Wlewy witaminowe zdobyły sporą popularność – nie tylko w grupie niektórych sportowców, ale także wśród osób nie uprawiających sportu, a chcących „po prostu zadbać o zdrowie”. Wlewy witaminowe, mimo „zdrowej” nazwy, budzą także wiele kontrowersji. W artykule zostanie przedstawione dowiesz się, co na temat wlewów witaminowych mówi nauka, co ma do tego reklama i w końcu – co w rzeczywistości działa?

.

W artykule:

  • Wlewy witaminowe – skąd ich popularność?

  • Czym są witaminowe wlewy dożylne?

  • Czy wlewy dożylne do doping?

  • Czy wlewy witaminowe są bezpieczne?

  • Czy wlewy pomagają w nawodnieniu?

  • Czy wlewy są potrzebne?

  • Wlewy z witaminy C

  • Wlew z witaminami z grupy B

  • Fakty na temat wlewów z żelaza

.

Wlewy witaminowe – skąd ich popularność?

Jakich argumentów używają zwolennicy witaminowych wlewów dożylnych? Niestety jest dużo obiegowych opinii, które stale krążą w społeczeństwie. Poniżej niektóre z nich, ale czy to prawda – dowiecie się z dalszej części artykułu.

Na co, według reklam, pomagają wlewy witaminowe?

  1. Opóźniają procesy starzenia, pomagają leczyć nowotwory”

  2. Stosowane są w celu przezwyciężenia „syndromu dnia poprzedniego” (zły nastrój, ból głowy, podenerwowanie i drażliwość, nudności i wymioty, pocenie się, zmęczenie, podwyższona wrażliwość na dźwięk i światło, drżenie rąk, pogorszenie koncentracji)

  3. Wlew ma lepszą biodostępność i jest lepszy”

  4. Poprawiają regenerację”, „Poprawiają wyniki sportowe...

  5. Stosują to znani sportowcy, celebryci, więc musi działać”; „ Stosują to w szpitalach, używają tego lekarze, itd. ”; „Przy szybkim tempie życia wlewy są odczuwalne” …

.

Czym są witaminowe wlewy dożylne?

Wlewy dożylne stały się przed kilkoma laty niezwykle popularne. Powstają różnego rodzaju „kliniki kroplówkowe”, „bary kroplówkowe” czy „drip bary”.

Najczęściej płyny infuzyjne podaje się dożylnie zwykle do żyły łokciowej. W ten sposób można podać nawet do 4 litrów płynu na dobę. Szybkość podawania płynu musi być dostosowana do możliwości kompensacyjnych organizmu.

.

Czy wlewy dożylne to doping?

Stosowanie wlewów dożylnych jest kontrolowane przez Światową Komisję Antydopingową (WADA), która w Kodeksie Antydopingowym zawarła pewne ograniczenia. Stosowanie wlewów nie jest dozwolone ogółem wśród sportowców, ale może być dozwolone tylko jako „wyłącznie do celów terapeutycznych” (TUE) i być odpowiednio uzasadnione klinicznie.

Dlaczego wlewy są zabronione w sporcie?

  1. Nie każdy wie, że w przypadku niektórych sportowców mogą oni próbować manipulować objętością osocza w celu zamaskowania obecności zabronionej substancji

  2. Kolejna rzecz to sporty z kategoriami wagowymi, gdzie sportowcy mogą ulec pokusie np. znacznej utraty wagi tuż przed ważeniem, a następnie szybko i skutecznie się nawodnić po ważeniu. W pewien sposób budują sobie przewagę i poprawiają regenerację

  3. W przeszłości były również przypadki, że zawodnicy klubów sportowych stosowali nawodnienie dożylne przed meczem oraz w przerwie meczu (w celu ponownego uskutecznienia nawodnienia) w ramach przygotowań do drugiej połowy meczu

  4. W przypadku stosowania wlewów pojawia się także ryzyko, że sportowcy będą manipulować wynikami testu tzw. paszportu biologicznego sportowca (zapis badań krwi)

U sportowców może być czasami wymagane podanie leków dożylnych i musi to być rozpatrywane indywidualnie dla każdego przypadku. Lek podany dożylnie należy sprawdzić na liście substancji zabronionych WADA, ponieważ może wymagać TUE. Jeśli nie jest to zabronione, ale objętość płynu wymagana do podania leku jest >100 ml w ciągu 12 godzin, wtedy wymagane jest TUE. Wszelkie infuzje lub iniekcje dożylne w ilości większej niż 100 ml na okres 12 godzin jakiejkolwiek substancji są zabronione przez cały czas, zarówno podczas zawodów, jak i poza nimi.

.

Czy wlewy witaminowe są bezpieczne?

Oto potencjalne działania niepożądane spowodowane dożylnym podaniem płynów.

