Dieta keto - czy lepiej spala tłuszcz?

Dieta ketogeniczna co pewien czas budzi ogromne zainteresowania w środowisku osób zainteresowanych redukcją tkanki tłuszczowej. Wiele osób wciąż szuka najlepszego sposobu na zredukowanie nadprogramowych kilogramów. Czy dieta Keto lepiej spala tłuszcz i jest najlepszą dietą na odchudzanie?

  • Czym jest dieta Keto?
  • Odchudzanie i Keto
  • Dieta Keto – co mówią badania naukowe?

 

Czym jest dieta Keto?

Dieta keto zakłada znaczne obniżenie zawartości w diecie węglowodanów na korzyść tłuszczu i białka. Jest to więc dieta wysokotłuszczowa oraz niskowęglowodanowa. Ilość węglowodanów w takiej diecie to ilość poniżej 10% En (wartości energetycznej diety). Historia diety ketogenicznej sięga stu lat wcześniej, kiedy to stosowano ją w celu leczenia padaczki u dzieci. Popularność diety znacznie wzrosła po 1970 roku i pojawieniu się diety Atkinsa.

Możemy znaleźć wiele typów diet, które uznaje się za diety ketogeniczne (wysokotłuszczowe), gdzie najczęściej wspomina się o ograniczenia ilości węglowodanów w diecie do poziomu 5 – 10% wartości energetycznej diety lub ilość węglowodanów podaje się w wartościach gramowych (20 – 50 gramów dziennie, itd.). W przypadku Keto jest to wartość najczęściej ok. 20 gramów węglowodanów / dzień. Fizjologicznie, przy śladowym dostarczeniu węglowodanów pojawia się możliwość wytworzenia przez organizm ciał ketonowych co może być alternatywnym źródłem energii. Należy pamiętać, że rodzaje diety ketogenicznej różnią się pod względem zawartości węglowodanów. Aby być w ketozie czasami potrzebne może być więcej węglowodanów niż 20 – 50 gramów na dzień, szczególnie u osób intensywniej trenujących, z wyższą masą ciała.

 

W wyniku znacznego ograniczenia węglowodanów w diecie i wprowadzenia organizm w stan ketozy dochodzi do szeregu reakcji metabolicznych i hormonalnych poprawiających przebieg reakcji redukcji tkanki tłuszczowych (mniej węglowodanów – spadek insuliny – wzrost adrenaliny – poprawa krążenia we krwi uwolnionych z adipocytów cząsteczek kwasów tłuszczowych). Ciała ketonowe mogą także pomóc ograniczać apetyt i ograniczyć pojadanie.

Zachodzące reakcje i zjawiska nie przemawiają jednak za słusznością stwierdzenia, że dieta Keto jest najskuteczniejszą i najlepszą dietą na spalanie tkanki tłuszczowej. Przyglądając się biochemii, widzimy, że w wyniku dostarczenia małej ilości węglowodanów dochodzi do utrudniania spalania CoA (acetylokoenzym A) i mniejszej dostępności szczwianooctanu co równa się powstaniu ketonów. Ketony to: aceton, acetooctan i beta-hydroksymaślan (BHB). Jednak nie możemy nadinterpretować wyników biochemii i dorabiać ideologii, że to „wtedy lepiej spala tłuszcz”

 

Obecnie nie ma badań pokazujących „wyższość” takiego modelu diety nad innymi dietami stosowanymi w celu redukcji tkanki tłuszczowej.

Odchudzanie i Keto

Proces odchudzania to czas, kiedy wprowadza się nie tylko restrykcje kaloryczne, ale również regularną aktywność fizyczną. Ma to na celu uszczuplenie rezerw glikogenu i ułatwienie pobierania energii z kwasów tłuszczowych. Głównym celem strategii żywienia jest obniżenie kaloryczności diety i uzyskanie deficytu energetycznego. Niestety w przypadku keto i znacznego ograniczenia produktów bogatych w węglowodany, które są źródłem licznych wartości odżywczych może wiązać się z wystąpieniem licznych niedoborów w przyszłości.

