Dieta na zdrowe nerki
Żywienie jest bardzo ważnym elementem zapobiegania oraz leczenia chorób nerek. Wiele z nich można by uniknąć, stosując się do zaleceń zdrowego odżywiania.
Poza zdrowym żywieniem i innymi elementami zdrowego stylu życia, warto regularnie kontrolować stężenia we krwi parametrów nerkowych. Należy oceniać czynność nerek, oznaczając kreatyninę w surowicy, eGFR, stężenie elektrolitów w surowicy, mocznika i wykonując ogólne badanie moczu. Warto skonsultować się z lekarzem, który wskaże parametry, które warto oznaczyć.
W artykule:
- Białko - co za dużo to niezdrowo
- Nadmiar sodu szkodzi nerkom
- Zadbaj o prawidłową glikemię
- Nawadnianie to podstawa
Białko - co za dużo to niezdrowo
Wysokobiałkowa żywność (high protein food) staje się coraz bardziej popularna i powszechnie jest uważana za zdrową. Prawdą jest to, że zwiększona ilość białka w diecie może wspomóc utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz tym samym zapobiegać niektórym chorobom.
Ponadto, wiele osób przez zwiększoną aktywność fizyczną ma większe zapotrzebowanie na białko. Dla takich osób wysokobiałkowe produkty mogą być bardzo pomocne.
Jednak zbyt duże spożycie białka, niedopasowane do indywidualnych potrzeb, może być szkodliwe dla zdrowia nerek. Nerki są odpowiedzialne za usuwanie zbędnych produktów przemiany materii w tym “resztek” białek. Przewlekle dostarczana wysoka ilość białka, zwłaszcza zwierzęcego, może nadwyrężać nerki i je uszkadzać. Efekt jest większy, jeśli nerki są już w jakimś stopniu uszkodzone. Źródła białka roślinnego są uważane za korzystniejsze dla nerek, ze względu na często mniejszą zawartość białka, fosforu i puryn, które w nadmiarze mogą uszkadzać nerki.
Osobom dorosłym ze zdrowymi nerkami i umiarkowanie aktywnym trybem życia zaleca się spożywanie 0,8-1,0 g białka / kg masy ciała dziennie. Ilość ta jest wyższa przy większej aktywności fizycznej. Nie powinno się przekraczać 2 g białka / kg masy ciała, nawet przy wysokiej aktywności. Natomiast gdy czynność nerek jest nieprawidłowa, zwykle spożycie białka powinno być mniejsze. Konkretną ilość białka warto wtedy ustalić z lekarzem lub/i dietetykiem.
Nadmiar sodu szkodzi nerkom
Sód pełni ważną rolę w zachowaniu równowagi wodno-elektrolitowej. Jest głównym składnikiem soli kuchennej i znajduje się w dużych ilościach w przetworzonej żywności (pieczywie, słonych przekąskach, gotowych daniach, fast foodach).
Nadmierne spożycie sodu może szkodliwe wpływać na zdrowie nerek, obciążać je. Jest to szczególnie problematyczne u osób z chorobami nerek. Nerki są bowiem odpowiedzialne za usuwanie nadmiaru sodu oraz płynów z organizmu.
Ponadto, zbyt duża podaż sodu w diecie może prowadzić do zatrzymywania wody w organizmie. Konsekwencją tego jest dodatkowe obciążenie nerek.
Wysokie spożycie sodu przyczynia się do rozwoju nadciśnienia tętniczego, które prowadzi do uszkodzeń naczyń krwionośnych w nerkach. Nadciśnienie tętnicze może przyczyniać się do występowania postępującej niewydolności nerek.
Zalecane dzienne spożycie sodu dla osób dorosłych to około 2300 mg. Jest to równoważne 1 łyżeczce soli kuchennej (czyli ok 5-6 g dziennie). Wartość ta może różnić się w zależności od stanu zdrowia, aktywności fizycznej czy wieku.
Zadbaj o prawidłową glikemię
Podobnie jak nadciśnienie tętnicze, również cukrzyca może być przyczyną uszkodzenia nerek. Powikłaniem cukrzycy jest uszkodzenie naczyń krwionośnych nerek i postępująca niewydolność nerek.
Warto zatem zapobiegać wszystkim tym chorobom, niż leczyć i borykać się z ich ewentualnymi powikłaniami. Aby zapobiegać cukrzycy, warto opierać swoją dietę na produktach nisko-przetworzonych o niskim / średnim indeksie glikemicznym.
Bardzo ważne jest także odpowiednie komponowanie diety. W każdym posiłku oprócz węglowodanów, wpływających na glikemię, powinno znaleźć się również źródło białka, tłuszczu oraz błonnika. Brzmi to skomplikowanie, ale wcale nie jest. Zbilansowanym posiłkiem będzie np. pieczona pierś z kurczaka z oliwą, ziemniakami i surówką.
Ważna jest również regularność. Zaleca się spożywanie około 4-5 posiłków dziennie z 3-4-godzinną przerwą między nimi. Nie zaleca się podjadania pomiędzy posiłkami, zwłaszcza słodyczy lub przekąsek węglowodanowych. Warto postarać się przygotowywać odpowiednio sycące, zbilansowane posiłki. Dzięki temu nie będzie potrzeby podjadania z powodu głodu. Taka regularność zapewnia stały poziom glikemii i stanowi element prewencji cukrzycy.
Nawadnianie to podstawa
Przyjmuje się, że odpowiednia ilość spożytych płynów dziennie to 30 ml / kg masy ciała, co przeciętnie wynosi dla dorosłego człowieka 1,5-2,5 l dziennie. Powinna to być głównie woda. Wartość ta różni się w zależności od klimatu, temperatury, aktywności fizycznej, wieku oraz stanu zdrowia.
Dla zdrowia nerek bardzo ważne jest picie odpowiedniej ilości wody - nie za małej i nie za dużej. Woda bierze udział w procesie filtracji nerek, a odpowiednie nawodnienie pozwala utrzymać odpowiedni przepływ krwi do nerek.
Nerki biorą udział w usuwaniu substancji toksycznych i produktów przemiany materii. Odpowiednie nawodnienie umożliwia prawidłową filtrację nerek. Woda również pozwala na transport substancji odżywczych.
Zbyt małe spożycie płynów może przyczyniać się do większej koncentracji substancji w moczu, nieodpowiedniego składu i gęstości moczu. Może to prowadzić do powstawania kamieni nerkowych.
Woda bierze udział w regulacji ciśnienia krwi, a jej odpowiednie spożycie częściowo zapobiega nadciśnieniu tętniczemu. Jak wspomniano wcześniej, wysokie ciśnienie może natomiast uszkadzać czynność nerek.
Źródła:
- Rydzewski A., Kozłowska L. (2008). Żywienie i stan odżywienia w chorobach nerek. [W:] Złota Seria Interny Polskiej. Myśliwiec M. (red.): Choroby nerek. 433-453.
- Drabczyk R. (2014). Jakie badania mogłabym wykonać, by stwierdzić nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek? https://www.mp.pl/ (dostęp z 09.01.2024).