Wraz z rosnącym trendem spożycia napojów roślinnych rośnie świadomość żywieniowa. Mleko roślinne może być doskonałą alternatywą dla alergików, osób z problemami układu trawiennego, osób z nadwagą, ale nie tylko.

Czym w rzeczywistości różnią się mleka (napoje) roślinne? Na co zwrócić uwagę, przy ich wyborze? Dostępność produktów rynkowych wciąż rośnie, przez co konsumentom segmentu napojów roślinnych wciąż ciężko jest dokonać właściwego wyboru. Dowiedzcie się, jaka jest różnica pomiędzy poszczególnymi napojami roślinnymi w teorii i praktyce!

  • Mleko roślinne czy napój roślinny – różnice

  • Mleko wzbogacone (fortyfikowane)

  • Mleko roślinne – które wybrać

  • Mleko roślinne, a cukier

  • Mleka roślinne - porównanie makro

Mleko roślinne czy napój roślinny?

Już na początku zwrócimy Waszą uwagę, że nie ma takiego produktu jak „mleko roślinne”. Jest to błędne sformułowanie, ponieważ mleko oznacza, że produkt pochodzi z udoju od co najmniej jednej krowy. Sama nazwa dotyczy po prostu mleka krowiego. W mlekach roślinnych mamy dostępne składniki tj. soja, mleko, ryż, owies, konopie, migdały, kokos. Zawartość tych surowców nie ma dużego znaczenia, ponieważ w napojach roślinnych tych dodatków nie uczyni go mlekiem, stąd produkty takie nazywamy napojami roślinnymi.

Niektóre osoby nie mogą pić mleka ze względów zdrowotnych (mają alergie, nietolerancje) czy światopoglądowych. Jeśli chodzi o nietolerancje, to najpowszechniejszą z nich jest nietolerancja laktozy, która występuje nawet u 20-40% społeczeństwa. W takim przypadku można przyjmować produkty z laktozą, ale do określonej (tolerowanej) ilości, np. 8-12 gramów. Tzw. wtórną nietolerancję laktozy, czyli hipolaktazję stwierdza się bardzo często, dlatego szczególnie przydatne są napoje roślinne. Część osób może mieć tzw. alaktazję, czyli brak enzymu rozkładającego w jelitach cukier – laktozę. Osoby z taką przypadłością doświadczają wówczas objawów tj. uczucie dyskomfortu w brzuchu (pracy układu pokarmowego) co manifestuje się gazami, wzdęciami, biegunką czy bólami brzucha.

Osoby z nietolerancją mleka krowiego (stwierdzoną), które zamieniają mleko krowie np. na kozie lub na napój roślinny mogą nie zawsze doświadczać poprawy i rozwiązania problemu. Wynika to z faktu, że białka roślinne (szczególnie soja), czy mleko od kóz mają podobną budowę chemiczną. W takiej sytuacji należy wyeliminować takie produkty z planu żywienia alergików.

Mleko roślinne – które wybrać?

To jaki napój roślinny wybrać, zależy od własnych preferencji oraz ewentualnych nietolerancji. Każdy woli inne smaki i to, jakiego napoju użyje zależy od jego preferencji i kompozycji z innymi składnikami. Poniżej krótka charakterystyka wybranych napojów. Pamiętajmy, że napoje roślinne są dobrym źródłem steroli roślinnych (beta-sitosterolu-beta-D-glukozydu, kampesterolu, stigmasterolu). Ma to związek z zapobieganiem rozwojowi zmian miażdżycowych np. w naczyniach krwionośnych.

  • Napój sojowy

Bardzo popularnym napojem roślinnym jest napój sojowy (określany potocznie przez niektórych -jako „mleko sojowe”). Ilość białka w mleku sojowym waha się w granicach od 1 do 3%. Fortyfikowany jest witaminami z grupy B oraz pierwiastkami tj. żelazo, magnez, fosfor, wapń, potas. Zawarte w nim fitoestrogeny mogą łagodzić skutki menopauzy. Jest produktem wyróżniającym się pod względem zawartości białka. Zwykle dostarcza go w około 3%, natomiast w pozostałych napojach jest go mniej niż 1%. Fortyfikacja napoju sojowego sprawia, że staje się najlepszym odpowiednikiem mleka krowiego. Dodatkowo, soja jest bogatym źródłem witamin z grupy B i składników mineralnych (głównie potasu, wapnia, magnezu, fosforu i żelaza). Zawiera także dużą ilość fitoestrogenów wykazujących działanie łagodzące w dolegliwościach związanych z menopauzą.

  • Napój owsiany

Mleko owsiane dostarcza cennych beta-glukanów, które mogą regulować gospodarkę cukrową, a także wspomagać pracę układu pokarmowego. To dobre źródło jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E, magnezu, wapnia czy potasu.

  • Napój migdałowy

Ze względu na flawonoidy, mleko migdałowe jest polecane dla osób z chorobami serca i problemach z miażdżycą. Prozdrowotne właściwości migdałów obejmują również pozytywny wpływ na zdrowie naczyń krwionośnych. Mleko o lekko orzechowym posmaku dobrze komponuje się z koktajlami, słodkimi potrawami i owsianką. Jest mniej kaloryczny niż napój owsiany, przez co nadaje się do diet redukcyjnych.

  • Napój ryżowy

Mleko ryżowe jest świetnym źródłem witamin z grupy B. Ze względu na zawartą w nim również skrobię, jest napojem wyżej kalorycznym niż inne.

  • Napój z nasion konopii

Szklanka mleka konopnego ma ok 100 kcal, kwasy omega-3 i omega-6 oraz żelazo i wapń (czasami wzbogaca się także o witaminą D, b12 czy witaminę E). Jeśli chodzi o zdrowie, nasiona konopii doskonale wzmacniają serce i układ krwionośny.

Napoje roślinne a cukier

Czy mleka roślinne zawierają cukier? W niektórych rodzajach napojów roślinnych może występować większa ilość cukru, co wynika z technologicznego zamierzonego działania, aby nieco zamaskować neutralne posmaki. Producenci dodają czasami zamienników cukru (cukier trzcinowy czy syrop glukozowo-fruktozowy) przez co znacznie wzrasta ilość cukru, powoduje działanie uzależniające. Ciężej wtedy kontrolować apetyt, łatwiej konsumować więcej kalorii. W takiej sytuacji, kiedy pobudzany jest w mózgu ośrodek nagrody bardzo ciężko kontrolować odpowiednie spożycie kalorii.

Wybierając odpowiedni dla siebie napój roślinny pamiętajmy, że poza samą ceną bardzo ważnym aspektem jest nasze zdrowie oraz kluczowe składniki, które mleko nam oferuje. Są bowiem produkty wzbogacone, które mogą dostarczyć kluczowych witamin czy składników mineralnych. Ważne, aby produkt nam służył i komponował się odpowiednio z pokarmami czy napojami, które spożywamy.


___________________

Autor: Łukasz Jaśkiewicz