  1. Powikłania w miejscu wstrzyknięcia (zakażenie, zapalenie żył i zakrzepica żylna)

  2. Przeciążenie płynami i substancjami rozpuszczonymi powodujące nieprawidłowości elektrolitowe

  3. Nadmierne nawodnienie

  4. Stany zastoinowe (ośrodkowe i obwodowe) i zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

Jeśli sportowiec wymaga leczenia, lekarz podejmuje leczenie podając stosowną substancję. Stosowanie jakichkolwiek substancji we wlewie bez kontroli jest niebazpieczne!

.

Czy wlewy pomagają w nawodnieniu?

W zaleceniach medycyny sportowej opartej na dowodach pojawiają się zalecenia dotyczące „leczenia wysiłkowego udaru cieplnego”. Udar cieplny wpływa negatywnie na wiele układów w organizmie, a wysoka temperatura ciała (>40–40,5 ◦C) jest niebezpieczna dla zdrowia. Nawodnienie dożylne można rozważyć w celu wspomagania krążenia w udarze cieplnym, ale należy jednak podawać małe bolusy. Jednak nawet kiedy lekarz stosował wlewy, należy sporządzić wniosek do TUE i złożyć go po zakończeniu odpowiednich interwencji klinicznych, były stosowane płyny dożylnie.

Kiedy jeszcze lekarz może rozważyć zastosowanie płynów dożylnych?

  1. W przypadku leczenia ciężkiego odwodnienia u sportowca

  2. W postępowaniu w wysiłkowej chorobie cieplnej u sportowca

  3. W hipowolemii spowodowanej urazem w sporcie

  4. W przypadku konieczności podawania leków

Jeśli chodzi o odwodnienie, to w przypadku 5-6% odwodnienia nie ma potrzeby uzupełniać płynów w formie wlewów dożylnych , gdyż ich skuteczność nie jest wyższa w porównaniu do nawodnienia drogą doustną. (statement: NATA, ACSM, ISSN)

.

Czy wlewy są potrzebne?

Zainteresowanie wlewami dożylnymi stale rośnie. Niestety korzystają na tym firmy, które sprzedają taką usługę również z zastosowaniem substancji, które są preparatami leczniczymi i nie powinny być stosowane bez kontroli lekarza.

Stosowane we wlewach substancje tj. witaminy (szczególnie witamina C czy witaminy B – Miligamma), różnego rodzaju „wlewy autorskie” zawierające żelazo, czy inne wybrane składniki mineralne nie są w rzeczywistości potrzebne. Celem powinna być przede wszystkim zdrowa dieta, która dostarcza wszystkich składników nie okazjonalnie, a codziennie.

.

Wlewy z witaminy C

Postawiono hipotezę, że suplementacja witaminą C może poprawić wyniki sportowe poprzez związek z reaktywnymi formami tlenu (Powers, 2008). Suplementacja wit. C i E nie dość, że może zaburzać adaptacje treningowe (Paulsen, 2014), to jej dostarczanie naturalnie (w postaci warzyw i owoców np. 250 mg na dobę) może być wystarczającym rozwiązaniem w celu zmniejszenia stresu oksydacyjnego, nie zaburzając tym samym określonych adaptacji wysiłkowych. (Lewine, 1999). Do czego potrzebna jest witamina C? Sprawdźmy to!

.

Wlew z witaminami z grupy B

Witaminy z grupy B stanowią substraty do produkcji acetylokoenzymu A w cyklu Krebsa. Pełnią funkcję koenzymów w dużej części procesów enzymatycznych, stanowiących podstawę większości aspektów czynności komórkowych. (Williams, 2004) Na poziomie molekularnym, spełniają funkcje kofaktorów w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów.

Innymi słowy witaminy B to regulatory wielu procesów, ale ich rola w poprawie zdolności wysiłkowych podana jest jako „teoretyczna”. Witaminy te powinny być dostarczane w codziennej diecie, a nie w kroplówkach. Również ciężko o niedobory większości tych witamin w diecie, przez co stosowanie wlewów w takich sytuacjach jest bezzasadne. Zatem sprawdźmy, jakie produkty są najlepszym źródłem witamin z grupy B

.

Fakty na temat wlewów z żelaza

Problemy z gospodarką żelaza u sportowców prowadzą do gorszej tolerancji wysiłku, stąd część sportowców w obiegowych opiniach wspomina o domniemanym „wpływie żelaza na zdolności wysiłkowe”. Pomimo kilku prac wpierających hipotezę poprawy wyników po wlewie żelaza (Garvican i wsp. 2014; Hinton i wsp. 2007), wlew jednak nie gwarantuje poprawy wydolności tlenowej lub wskaźników wydajności wytrzymałościowej, np. VO2max, brak zmian w akumulacji mleczanu we krwi, ekonomię wysiłku, RPE. (Peeling i wsp. 2007; Hinton i wsp. 2007)

Hipotetycznie w wyniku 4-6 tyg. suplementacji żelaza (wlew) może zwiększyć się wartość hemoglobiny (HBmass w wyniku erytropoezy), tym samym wpływając na wydolność. Jest to jednak tylko hipoteza. Leczeniem problemów z gospodarką żelaza zajmuje się lekarz specjalista. Stosowanie preparatów z żelaza bez kontroli lekarskiej i uzasadnienia może być niebezpieczne dla zdrowia.

