Refluks - czym jest i jak sobie z nim radzić?
Refluks to potoczna nazwa choroby refluksowej przełyku (GERD). Charakteryzuje się patologicznym zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Refluks wywołuje przykre objawy oraz powikłania, obniżające jakość życia.
W artykule:
- Objawy refluksu
- Dieta w refluksie
- Aktywność fizyczna w refluksie
- Modyfikacja stylu życia
Do głównych objawów refluksu należą:
- zgaga (uczucie pieczenia za mostkiem, w okolicy przełyku lub gardła)
- bóle, dyskomfort w nadbrzuszu
- ból w klatce piersiowej
- cofanie się treści żołądkowej do przełyku
- kwaśne odbijanie
Jeśli zauważasz u siebie objawy refluksu, powinieneś zgłosić się z tym do lekarza. Nieleczony refluks może prowadzić do poważnych powikłań. Dzięki diagnozie, odpowiedniemu leczeniu i kilku zmianom w stylu życia, możesz zapobiec wielu przykrym konsekwencjom, takim jak np. rak przełyku.
Dieta w refluksie
Aby złagodzić objawy refluksu zaleca się spożywanie mniejszych posiłków, ale częściej. Zapobiega to nadmiernemu rozciąganiu żołądka i osłabianiu dolnego zwieracza przełyku, który powinien hamować cofanie się treści pokarmowej. Warto ostatni posiłek spożywać minimum 2-3 godziny przed snem.
Unikanie pewnych pokarmów może zmniejszyć dolegliwości. Ostre przyprawy, czekolada, kakao, wywary mięsne, napoje gazowane oraz produkty zawierające duże ilości kwasu (np. cytrusy, pomidory, kiszonki) to produkty, które nasilają objawy refluksu. Mięta i jej dodatek w produktach również może potęgować refluks.
Warto również ograniczyć spożywanie tłustych i ciężkostrawnych posiłków. Istotna jest też odpowiednia obróbka kulinarna potraw. W diecie “refluksowej” zaleca się głównie gotowanie, duszenie, pieczenie bez tłuszczu oraz gotowanie na parze. Unikaj smażenia, zwłaszcza na głębokim tłuszczu. Ogranicz tłuste mięso na rzecz drobiu oraz ryb, a tłusty nabiał zamień na chudy.
Należy unikać spożywania alkoholu oraz mocnej kawy i herbaty, ponieważ nasila objawy refluksu. Ponadto, nadużywanie tych napojów zwiększa ryzyko występowania GERD.
W przypadku nadwagi lub otyłości zaleca się zmniejszenie masy ciała. Nadmierna masa ciała również nasila refluks, a obniżenie wskaźnika masy ciała (BMI) pozwala na znaczne złagodzenie objawów GERD.
Aktywność fizyczna w refluksie
Jeśli zmagasz się z refluksem, zadbaj o regularną aktywność fizyczną. Pozwoli ci ona utrzymać prawidłową masę ciała i zmniejszyć objawy refluksu. Unikaj jednak wykonywania intensywnego wysiłku fizycznego zaraz po posiłku. Może to wywoływać m.in. nieprzyjemne, kwaśne odbijanie.
Jeśli borykasz się z zaawansowaną, aktywną chorobą refluksową, korzystna może być tymczasowa rezygnacja z intensywnych ćwiczeń fizycznych, dźwigania ciężkich przedmiotów, ale też gwałtownego i częstego schylania się.
Zalecana jest wtedy bardziej umiarkowana, regularna aktywność fizyczna, która może korzystnie wpływać na jakość życia. Do bardziej intensywnego wysiłku można wrócić, gdy samopoczucie będzie lepsze.
Modyfikacja stylu życia
Jeśli palisz papierosy, postaraj się rzucić ten nałóg. Pomoże ci to zmniejszyć przykre dolegliwości, związane z GERD.
Unikaj leżenia od razu po posiłku (2-3 godziny) oraz leżenia / spania na płasko. Unieś wezgłowie łóżka o ok. 15–20 cm. W tym celu możesz skorzystać z poduszki antyrefluksowej. Zapobiegnie to cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej.
Ogranicz noszenie obcisłej odzieży (zwłaszcza na co dzień). Tworzy ona nadmierne ciśnienie w jamie brzusznej, przez co może nasilać objawy refluksu.
Unikaj stresu, który również może wywoływać dolegliwości, związane z refluksem. Staraj się zarządzać stresem, zadbaj o wprowadzenie metod relaksacyjnych lub aktywności fizycznej, która redukuje stres.
Jeśli objawy są silne i przewlekłe, konieczna może być konsultacja z lekarzem, który może zalecić przyjmowanie leków lub wprowadzi inne metody leczenia.
Słowo od strefy mocy
Refluks jest częstym problemem, zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych. Obniża jakość życia, przez co negatywnie wpływa na wiele aspektów życia. Oprócz konsultacji z lekarzem warto zrobić wszystko, by złagodzić objawy i poprawić swój komfort życia.
Warto wprowadzić zmiany w stylu życia, zwłaszcza w sposobie odżywiania się. Jedz mniejsze posiłki, ale częstsze i nie kładź się do łóżka zaraz po jedzeniu. Unikaj tłustego jedzenia, smażonego, ostrego, ale też gazowanych napojów, napojów z kofeiną oraz alkoholu. Zwróć uwagę na to, czy produkty takie jak cytrusy, pomidory, mięta oraz kakao (również zawarte w czekoladzie) nie nasilają u ciebie objawów refluksu.
W przypadku nadmiernej masy ciała warto zadbać o jej redukcję. Podnieś też wezgłowie łóżka oraz ogranicz noszenie obcisłych ubrań. Wskazane jest także zaprzestanie palenia tytoniu.
Wprowadzenie tych zmian powinno pomóc zmniejszyć nieprzyjemne dolegliwości, spowodowane chorobą refluksową przełyku.
Źródła:
- Korzonek M., Dziergas A., Kuczyńska M. (2014). Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny. Forum Medycyny Rodzinnej. 8(5):201–210.
- Małecka-Panas E. (2022). Choroba refluksowa przełyku (refluks): przyczyny, objawy i leczenie. www.mp.pl (dostęp z 08.09.2023r).
- Ziółkowski B. (2007). Choroba refluksowa przełyku. Essentia Medica; 1:18–20, 22,24,26–27.
- Kazimierczuk E., Rydzewska G. (2009). Leczenie choroby refluksowej. Świat Medycyny i Farmacji. 6:9–13.