Bezsprzecznie wysokie spożycie cukru może wpływać negatywnie na szeroko pojęte zdrowie. Szczególnie nadwaga i otyłość to konsekwencje zbyt dużej ilości kalorii, w tym spożywanego w diecie cukru. Oczywiście istnieje o wiele więcej negatywnych, zdrowotnych konsekwencji nadmiaru cukru w diecie. Jakie są popularne zamienniki cukru i czy są one rzeczywiście lepsze i zdrowsze? Zapraszamy do lektury!



W artykule:

  • Czym jest tak naprawdę cukier?

  • Cukier brązowy

  • Cukier kokosowy

  • Cukier waniliowy

  • Syrop z agawy

  • Syrop klonowy

  • Miód



Czym jest tak naprawdę cukier?

Cukrem potocznie najczęściej określa się klasyczny biały cukier określany także jako cukier buraczany. Niektórzy określają go jako cukier stołowy (ten z popularnej cukierniczki). Jest to produkt przetworzony nie zawierający żadnych wartości (witamin, składników mineralnych czy innych prozdrowotnych związków np. błonnika i antyoksydantów).

Nie zapominajmy jednak, że słowo „cukier” jest często stosowane jako ogólne określenie związków tj. węglowodany, w których skład wchodzą różne cząsteczki cukrów / cukrowców (mające krótkie i długie łańcuchy), co determinuje ich wpływ na organizm.

Przypomnijcie sobie, jak wyglądają etykiety produktów spożywczych określające skład. Produkt zawiera np. w 100 g załóżmy 68 gramów węglowodanów, w tym 8 gramów cukru. Jednak źródłem cukru może być glukoza czy np. często dodawany syrop glukozowo – fruktozowy. Wiele osób sięga po różne rodzaje cukru sądząc, że jest to lepsze, zdrowsze podejście do diety. Oczywiście dużo osób nie ma pojęcia, że w większości stosowania innych rodzajów cukru to wciąż ten sam… cukier i jego nadmiar nam szkodzi! Zatem, jak cukier wpływa na nasz organizm? Odsyłamy do artykułu



Cukier brązowy

Cukier brązowy to jeden z najpopularniejszych rodzajów cukru. Często w obiegowych opiniach określa się go jako „cukier zdrowszy” w porównaniu do cukru białego. Dlaczego? Zobacz!

Produkuje się go z trzciny cukrowej a także z buraków cukrowych. Jest on ciemniejszy a jego smak jest lekko karmelowy. Cukier brązowy może być rafinowany i nierafinowany.

Cukier brązowy rafinowany to cukier, gdzie oddziela się melasa (stąd jego ziemne zabarwienie) powodując oczyszczenie cukru z jego właściwości odżywczych. Ostatecznie w cukrze białym i brązowym jest ta sama substancja – sacharoza, która niczym się od siebie nie różni!

Cukier brązowy nierafinowany (np. cukier trzcinowy) jest odrobinę lepszy niż cukier brązowy rafinowany, ale nic na wyrost, bo lepszy nie znaczy korzystniejszy. Różnice są znikome bowiem to co zostaje w cukrze – potas, żelazo czy wapń to raczej ilości śladowe… i w żaden sposób takie ilości nie poprawią naszego zdrowia. Sacharoza z cukru brązowego czy białego tak samo może prowadzić do cukrzycy a nawet rozwoju nowotworów i wahań energii i nastroju. Niezależnie czy kupujesz cukier brązowy demerara czy muscovado i brzmi to ciekawie – myśląc że jest zdrowszy jesteś w błędzie. 



Plusy i minusy cukru brązowego:

0

ma podobną ilość kalorii i cukru jak cukier biały (22 – 23 kcal vs 24 kcal w łyżeczce = 6 g)

brak lub znikoma ilość wartości odżywczych (w zależności od stopnia przetworzenia)

to wciąż ta sama forma cukru (sacharoza), podobnie jak cukier biały

jest droższy (nawet 2 czy 3-krotnie względem cukru białego)

+ ma wiele zastosowań, np. walory smakowe w kuchni (desery, wypieki, napoje, lody, itd.)

