Stan zapalny jest naturalnym sposobem organizmu na ochronę przed zagrożeniami. Istnieją dwa rodzaje reakcji stanów zapalnych, ostre - krótkotrwałe oraz przewlekłe, które mają charakter długotrwały.

Ostry stan zapalny

Przykładem ostrego stanu zapalnego jest ból i obrzęk, który pojawia się krótko po uderzeniu, np. w głowę. Ten ostry stan zapalny jest spowodowany tym, że twój układ odpornościowy wysyła białe krwinki, aby otoczyć i chronić świeży uraz. Jak długo trwa ostry stan zapalny? W ciągu kilku godzin lub dni, stan zapalny ustępuje.

Przewlekły stan zapalny

Przewlekły stan zapalny występuje w naszym organizmie przez długi czas, często bez widocznych objawów. Przewlekły stan zapalny może być spowodowany przez wiele różnych czynników. Niektóre z nich to przedłużający się ostry stan zapalny spowodowany infekcją lub urazem, zaburzenia autoimmunologiczne, długotrwała ekspozycja na czynniki drażniące, przewlekły stres, palenie papierosów i alkohol.

Chociaż stan zapalny odgrywa istotną rolę w procesie gojenia, przewlekły stan zapalny może zwiększać ryzyko wystąpienia różnych chorób, w tym niektórych nowotworów, reumatoidalnego zapalenia stawów, chorób układu krążenia, zapalenia tkanki łącznej i wielu innych.

Rola diety w łagodzeniu stanu zapalnego

Stan zapalny jest złożonym procesem, a dieta przeciwzapalna jest zwykle omawiana w kontekście zarządzania przewlekłym stanem zapalnym, bowiem wybory żywieniowe mogą wpływać na stan zapalny. Jeśli chodzi o zmniejszanie stanu zapalnego poprzez żywność, dieta ta zaleca spożywanie pokarmów o wysokiej wartości odżywczej, które zawierają ważne składniki pokarmowe, takie jak witamina E, magnez, błonnik i przeciwutleniacze, np. polifenole, które nadają kolor i smak owocom i warzywom. Antyoksydanty działają poprzez redukcję poziomu wolnych rodników, które są cząsteczkami naturalnie tworzonymi przez nasz metabolizm, jednak mogą prowadzić do stanów zapalnych, kiedy ich poziom wykracza poza zakres kontroli.

Kto powinien stosować dietę przeciwzapalną?

Dieta przeciwzapalna może służyć jako terapia uzupełniająca dla wielu schorzeń, które pogarszają stan całego organizmu wraz z przewlekłym stanem zapalnym. Następujące schorzenia wiążą się z zapaleniem:

  • reumatoidalne zapalenie stawów

  • łuszczyca

  • astma

  • choroba Crohna

  • zapalenie okrężnicy

  • zapalna choroba jelit

  • toczeń

  • zapalenie tarczycy typu Hashimoto

  • zespół metaboliczny

Co jeść na diecie przeciwzapalnej?

Żywność może odgrywać ważną rolę w utrzymywaniu zdrowia, włączając w to leczenie i zapobieganie stanowi zapalnemu. Wiele diet szczycących się mianem przeciwzapalnych włącza wiele produktów superfoods o specjalnych mocach.

Faktem niepodważalnym jest to, że wiele wartościowych produktów o działaniu prozdrowotnym, takich jak nasiona chia, czy siemię lniane, znacząco może wspomóc dietę w stanie zapalnym. Zaskakujące może być to, że wzorce żywieniowe, zawierają wszystkie klasyczne pokarmy, o których myślimy, kiedy wyobrażamy sobie zdrową dietę. Owoce i warzywa, pełne ziarna, chude białko, zdrowe tłuszcze - zwłaszcza kwasy tłuszczowe omega-3 oraz zioła i przyprawy to podstawa każdej diety przeciwzapalnej. Tego rodzaju diety zalecają również ograniczenie spożycia smażonych potraw, rafinowanych zbóż, napojów słodzonych cukrem, czerwonego i przetworzonego mięsa oraz alkoholu.

Pokarmy, które są zazwyczaj zalecane w dietach przeciwzapalnych to:

  • Oliwa z oliwek (jako podstawowe źródło tłuszczów)

  • Warzywa

  • Orzechy, takie jak orzechy włoskie i migdały

  • Tłuste ryby, takie jak łosoś i makrela

  • Owoce

  • Rośliny strączkowe

  • Przyprawy, takie jak imbir i kurkuma

  • Nabiał, przede wszystkim chude jogurty naturalne i twarogi

  • Zielona herbata

Jakich produktów należy unikać?

Osoby stosujące dietę przeciwzapalną powinny unikać lub ograniczyć spożycie:

  • przetworzonej żywności

  • żywności z dodatkiem cukru lub soli

  • tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans

  • przetworzonych węglowodanów, które są obecne w białym chlebie, białym makaronie i wielu wypiekach

  • przetworzonych przekąsek, takich jak chipsy i krakersy

  • gotowe desery, takie jak ciastka, słodycze i lody

  • alkoholu

Ponadto, korzystne może okazać się ograniczenie spożycia następujących produktów:

  • Gluten - Niektórzy ludzie doświadczają reakcji zapalnej po spożyciu glutenu. Dieta bezglutenowa może być restrykcyjna i nie jest odpowiednia dla wszystkich. Jednakże, w przypadku podejrzenia, że gluten wywołuje reakcję zapalną w jelitach, pierwszym krokiem do wykrycia nietolerancji czy celiakii, może być wyeliminowanie go na jakiś czas z diety, aby sprawdzić, czy objawy ustąpią (tzw. dieta eliminacyjna).

  • Rośliny z rodziny psiankowatych - Rośliny należące do rodziny psiankowatych, takie jak pomidory, bakłażany, papryka i ziemniaki, mogą wywoływać zaostrzenia objawów u niektórych osób z chorobami zapalnymi.

  • Węglowodany - Istnieją pewne dowody na to, że dieta wysokowęglowodanowa, nawet jeśli węglowodany są zdrowe (złożone), może przyczyniać się do zaostrzenia stanu zapalnego. Jednakże, niektóre pokarmy bogate w węglowodany, takie jak słodkie ziemniaki i pełne ziarna, są doskonałym źródłem przeciwutleniaczy i innych składników odżywczych. Należy indywidualnie dokonać oceny, które z produktów spożywczych mogą wywołać u nas stany zapalne

Przy stosowaniu diety przeciwzapalnej należy stosować się do ogólnie przyjętej zasady - każdy organizm jest inny i może reagować na różne składniki w bardzo indywidualny sposób. Bardzo popularnym produktem prozapalnym są orzechy ziemne, po których duża część społeczeństwa nie odczuwa żadnych negatywnych objawów. To tylko potwierdzenie tego, aby obserwować swój organizm i dostosowywać produkty spożywcze do swoich potrzeb.

_________________

Autor: Katarzyna Szafraniec