0,00 zł
Brak produktów w koszyku.
Najpopularniejsze artykuły
Temat edukacji żywieniowej i budowy indywidualnych nawyków żywieniowych wymaga szeregu informacji nie tylko z dziedziny samego żywienia, ale przede wszystkim psychologii. Bardzo przydatne mogą być elementy budowania dobrych relacji, czy odpowiednio prowadzony dialog z chcącym procesu zmiany. Poza merytoryką i doświadczeniem bardzo potrzebne są także umiejętności miękkie specjalisty, który pomoże w drodze do dobrej zmiany. Od czego więc zacząć, aby uskutecznić proces budowy nowych nawyków oraz nie poddać się przy ich wdrażaniu? Zaczynamy!
Już ponad 100 lat temu (przyp. 1903 rok) Andrews i wsp. w renomowanym czasopiśmie naukowym American Journal of Psychology nawyk określili jako „mniej lub bardziej ustalony sposób myślenia, wyrażania chęci i emocji oraz działania, nabyty poprzez wcześniejsze powtarzalne doświadczenia”. W tym miejscu warto podkreślić, że dotyczy to np. nawyków żywieniowych określanych jako zwyczajowe decyzje, które są podejmowane na co dzień wybierając określoną żywność. Odpowiednie nawyki żywieniowe pozwalają wspierać nasze zdrowie zarówno fizyczne jaki i psychiczne, poprawiać sprawność oraz nastrój przez wiele lat.
Biorąc pod uwagę coraz większą ilość osób z nadwagą czy otyłością, wzrastającą liczbę chorób serca, nowotworów czy występowania obniżonego nastroju czy depresji – ich budowa może stanowić doskonały fundament wspierający zdrowie. Tak ważne teraz, w okresie „nowej rzeczywistości”.
W tym miejscu warto również wspomnieć, czym są ogółem zachowania żywieniowe.
„Działanie i sposoby postępowania, które bezpośrednio wiążą się z zaspokajaniem potrzeb żywieniowych” (terminologia „Żywienia człowieka”)
„W obrębie zachowań zdrowotnych można wymienić takie działania człowieka, jak: wybór żywności, sposoby nabywania, organizowania, przechowywania oraz przygotowania żywności do bezpośredniego spożycia z uwzględnieniem częstości i ilości spożywanych produktów” (wg Marć)
„Wybory żywieniowe, jakich dokonują ludzie, są złożone i zależą od indywidualnych preferencji, wiedzy, poziomu wykształcenia, ceny żywności, uwarunkowań kulturowych czy tradycji rodzinnych” (wg Kozłowskiej-Wojciechowskiej)
„Żywienie zgodne z zaleceniami nauki o żywieniu i uwzględniające uwarunkowania genetyczne, społeczne i kulturowe” (wg Woynarowskiej)
Nawyki żywieniowe kształtują się w okresie wczesnego dzieciństwa. Niesamowicie ważną rolę w całym procesie odgrywa środowisko rodzinne i społeczne (szczególnie dziecka), gdzie rodzice lub inni opiekunowie powinni znać potrzeby dziecka, jego temperament oraz fazą rozwojową, w której ich dziecko aktualnie się znajduje. Rodzice powinni znać zagrożenia wynikające z nieprawidłowego sposobu żywienia (np. nadwaga, otyłość, niedożywienie, anoreksja, bulimia, cukrzyc, inne). Styl życia rodziców wpływa na codzienny sposób żywienia, a ich wiedza na temat zasad prawidłowego żywienia i codzienna praktyka powoduje, że dzieci chętnie oraz łatwo przyswajają pewne zachowania.
Utrwalone w dzieciństwie wadliwe nawyki żywieniowe powodują, że kształtują się niekorzystne modele żywienia u dzieci, które kontynuowane są dalej w dorosłym życiu. Ponieważ nie ma możliwości manipulowania czynnikiem genetycznym (jednym z przyczyn otyłości), pedagodzy, lekarze, specjaliści zajmujący się otyłością dzieci koncertują się na profilaktyce w zakresie edukacji zdrowotnej, a w szczególności budowaniu świadomości właściwych nawyków żywieniowych i zdrowego stylu życia.
Okres dzieciństwa jest krytycznym okresem budowania zdrowych nawyków żywieniowych. Jednak od samej teorii nic się nie zmieni, bo wiedzę tę należy odpowiednio wprowadzać w życie. Co jakiś czas wprowadzaj jedną wskazówkę, która ułatwi budowanie nowego nawyku.
