Czym jest odwodnienie? Odwodnienie ma miejsce, kiedy Twoje ciało traci/zużywa więcej płynów ustrojowych niż przyjmuje. Jest to szczególnie niebezpieczne nie tylko u sportowców, ale również u osób starszych oraz u dzieci. Często występujące zmęczenie, czy zawroty i ból głowy często są wynikiem właśnie… odwodnienia! Jeśli nie spożywasz dostatecznej ilości płynów – zacznij już teraz, aby uniknąć negatywnych konsekwencji odwodnienia.

Organizm ludzki składa się głównie z wody i elektrolitów. Bardzo ważnym elementem życia jest utrzymanie odpowiedniego bilansu wodno-elektrolitowego w organizmie. Środowisko wodne naszego organizmu zapewnia odpowiednią równowagę pracy całego ustroju.

Właściwe nawodnienie nie tylko pomaga uniknąć negatywnych skutków odwodnienia, ale przede wszystkim pomaga poczuć się lepiej. Odpowiednie nawodnienie poprawia nastrój, funkcje mózgu, zapobiega zmęczeniu. Nie wymieniając dalej szerokiego spektrum odpowiedniego nawodnienia – już te wymienione pozytywne elementy wpływają na znaczną poprawę codziennego funkcjonowania przez co powinny stać się priorytetem dla każdego z nas. Niby proste, ale wciąż o tym zapominamy. 


Jak się nie odwodnić?

Najlepszym sposobem na uniknięcie odwodnienia jest picie dużej ilości płynów, zwłaszcza jeśli przebywamy w gorącym klimacie (wysoka temperatura powietrza i wilgotność) lub pracujemy na słońcu. Warto być świadomym, ile płynów tracisz wraz z potem i kiedy kiedy je wydalamy (np. wraz z moczem). Warto pić tyle, aby nadążyć za tym, czego się pozbywamy. Zwróćmy na to uwagę i budujmy świadomość.

Odwodnienie a elektrolity

Kiedy masz wysoką gorączkę, biegunkę lub wymioty – tracisz więcej płynów. Gdy twoje ciało traci płyny, traci również... elektrolity. Są to minerały we krwi i płynach ustrojowych, które wpływają na pracę mięśni i nerwów. Kiedy tracimy elektrolity, musimy je uzupełnić, a możliwe jest to nie tylko poprzez spożycie komercyjnego napoju nawadniającego, ale także… regularne posiłki, spożywanie warzyw, owoców, zup, koktajli, herbat, itd. Dostępne są także specjalne napoje dla sportowców (płyny, proszki do rozpuszczenia z wodą, tabletki, gotowe poręczne butelki), które można spożyć w odpowiednim dla siebie momencie.

Jakie są objawy odwodnienia?

Istnieją fizyczne oznaki odwodnienia, w tym bóle głowy, zmęczenie, wymioty czy zaczerwieniona cera. Możesz czuć się bardziej rozdrażniony i mieć wrażenie, że twoja energia spada. Ciało jest  jak świetnie zaprojektowana maszyna, ma wbudowane mechanizmy, które pozwalają wiedzieć, kiedy potrzebujesz więcej lub mniej wody. Warto zapoznać się z jej instrukcją obsługi, by lepiej reagować na pewne objawy i odpowiednio zareagować.

Jak pić więcej wody?

Łatwo jest podczas codziennych czynności zapomnieć o reagowaniu na sygnały pragnienia. Jest to sposób, w jaki twoje ciało komunikuje się z tobą, że potrzebujesz więcej płynów. Zawsze trzymaj w pobliżu butelkę wody i popijaj ją, gdy pojawi się pragnienie albo staraj się regularnie pić wodę w już w ciągu dnia, aby nigdy nie osiągnąć tego objawu.

Spróbuj ustalić osobiste cele dotyczące nawodnienia, na przykład rzucając sobie wyzwanie! Przykład? Ściągnij aplikację przypominającą o piciu wody albo pamiętaj, aby skończyć butelkę przed obiadem i wypić kolejną po aktywności fizycznej i w jej trakcie. Znajdź dla siebie sposób.

Kolor moczu a odwodnienie

Szybkie rzucenie okiem na kolor moczu („pee test”) podczas korzystania z łazienki może również wskazać Ci stan nawodnienia. Jaki kolor powinien mieć mocz? Nasz mocz powinien być przejrzysty lub słomkowy, jak jasnożółty kolor, w przeciwieństwie do ciemniejszego żółtego lub brązowego. Ciemnożółty kolor moczu jest wyraźną oznaką odwodnienia. Potraktuj to jako wskazówkę, że potrzebujesz więcej wody! 

Odwodnienie a suche usta

Innym prostym sposobem sprawdzenia, jak dobrze jesteś nawodniony, jest sprawdzenie nawilżenia jamy ustnej (lekarze określają to jako medyczne określenie… „Sprawdź błonę śluzową). Jest to świetny, prosty sposób na sprawdzenie nawodnienia. Jeśli usta i jama ustna zaczynają wysychać – prawdopodobnie zaczyna ci brakować wody.

