istotę tego zagadnienia - opiszę jakie zachodzą niekorzystne zmiany w ustroju kobiety podczas agresywnej redukcji. Zapraszam do lektury.

Agresywna redukcja a cykl miesiączkowy

Problemy z brakiem miesiączki zaczynają się przeważnie w sytuacji gdy ilość dostępnej energii wynosi mniej niż 30kcal/kg FFM (FFM czyli beztłuszczowa masa ciała). W świetle badań naukowych (krótkoterminowych) tak niska dostępność energii koreluje z zaburzeniami częstotliwości wydzielania hormonu luteinizującego. Przypominam, że hormon LH, produkowany jest przez przysadkę mózgową. Częstotliwość uwalniania LH jest niezwykle ważna, gdyż zaangażowana jest w prawidłowe funkcjonowanie osi podwzgórze-przysadka-gonady. Mówiąc prościej - zbyt mała podaż kalorii w diecie (poniżej w/w norm powoduje nieprawidłowości w cyklu menstruacyjnym).

Istnieją również przesłanki ku temu by sądzić, że zbyt niski poziom tkanki tłuszczowej w organizmie kobiety może prowadzić do zatrzymania miesiączkowania. Kluczową rolę w tym wszystkim odgrywa leptyna. Leptyna jest hormonem peptydowym wydzielanym przez adipocyty (komórki tłuszczowe). Jej zadaniem jest m.in informowanie naszego mózgu o poziomie rezerw tłuszczowych organizmu (niski poziom tkanki tłuszczowej = niski poziom leptyny). W momencie kiedy nasz mózg dostaje informację, że dzieje się coś złego (że zapasy energii się kończą) blokuje funkcję reprodukcyjne, chroniąc w ten sposób nas jak i nasze potomstwo przed śmiercią głodową.

Na podstawie badań naukowych można stwierdzić, że im dłużej borykamy się z zanikiem miesiączki tym dłużej będziemy ją odzyskiwać (nie dzieje się to z dnia na dzień). W przywróceniu miesiączki może pomóc zwiększenie podaży energii (powyżej 45kcal/kg FFM/dobę). Przytoczyłem tylko jedno z wielu niepożądanych następstw niskiej dostępności energii.

Negatywne następstwa głodówek

Schodzenie z kaloriami poniżej 45 kcal energii dostępnej na kilogram beztłuszczowej masy ciała, grozi utratą miesiączki. Brak miesiączki to nie wszystko. Przewlekły deficyt kaloryczny może doprowadzić m.in do anemii, częstych infekcji, niepłodności, gorszego samopoczucia, zwiększonego ryzyka kontuzji i złamań etc.

Wiele kobiet panicznie boi się zwiększenia kalorii, bezpośrednio po redukcji. Dodawanie w ślimaczym tempie kalorii np. 100kcal na tydzień jest jak podawanie odwodnionemu maratończykowi co kwadrans napojów nawadniających w kieliszku od wódki, z obawą o "przewodnienie".

Jakie mogą być przyczyna braku miesiączki

Problemy z brakiem miesiączki mogą mieć szerokie podłoże. Jedną z wielu przyczyn może stanowić zbyt niski poziom tkanki tłuszczowej w organizmie lub/też zbyt daleko posunięte restrykcje kaloryczne.

Przestrzegam przed stosowaniem głodówek w celu jak najszybciej utraty masy ciała. Kluczem jest uchwycenie pewnej równowagi i zdroworozsądkowe podejście do diety. Oczywiście są to uogólnione stwierdzenia, pewne kwestie należy sprecyzować i rozpatrywać mocno indywidualnie.

Lieratura

1. Hulmi, Juha J., Ville Isola, Marianna Suonpää, Neea J. Järvinen, Marja Kokkonen, Annika Wennerström, Kai Nyman, Markus Perola, Juha P. Ahtiainen, and Keijo Häkkinen. 2017. “The Effects of Intensive Weight Reduction on Body Composition and Serum Hormones in Female Fitness Competitors.” Frontiers in Physiology 7. doi:10.3389/fphys.2016.00689.

2. Williams, Nancy I., Heather J. Leidy, Brenna R. Hill, Jay L. Lieberman, Richard S. Legro, and Mary Jane De Souza. 2015. “Magnitude of Daily Energy Deficit Predicts Frequency but Not Severity of Menstrual Disturbances Associated with Exercise and Caloric Restriction.” American Journal of Physiology - Endocrinology and Metabolism 308 (1): E29–39. doi:10.1152/ajpendo.00386.2013.

3. De Souza M., Nattiv A., Joy E, Misra M., Williams N., Mallinson R., Gibbs JC., Olmsted M., Goolsby M., Matheson G. 2014. Female Athlete Triad Coalition Consensus Statement on Treatment and Return to Play of the Female Athlete Triad: 1st International Conference held in San Francisco, California, May 2012 and 2nd International Conference held in Indianapolis, Indiana, May 2013. British Journal of Sports Medicine: 48(4), 289.

4. Nazem G, Acerman K. 2012 The Female Athlete Triad. Sports Health: 4(4) 302-311.

5. Nattiv A., Loucks A., Manore M., Sanborn C., Sundgot-Borgen J., Warren M. 2007. American College of Sports Medicine position stand. The female athlete triad. Medicine and Science in Sport and Exercise: 39(10), 1867-1882.

_________________

Autor: Marcin Grzelak