Cukier kokosowy

Cukier kokosowy to kolejna wymieniana przez niektóre osoby alternatywa dla cukru białego. Cukier kokosowy powstaje z palmy kokosa i wymienia się go jako korzystniejszy z 2 względów: wartości odżywczych i niższego wpływu na poziom cukru we krwi. Nawet jeśli wartości odżywcze cukru kokosowego są nieco wyższe i występuje tam wapń, potas a nawet żelazo, cynk (czy wybrane przeciwutleniacze), to jednak ich ilość jest bardzo, ale to bardzo znikoma…

Nie czyni to więc tego produktu zdrowszym, a raczej jest on zwykłą alternatywą dla cukru białego… Atutem zastosowania może być uzyskanie lepszych walorów smakowych (ma delikatny smak karmelu) aniżeli oczekiwanej niższej kaloryczności czy wręcz poprawy stanu zdrowia.

0

Plusy i minusy cukru kokosowego:

0

+ niższy indeks glikemiczny (54 vs 60, co niekoniecznie ma wpływ na zdrowie)

+ mniej kalorii i cukru (ale wciąż nieduże różnice względem cukru białego)

+ ma wiele zastosowań, np. walory smakowe w kuchni (desery, wypieki, napoje, lody, itd.), ma delikatny karmelowy smak i aromat

brak wartości odżywczych, jest źródłem kalorii

wciąż to zwykły cukier czyli sacharoza… (1 łyżeczka = 5,3 g cukru = ok. 23 kcal)

nie czyni go wyjątkowym i lepszym cukrem oparcie stwierdzenia, że jest mniej przetworzony, (i tak zawiera śladowe ilości składników odżywczych)

Cukier waniliowy

Subtelny i przyjemny zapach cukru waniliowego jest chyba znany każdemu, kto uczestniczył w przygotowaniu i pieczeniu ciast czy innych domowych wypieków. Stosowanie cukru waniliowego bliższe jest wzmocnieniu smaku i zapachu wypieków, deserów czy słodkich przekąsek i napojów niż poprawie zdrowia. Jedna łyżeczka cukru waniliowego (6g) zawiera ok. 23 – 23,5 kcal i ma niemal tyle samo kalorii co cukier biały i cukier brązowy. Podobnie jest z ilością cukru w 1 łyżeczce (5,3 g vs 5,8 g).

0

Plusy i minusy cukru waniliowego:

0

brak wartości odżywczych, jest źródłem kalorii

może zawierać sztuczne aromaty i dodatki (nie zawsze jest naturalny, może być syntetycznym związkiem o zapachu wanilii)

to wciąż ta sama forma cukru sacharoza, podobnie jak cukier biały

+ ma wiele zastosowań, np. walory smakowe w kuchni (desery, wypieki, napoje, lody, itd.)

+ dłuższa trwałość

+ ma mniej kalorii i cukru (ale wciąż są to nieduże różnice względem cukru białego)

Syrop z agawy

Syrop glukozowo – fruktozowy (np. syrop z agawy) może być tańszy niż cukier biały, co czyni ten produkt ekonomicznym i dla niektórych osób bardzo atrakcyjnym. Przy zastosowaniu mniejszej dawki może on być bardziej słodki niż cukier biały. Owszem, jest w nim ok. 20% mniej cukru, ale dalej to ten sam cukier. Niestety nie jest to zdrowa alternatywa dla cukru bowiem jest to dalej zwykły prosty cukier (mieszanina glukozy i fruktozy).

Spożycie tej formy słodzidła może przyczyniać się do większego ryzyka chorób tj. otyłość, cukrzyca czy insulinooporność i choroby serca! Obecnie bardzo dużo produktów spożywczych dosładza się właśnie syropem glukozowo – fruktozowym, który zobaczysz nie w głównej tabeli obok makroskładników, a raczej jako jeden z dodatków wymienianych po przecinku na liście składników dodatkowych.