Ile wody dziennie należy pić? 

Często zadajemy sobie pytanie ile wody dziennie powinniśmy pić? Istnieje teoria, że odpowiednia ilość wody dziennie  osiem szklanek wody… Niestety dla większości z nas to nie wystarczy! Ta ilość jest tylko ogólną wytyczną i może nie być wystarczającą ilością płynów w bardziej niesprzyjających środowiskach lub sytuacjach. To, ile należy pić wody zależy od kilku czynników, w tym wieku i poziomu aktywności, stąd potrzebna jest obserwacja i dopasowanie ilości wody indywidualnie.

Ile pić wody w trakcie ćwiczeń?

Utrata płynów podczas ćwiczeń może być naprawdę ważna w każdym rodzaju ćwiczeń. Paradoksalnie nie tylko w przypadku ćwiczeń o charakterze wydolnościowym. W sporcie nie chodzi tylko o utrzymanie oczywistej wydolności, ale i o dobre samopoczucie, precyzję ruchów, skupienie oraz szereg innych elementów.

Aby określić utratę potu i zapotrzebowanie na nawodnienie warto waży się przed i po treningu. Utrata mniej niż 1% masy ciała podczas treningu jest optymalna, podczas gdy utrata 2% masy ciała może wpływać na pogorszenie wydolności i regeneracji.

Picie w trakcie choroby lub upału

Ci z was, którzy mieli do czynienia z ciężkimi przypadkami wymiotów i biegunki, zdają sobie sprawę, że są narażeni na ryzyko odwodnienia. Upały to również prosta wskazówka, że należy zwiększyć spożycie płynów. Jeśli na zewnątrz jest gorąco, zawsze lepiej jest mieć więcej płynów, zawsze.

Kto jest narażony na odwodnienie?

Odwodnienie może dotknąć każdego, bez względu na to, ile ma lat. Grupy takie jak niemowlęta, dzieci i osoby starsze muszą szczególnie uważać, aby się nie odwodnić. Niemowlęta i dzieci szybko odczuwają skutki utraty płynów (słabe mechanizmy regulacji temp. Ciała oraz mały obszar powierzchni ciała), dlatego ważne jest, aby nie ignorować skutków odwodnienia w tej grupie osób.

Osoby starsze mogą się odwodnić z kilku powodów. Ponieważ nasze poczucie pragnienia słabnie wraz z wiekiem, niektórzy mogą nawet nie zdawać sobie sprawy, że nie wypili wystarczająco dużo wody. Innym powodem jest proces starzenia gdzie pojawiają się upośledzone reakcje mechanizmu termoregulacji.

Czy trzeba uzupełniać elektrolity?

Przez większość czasu picie czystej wody wystarcza, aby zapobiegać odwodnieniu, ale pewne okoliczności wymagają czegoś więcej. Dla tych, którzy angażują się w aktywność fizyczną, która trwa dłużej niż 60 minut, właściwe może być uzupełnienie elektrolitów, co najłatwiej zrobić za pomocą napoju sportowego.

Jeśli ktoś idzie na siłownię i naprawdę sporo się poci, mimo nie musi korzystać z napoju sportowego (np. izotonika) może rozważyć płyn marek produkujących wersję płynów o niskiej zawartości cukru lub bez kalorii i sięgnąć po te opcje.

Czy tylko woda nawadnia?

Czy można nawodnić się inaczej niż pijąc wodę? Oczywiście! Możesz zapobiec odwodnieniu również dzięki wypełnieniu diety owocami i warzywami o wysokiej zawartości wody. Pomarańcze, kiwi, melony, jagody, truskawki, borówki, sałaty za szczególnie polecane opcje nawadniające.

Woda powinna być Twoim pierwszym wyborem, gdy chcesz nawodnić organizm. Jeśli nie jesteś fanem picia wody, a chodzi o nawodnienie - liczą się wszystkie płyny! Może to obejmować kawę, soki, herbatę, zupy i wodę.

Czy rano należy pić wodę?

Oprócz zwracania uwagi na to, co pijesz, ważne jest również, aby zwracać uwagę na to kiedy pijesz… Możesz zainicjować dzień od wypicia szklanki wody. Nie lubisz wody, nie zachęca Cię do wypicia? Dodaj dzień wcześniej cytrusy, ładnie je pokrój, dodaj kostkę lodu. Naprawdę to może pomóc, uatrakcyjnij to!

Jest wiele sposobów na to, aby się nie odwodnić. Warto pamiętać o tych najprostszych sposobach. Dzięki temu Twój organizm będzie bardziej wydolny i sprawny, ale przede wszystkim poprawisz samopoczucie, nastrój oraz zmniejszysz objawy zmęczenia.


___________________

Autor: Łukasz Jaśkiewicz