Pomimo wstępnego pozytywnego zaskoczenia i widocznego spadku wagi rzędu 1 – 3 kg, efekt ten nie jest związany z pożądaną redukcją tłuszczu i wynika ze spadku glikogenu i związaną z nim wodą. Osoby we wstępnym okresie są nieco podekscytowane efektem oraz zgłaszają zauważają okres poprawy samopoczucia. Szczególnie w pierwszym okresie uczucie lekkości jest motywujące. Duże zawężenie ilości różnych pokarmów na diecie Keto oraz eliminacja słodyczy może powodować, że część osób może schudnąć.

W dłuższej  perspektywie czasu dieta ta może być już problemowa. Pojawia się problem z trawieniem, coraz wyraźniej postępuje apatia i zmęczenie, pojawiają się problemy z utrzymaniem koncentracji i wraca kolejny duży problem związany z  kontrolą apetytu i łaknienia!

Dieta Keto – co mówią badania naukowe?

Obecny stan wiedzy naukowej nie daje wyraźniejszych korzyści w odchudzaniu nad innymi rodzajami diet. Dieta Keto  w odchudzaniu nie sprawdza się lepiej niż inne diety.

W wyniku ograniczenia węglowodanów nie wprowadzając diety Keto także możemy uzyskać spadek masy ciała co możemy sprawdzić w publikacji czasopisma International Journal of Endocrinology z 2021 roku pt. „Porównanie skuteczności i bezpieczeństwa diet niskowęglowodanowych z dietami niskotłuszczowymi dla pacjentów z cukrzycą typu 2: przegląd systematyczny i metaanaliza randomizowanych badań klinicznych”. W badaniu (przeprowadzonym jako metaanaliza) Mansoor i wsp. z 2016 roku opublikowanym w British Journal of Nutrition również potwierdzono skuteczność diet niskowęglowodanowych w redukcji masy ciała.

W innym bardzo dobrym badaniu Kevina Halla z 2016 roku „Energy expenditure and body composition changes after an isocaloric ketogenic diet in overweight and obese men” opublikowanym na łamach The American Journal of Clinical Nutrition monitorowano wpływ diety niskokalorycznej, następnie zmienionej na dietę ketogenną.

Okazało się, że z biegiem czasu wprowadzanie keto obniżało tempo utraty tłuszczu (oraz zmniejszało beztłuszczową masę ciała rozumianej jako masę mięśni).

Na ten moment wiadomo, że dieta Keto nie jest najlepszą i najskuteczniejszą dietą na odchudzanie, co więcej ten rodzaj diety jest trudny do utrzymania w długiej perspektywie czasu. Dieta może wywołać zaparcia, nieprzyjemny oddech i prowadzić do licznych niedoborów (nie tylko błonnika i wapnia). Pojawia się także ryzyko nadkonsumpcji nasyconych kwasów tłuszczowych i czerwonego mięsa. Wykluczanie produktów tj. owoce czy pełnoziarniste produkty pozbawia szansy na urozmaicenie diety i dostarczenie wielu cennych witamin czy związków mineralnych, co jest dużym znakiem zapytania w kontekście długoterminowego wpływu na zdrowie.

Otyłość i zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej może dla wielu stanowić problem. Pamiętajmy jednak, że tkankę tłuszczową możemy zredukować dietą np. mniej drastycznie obniżyć ilość węglowodanów. Rozwiązaniem jest wolniejsze, postępujące ograniczenie ilości spożycia energii i zwiększenie wydatkowanie energii poprzez ćwiczenia fizyczne.

Należy także pamiętać, że jeśli tę dietę wprowadzają sportowcy i ograniczają do minimum węglowodany to może pojawić się ryzyko znacznego spadku formy sportowej (poza pewnymi wyjątkami z badań na biegaczach Ultra). 

Pomijając perspektywę odchudzania, a stawiając na zdrowie należy pamiętać, że dieta Keto nie jest polecanym modelem żywienia dla osób szukających „najzdrowszej diety” oraz poprawy jakości życia. Obecnie nie jest znany długoterminowy wpływ tej diety na szeroko pojęte zdrowie.