Żelazo w diecie wegańskiej
Prawdopodobnie większość z nas na pytanie, co jest najlepszym źródłem żelaza, odpowie, że mięso. Faktycznie, czerwone mięso zawiera w sobie spore ilość tego pierwiastka. No dobrze, a co z osobami, które nie spożywają mięsa? Czy faktycznie, będąc na diecie wegańskiej, jesteśmy bardziej narażeni na występowanie anemii? Sprawdźmy, jakie produkty roślinne będą bogatym źródłem żelaza i pozwolą nam cieszyć się dobrym zdrowiem również na diecie wegańskiej.
Spis treści:
- Żelazo w organizmie
- Przyswajalność żelaza
- Ile żelaza?
- Produkty bogate w żelazo
Żelazo w organizmie
Przypomnijmy na początku jakie funkcje pełni w organizmie żelazo. Żelazo jest składnikiem hemoglobiny, barwnikiem krwinek czerwonych, odpowiedzialnym za transportowanie tlenu w ciele. Wpływa na metabolizm cholesterolu oraz syntezę DNA. Pomaga w detoksykacji szkodliwych substancji, jakie znajdują się w wątrobie. Żelazo ma również duże znaczenie dla układu odpornościowego oraz nerwowego.
Co ciekawe, niedobory żelaza są najczęściej występującymi niedoborami na świecie, zaraz po niedoborach magnezu i witaminy D3!
Przyswajalność żelaza
Możemy wyróżnić dwie formy żelaza. Żelazo hemowe, którego źródłem jest mięso oraz żelazo niehemowe, znajdujące się w żywności pochodzenia roślinnego. Żelazo hemowe jest łatwiej przyswajalne przez organizm człowieka niż niehemowe. Warto dodać, że żelazo w produktach mięsnych jest związane w hem tylko w 40%, reszta jest tak samo niehemowa, jak w przypadku produktów roślinnych. Nie oznacza to więc, że osoby nie jedzące mięsa są skazane na niedobory żelaza. Wystarczy, że będziemy zwracać większą uwagę na nasz codzienny jadłospis. Poznamy składniki obfitujące w ten pierwiastek oraz dowiemy się, jak prawidłowo łączyć poszczególne produkty, by czerpać z nich jak najwięcej korzyści.
Przyswajanie żelaza niehemowego zwiększa obecność produktów będących źródeł witaminy C. Roślinożerca nie powinien mieć z tym dużego problemu, ponieważ witamina C znajduje się w większości warzywach i owocach. Dwa pomidory dodane do posiłku, dostarczą nam już około 50-70 mg witaminy C!
Wchłanialność żelaza, utrudniać nam będzie obecność tanin i fitynianów. Podczas posiłków, dobrze jest więc ograniczyć spożycie kawy, herbaty i kakao. Sięgajmy po nie, między posiłkami. Fityniany są zawarte głównie w nasionach roślin strączkowych oraz produktach zbożowych. Ich aktywność możemy obniżyć poprzez namaczanie przed jedzeniem: nasion, pestek czy płatków owsianych.
Ile żelaza?
Zakłada się, że codzienna dawka żelaza dla dorosłego mężczyzny powinna wynosić 10 mg, a dla kobiety do 50 roku życia - 18 mg, później około 10 mg. Należy pamiętać, że Zapotrzebowanie na żelazo wzrasta w okresie dojrzewania, podczas ciąży oraz u osób stosujących restrykcyjne diety.
Jak rozpoznać niedobór żelaza?
Jakie objawy powinny nas zaniepokoić? Pierwsze sygnały to ciągłe zmęczenie, ospałość i brak energii. Odporność organizmu obniża się, jesteśmy więc bardziej narażani na różnego rodzaju infkecje i choroby. Cera staje się blada, a paznokcie oraz włosy, kruche i łamliwe. Mogą pojawiają się zajady w kącikach ust oraz sińce pod oczami. Długotrwałe niedobory żelaza mogą być bardzo niebezpieczne dla organizmu i stanowić początek dla anemii.
Nadmiar żelaza w diecie nie wpływa toksycznie na ludzki organizm. Nie należy jednak nadużywać suplementów z tym pierwiastkiem. Jego nadmiar może doprowadzić do zatruć, nudności, biegunek oraz wymiotów. Nadmierna podaż żelaza powoduje również wzrost produkcji wolnych rodników w organizmie.
Produkty bogate w żelazo
Gdzie zatem znajdziemy żelazo? Dla wszystkich roślinożerców, poniżej lista produktów bogaty w żelazo:
- Rośliny strączkowe, np. soczewica, soja, fasola, ciecierzyca
- Pestki dyni, sezam, orzechy nerkowca
- Natka pietruszki, jarmuż, szpinak, brokuł (każdy z nich jest również świetnym źródłem witaminy C!)
- Surowe kakao, gorzka czekolada
- Komosa ryżowa, amarantus, żytnie pieczywo razowe, płatki owsiane
Jak widać, żelazo w diecie wegańskiej to nic trudnego. :) Wystarczy, świadome jedzenie i dobry wybór produktów. Przestrzegając tylko kilku zasad, możemy w łatwy sposób zaspokoić swoje zapotrzebowanie na żelazo, bez konieczności sięgania po produkty odzwierzęce.