0

Plusy i minusy syropu z agawy:

0

+ naturalne słodzidło otrzymane z kwiatu agawy (niższy stopień przetworzenia)

+ ma mniej kalorii i cukru (ale wciąż są to nieduże różnice względem cukru białego)

+ może mieć wiele różnych zastosowań w kuchni (pieczenie, gotowanie, dodatek do jogurtów, musli czy innych potraw oraz napojów)

+ ma niższy indeks glikemiczny

jest gęsty i ma dużą lepkość, stąd łatwo wprowadzić więcej kalorii do diety

to wciąż cukier (glukoza i fruktoza), jest źródłem kalorii

jego metabolizm może pogarszać stan wątroby i przyczyniać się do otyłości, problemów z insulinoopornością, poziomem cholesterolu i triglicerydów

może zawierać dodatki i konserwanty

Syrop klonowy

Pomimo, że syrop klonowy może być ciekawą alternatywą dla zwykłego cukru stołowego, szczególnie ze względu na swój smak, nie zapominajmy że to wciąż cukier (glukoza i fruktoza). Syrop klonowy otrzymuje się z drzewa klonowego w okresie wiosennym. W naturalnym soku z klonu występują śladowe ilości składników tj. potas, wapń, mangan czy witaminy z grupy B (czy antyutleniacze).

0

Plusy i minusy syropu klonowego:

0

+ może zawierać składniki odżywcze (ich ilość jest jednak znikoma)

+ szerokie zastosowanie w kuchni (ciasta, naleśniki, desery, owsianka, marynaty, sosy, koktajle)

zawiera cukier i jest źródłem kalorii

droższy w porównaniu do zwykłego białego cukru

może powodować alergie i nietolerancje (osoby wrażliwe na alergeny, pyłki)

przy jego produkcji nacina się drzewa klonowe (wpływa to na ekosystem i zdrowie lasów)

Miód

Jest to popularne naturalne słodzidło, które często jest stosowane jako naturalny zamiennik cukru. Jednak pomimo naturalnego pochodzenia produkt zawiera cukry (glukozę i fruktozę). Zawiera śladowe ilości składników odżywczych. Czy faktycznie jest zdrowszy od białego cukru? Odsyłamy do artykułu

0

Plusy i minusy miodu:

0

+ niższy indeks glikemiczny

+ wiele zastosowań w kuchni, doskonały aromat i duży wybór smaków

+ może zawierać enzymy wpływając na właściwości zdrowotne miodu (odporność, właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe)

+ może zawierać magnez, potas, wapń, żelazo (ale te ilości są śladowe)

zawiera cukry i jest źródłem kalorii, może się krystalizować

droższy w porównaniu do innych cukrów i jego zamienników

0

Podsumowanie

0

Jak się okazuje pomimo istnienia wielu rodzajów cukrów, jego skład stanowi ta sama substancja – sacharoza. Kolejną ważną rzeczą jest wpływ rodzajów cukru na poziom cukru we krwi (glikemię). Niektóre rodzaje cukru mają niższe IG (indeksy glikemiczne), ale nie przekłada się to zawsze na lepsze zdrowie… Cukier to cukier i jest nośnikiem kalorii. W większości wypadków cukier jest w każdym cukrze, stąd ważna jest bardziej kontrola spożycia – jego znaczne ograniczenie niż wybór typu „albo-albo”. Niezależnie po który cukier sięgasz, jego spożycie powinno jak najniższe.

0

Pamiętaj, że to co naturalne i cenne to składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne, czy błonnik. Niestety w każdym wypadku żaden z tych cukrów też nie ma błonnika, który ma niezwykle korzystny wpływ na nasze zdrowie. Jeśli już znajdą się jakiekolwiek wartości odżywcze, to ilości te są znikome. Jaka by nie była nazwa cukru (nawet ta budująca zaufanie, kojarząca się z naturą) – spożycie takiego cukru celem korzyści zdrowotnej jest raczej iluzją.

0

Zgodnie z obecnym stanem wiedzy, każde spożycie cukru należy bezwzględnie ograniczyć. Światowa Organizacja Zdrowia podaje wartości ograniczenia cukru do <10% wartości jako źródeł przyjmowanej energii w diecie. Oczywiście w tej ilości nie ma cukrów występujących naturalnie np. w owocach, czy produktach mlecznych. Jeśli większość stosowanych cukrów jako słodzidła ma blisko 23 kcal w 1 łyżeczce ważącej 6 gramów (czyli tylko 1 – 1,5 kcal mniej niż cukier biały), to nie ma sensu rozważać ich jako lepsze, czyli zdrowsze cukry.