Dieta kobiety karmiącej to temat bardzo szeroki, pełen mitów, niejasności i ciągłych dyskusji. Kiedyś wierzono, że wielu produktów należy unikać, ponieważ określone substancje mogłyby przedostawać się do dziecka wraz z mlekiem matki. Obecnie wiadomo, że dzieje się tak w bardzo niewielkim stopniu.

 

W artykule:

  • Czym różni się dieta kobiety karmiącej od tradycyjnej?
  • Porzuć restrykcje!
  • Czego unikać w trakcie karmienia?

 

Czym różni się dieta kobiety karmiącej od tradycyjnej?

W trakcie karmienia zapotrzebowanie na energię i wiele składników odżywczych zwiększa się u kobiet. Kobieta w trakcie laktacji powinna spożywać o około 500 kcal więcej niż w momencie gdyby nie karmiła. Ta liczba może się nieco różnić w zależności od wieku czy aktywności fizycznej. Czas laktacji zatem nie jest dobrym okresem na odchudzanie. Kobieta w tym czasie potrzebuje większej ilości jedzenia. 

 

Jednakże, kobieta ciężarna nie powinna w tym czasie objadać się i jeść za dwoje. Powinna jeść dla dwojga, tym samym mieszcząc się w granicach prawidłowych wartości masy ciała. Warto zwracać uwagę na to, czy masa ciała kobiety wzrasta odpowiednio w stosunku do stopnia zaawansowania ciąży. 

 

Bardzo ważne jest to, by dieta była w miarę możliwości zbilansowana, odżywcza i różnorodna. Warto zadbać o odpowiednią podaż wszystkich makroskładników (białka, węglowodanów i tłuszczów) dobrej jakości. W czasie laktacji wzrasta zapotrzebowanie na białko. Warto uwzględnić w diecie dobre jego źródła, takie jak chude mięso, ryby, nabiał, rośliny strączkowe i orzechy. 

 

Tak samo jak w tradycyjnej diecie, dieta powinna być różnorodna. Powinna też zawierać wartościowe źródła węglowodanów (kasze gruboziarniste, pełnoziarniste mąki, makarony, pieczywo), dużo warzyw i owoców, a także źródła zdrowych tłuszczów (tłuste ryby, oleje roślinne, awokado, orzechy i nasiona). Zaleca się zwrócenie uwagi na odpowiednie spożycie kwasów omega-3, m.in DHA. Jeśli nie jest możliwe, by spełnić zapotrzebowanie wraz z dietą, warto wprowadzić ich suplementację. 

 

Zwłaszcza przy małym spożyciu ryb, w trakcie laktacji warto suplementować kwas tłuszczowy DHA w ilości co najmniej 200 mg dziennie. Ponadto, często zalecana jest suplementacja jodu w dawce 150 µg dziennie i około 2000 IU witaminy D3

 

W trakcie laktacji zaleca się spożywanie około 3 litrów płynów, w tym głównie wodę, ale również ewentualnie herbatę, kawę, mleko lub inne napoje.

 

Porzuć restrykcje!

Nieprzemyślane, nadmierne restrykcje mogą skutkować tym, że mama będzie spożywała zbyt mało kalorii i niezbędnych składników odżywczych. Należy upewnić się, że stosowane ograniczenia mają swoje uzasadnienie i są rzeczywiście potrzebne. 

 

Jedzenie zbyt mało przez mamę lub stosowanie bardzo nie różnorodnej, monotonnej diety może spowodować, że spożycie pewnych składników nie będzie wystarczające. Zważając na to, że w trakcie laktacji rośnie zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze może przyczyniać się to do niedoborów matki czy też zmniejszenia ilości pokarmu i przykrych konsekwencji z tym związanych. 

 

Często mówi się, że w trakcie karmienia powinno wykluczyć się produkty wzdymające, by zmniejszyć ryzyko występowania kolek u dziecka. Do takich produktów zalicza się warzywa kapustne, cebulę, czosnek i rośliny strączkowe. Są to kolejne zbędne eliminacje, które wcale nie zapobiegają kolkom. Niemożliwym jest, by wzdęcia powstające w jelitach matki przedostały się do pokarmu. Natomiast te produkty są wartościowym źródłem wielu witamin i minerałów i warto je uwzględnić w diecie matki. 

 

Podobnie jest z napojami gazowanymi - gaz w nich zawarty wcale nie przyczynia się do wzdęć lub kolek u dziecka. Natomiast takie napoje często nie są zbyt wartościowe (oprócz wody)

 

Wszelkie eliminacje należy więc konsultować ze swoim lekarzem, by niepotrzebnie nie ograniczać swojej diety. Oczywiście może zdarzyć się tak, że podczas laktacji konieczne będzie usunięcie z diety pewnej grupy produktów (np. białek mleka krowiego lub innego alergenu), lecz nie należy robić tego na własną rękę. Nie należy też “na wszelki wypadek” eliminować potencjalnych lub najczęściej występujących alergenów

 

Czego unikać w trakcie karmienia?

Należy starać się jeść zdrowo i unikać produktów, które nikomu nie służą. Do takiej żywności należą wysokoprzetworzone produkty, słodycze, słone przekąski, produkty bogate w niezdrowe tłuszcze, cukry, czy sól. Takie mało wartościowe produkty nie powinny być jedzone w miejsce tych, które są pełne korzystnych składników odżywczych. 

 

Ponadto, z pewnością należy unikać używek, takich jak alkohol, papierosy, narkotyki oraz duża ilość kofeiny. W przypadku okazjonalnego spożywania małej ilości alkoholu (maksymalnie 2 drinki), możliwe jest bezpieczne karmienie dziecka po około 2 godzinach. Większe ilości mogą zagrażać zdrowiu dziecka. Natomiast ilość kawy, herbaty i innych napojów zawierających kofeinę powinno się ograniczyć do około 300 mg na dobę

 

Oczywiście należy też wyeliminować produkty, na które dziecko lub/i matka mają alergię lub nietolerancję. Warto to jednak skonsultować z lekarzem, by nie wprowadzać zbędnych restrykcji żywieniowych. 

 

Źródła:

  1. Smoter K., Bomba-Opoń D., Wielgoś M. (2023). Dieta matki karmiącej, co można jeść karmiąc piersią? https://www.mp.pl/ (dostęp z 14.03.2024). 
  2. Jarosz M., red. (2020). Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia.
  3. Ehmke vel Emczyńska-Seliga E. Co może jeść kobieta karmiąca? Wszystko! https://ncez.pzh.gov.pl/ (dostęp z 14.03.2024). 
  4. Borszewska-Kornacka M., Rachtan-Janicka J., Wesołowska A., Socha P., Wielgoś M., Żukowska-Rubik M., Pawlus B. (2013). Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji. Standardy Medyczne Pediatria. 10: 265-279.
  5. Czajkowski K. i wsp. (2010). Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie suplementacji kwasu dokozaheksaenowego i innych kwasów tłuszczowych omega-3 w populacji kobiet ciężarnych, karmiących piersią oraz niemowląt i dzieci do lat 3. Pediatria. 85(6): 597-603.