Kilka informacji o żelazie:

  1. Dożylny wlew żelaza może być wykorzystany tylko przez lekarza np. przy leczeniu niedokrwistości z niedoboru żelaza (ang. iron deficiency anemia, IDNA)

  2. Większa skuteczność wlewów żelaza (np. karboksymaltoza żelaza) i tolerancja w porównaniu do suplementów doustnych (np. glukonian, chlorek, siarczan żelaza)

  3. W okresie 4 tygodni może podnieść HB > 2 g/dl (ocena skuteczności leczenia), wymagana kontrola innych parametrów (wzór Ganzoniego)

  4. Może podnosić ilość ferrytyny u osób z głębokim deficytem

  5. Stosowane u osób z anemią z niedoboru żelaza (Ferr < 30 uq/l, Hb < 10g/dl)

  6. Niebezpieczeństwo przeładowania żelazem (> 800uq/l), wymagana kontrola stanu pacjenta (analiza wartości sTfR, HBmass, itd.)

.

Pamiętajmy, że wiele osób wciąż po wlewie subiektywnie czuje się lepiej… Dlaczego tak jest? Bardzo prawdopodobne jest to, że sprzyja temu cała otoczka podawania wlewów w takich miejscach (przyp. „kliniki wlewów”, itd.). Zabiegany na co dzień człowiek spoczywa na chwilę, kładzie się i odpoczywa. W tej sytuacji chwila odpoczynku, przyjemne miejsce z muzyką, możliwość napicia się szklanki w wody na miejscu, czy w końcu dodatek substancji nawadniającej do „dedykowanej mieszanki” (z dodatkiem zwykłych elektrolitów, w tym sodu) może wpłynąć na (chwilową) poprawę samopoczucia.

Zwykły dodatek PWE (płynu wieloelektrolitowego) może pomóc się nawodnić, ale to samo można zrobić dbając o spożycie wody w ciągu dnia… Większość podawanych w klinikach substancji nie ma potwierdzenia w nauce dla ich skuteczniejszego działania i zasadności podawania. Składniki obecne wymagają codziennego dostarczenia poprzez dobrze zbilansowaną dietę.

.

__________________
Autor: Łukasz Jaśkiewicz

Źródła:

  1. Pomroy S, Lovell G, Hughes D, Vlahovich N. Intravenous fluids and their use in sport: A position statement from the Australian Institute of Sport. J Sci Med Sport. 2020 Apr;23(4):322-328

  2. Lee i wsp. Actovegin: Cutting-edge sports medicine or "voodoo" remedy? Curr Sports Med Rep. 2011 Jul;10(4):186-90

  3. Obermaier-Kusser B, Muhlbacher C, Mushack J, et al. Further evidence for a two-step model of glucose-transport regulation. Inositol phosphate-oligosaccharides regulate glucose-carrier activity. Biochem J. 1989; 261:699 Y 705

  4. Huang LH, Lennox H. Dehydration, In: Medscape Reference., 2009

  5. Cheuvront SN, Sawka MN. Hydration assessment of athletes. Sports Sci Exch 2005; 18:1–6

  6. Tsitsimpikou C, Tsiokanos A, Tsarouhas K, et al. Medication use by athletes at the Athens 2004 Summer Olympic Games. Clin. J. Sport Med. 2009; 1:33 Y 8. Brock J et all. Update on the Role of Actovegin in Musculoskeletal. Medicine: A Review of the Past 10 Years. Clin J Sport Med 2018;0:1–8

  7. Ingram P, Lavery I. Peripheral intravenous therapy: key risks and implications for practice. Nurs Stand. 2005;19(46):55-64

  8. Tagalakis, V, Kahn SR, Libman M, Blostein M. The epidemiology of peripheral vein infusion thrombophlebitis: a critical review. Am J Med. 2002 ;113 :146 -151

  9. Braakhuis AJ. Effect of vitamin C supplements on physical performance. Curr Sports Med Rep. 2012;11(4):180–4

  10. Braakhuis AJ. Impact of Dietary Antioxidants on Sport Performance: A Review, 2014

  11. Givan GV, Diehl JJ. Intravenous fluid use in athletes. Sports Health. 2012 Jul;4(4):333-9. van Rosendal SP, Osborne MA, Fassett RG, Lancashire B, Coombes JS. Intravenous versus oral rehydration in athletes. Sports Med. 2010 Apr 1;40(4):327-46

  12. Burden, R.J.; Pollock, N.; Whyte, G.P.; Richards, T.; Moore, B.; Busbridge, M.; Srai, S.K.; Pedlar, C.R. Impact of intravenous iron on aerobic capacity and iron metabolism in elite athletes. Med. Sci. Sports Exerc. 2014, 47, 1399–1407