Jak wprowadzać nowe nawyki:
zmiany wprowadzaj stopniowo, krok po kroku
wspólne zakupy (poznawanie nowych produktów, wybór) i gotowanie
wspólne spożywanie posiłków
pracuj nad alternatywnymi przepisami niezdrowych przekąsek
dbaj o atrakcyjny wygląd potraw
zasada 10 podań (próbuj nowych form podania produktu, nowych receptur, konsystencji, itd.)
dbać o regularność posiłków (i dostęp na widoku zdrowych przekąsek)
Musimy być gotowi na zmiany. Aby umiejętnie dokonać zmiany zachowań i nawyków żywieniowych bardzo ważna jest wewnętrzna motywacja. Musi ją poznać także osoba (dietetyk), która pozwoli nam znaleźć dodatkowe elementy i pozna osobiste powody podopiecznego, by coś zmienić. Może to być lepsze samopoczucie, wygląd, poprawa zdrowia, itd. Nie tylko my musimy uwierzyć, że osiągnięcie celu jest możliwe, ale również możemy korzystać z wiedzy i motywacji specjalisty. Osoba ta znając nasze motywy działań, ogółem nas jako osoby kierujące się różnymi pobudkami – może umiejętnie pokierować całym procesem.
Na początku jednak poznajmy samych siebie, dokonajmy oceny swoich chęci i zastanówmy się jak ta zmiana jest dla nas istotna i co jeszcze zmieni? Musimy przygotować plan działania, który jest dopasowany także do naszego stylu życia. Przydatne może okazać się spisanie sobie na kartce swoich słabych oraz mocnych stron względem nawyków żywieniowych oraz towarzyszące temu emocje. Pamiętajmy, że każda zmiana jest istotna i nastawienie się właśnie na sukcesywne małe zmiany i na sam proces pracy, drogi ku lepszemu zdrowiu.
W celu oceny swojej gotowości do procesu zmiany i budowy nawyków warto zadać sobie kilka pytań. Ocenimy swoją optymalną gotowość udzielając 4 z 5 odpowiedzi twierdzących.
Czy chcę schudnąć, aby poprawić „zdrowie stawów” i zmniejszyć bóle stawów?
Chcę na stałe zmienić swój sposób żywienia i nie i uważam, że to jest udręka?
Czy dotychczasowe żywienie mi szkodzi?
Wiem, że proces zmiany będzie długi, ale jestem przygotowanym by podjąć walkę i osiągnąć efekt?
Będę akceptować proponowaną mi pomoc?
Potrzebna jest również odpowiednia analiza i modyfikacja błędnych zachowań żywieniowych. Przy współpracy ze specjalistą ocenimy dobre i złe strony dotychczasowego żywienia i wytyczymy konkretne etapy i wskazówki dla przyszłych zachowań.
W drodze do budowania nawyków przyda się zasada SMART, gdzie cele są:
Skonkretyzowane – np. przez najbliższe dni wprowadzę koktajle owocowo-warzywne
Mierzalne – np. określić po jakich posiłkach czuję się bardziej syty
Akceptowalne – określić swoje specyficzne smaki czy formę podania potraw
Realne – cel ma być możliwy do osiągnięcia
Terminowe – należy dokładnie określić czas osiągnięcia celu
Jak być wytrwałym i trzymać się przy swoich postanowieniach? Najbezpieczniej przygotować się mentalnie do tej drogi stawiając na małe kroki. Stawiamy na regularność. Bez włożenia odpowiednich pokładów energii oraz przygotowanie się na ewentualne potknięcia ciężko będzie nam pracować nad dobrą zmianą. Najważniejsze, aby utrzymywać zdrowe relacje z jedzeniem akceptując przy tym siebie. Kiedy brakuje nam kontroli warto skojarzyć jakie towarzyszą temu emocje i skonsultować działania ze specjalistą. Warto pamiętać, że niektóre zachowania mogą wynikać z zaburzeń związanych z podłożem psychologicznym.
Zdrowe nawyki żywieniowe budowane i wdrażane w okresie wczesnego dzieciństwa pozostają z nami przez wiele lat. Ich zmiana w życiu dorosłym wiąże się z konsekwentnym, długotrwałym i świadomym wysiłkiem. Tylko stopniowe budowanie nawyków bez skrajności w postaci zbyt dużych i szybkich zmian, daje szansę na powodzenie. Każda zmiana wpływa również na wzrost pewności siebie i poprawę świadomości. Dzięki współpracy ze specjalistą (np. dietetykiem, psychodietetykiem) w zakresie edukacji żywieniowej i poprawy nawyków żywieniowych, można znacznie poprawić swój sposób żywienia, samopoczucie i stan zdrowia.
_________________
Autor: Łukasz Jaśkiewicz
Potrzebujesz fachowej porady lub informacji na temat Twojego zamówienia?
