Nietolerancje pokarmowe, w odróżnieniu od alergii na szczęście nie zagrażają życiu (choć w niektórych przypadkach mogę być niebezpieczne), ale mogą stanowić duży problem i utrudnienie dla wielu osób, których dotykają. Nietolerancje pokarmowe są dość powszechne, a ich liczba stale rośnie. Uważa się, że częstość występowania może sięgać blisko 20% światowej populacji.

  • Nietolerancja pokarmowa - objawy

  • Nietolerancja laktozy

  • Nietolerancja glutenu

  • Nietolerancja histaminy

  • Nietolerancja kofeiny

  • Nietolerancja fruktozy

Nietolerancja pokarmowa – objawy

Ze względu na szeroki zakres objawów, dużo nietolerancji ciężko jest zdiagnozować. Nietolerancja pokarmowa to rodzaj nadwrażliwości na pewne pokarmy. Nietolerancja pokarmowa to nie to samo co alergia pokarmowa, ale niektóre objawy mogą być podobne jak w przypadku alergii. Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć nietolerancję, nie diagnozuj i nie lecz się na własną rękę. Porozmawiaj z lekarzem i działaj z głową!

Objawy nietolerancji pokarmowej zwykle zaczynają się w ciągu kilku godzin po zjedzeniu pokarmu, którego nie toleruje Twój organizm. Pewne objawy utrzymują się przez dłuższy czas, nawet do 48 godzin. Tak długi czas często pogarsza diagnostykę i ciężko jest określić który pokarm jest rzeczywiście szkodliwy. Objawy nietolerancji pokarmowych są bardzo różne, ale najczęściej jednak dotyczą układu pokarmowego, skóry i układu oddechowego.

Jakie są najczęstsze objawy nietolerancji pokarmowych?

  • biegunka, wzdęcia, wysypki skórne

  • bóle głowy, ogólne zmęczenie, mdłości

  • ból brzucha, katar, zaczerwienienie skóry, swędzenie

Aby zdiagnozować nietolerancje pokarmowe, stosuje się specjalne diety eliminacyjne zaprojektowane specjalnie w celu zawężenia grupy potencjalnie szkodliwych pokarmów lub za pomocą innych metod, np. testów na nietolerancje pokarmowe. Same diety eliminacyjne polegają na eliminacji na pewien czas pewnych pokarmów do ustąpienia objawów. Aby pomóc ludziom w określeniu co im dokładnie szkodzi, wprowadza się pojedynczo pewne pokarmy z powrotem, monitoruje objawy i prowadzi diagnostykę różnicową.

Nietolerancja laktozy

Laktoza to cukier znajdujący się w mleku, jest rozkładany w organizmie przez enzym zwany laktazą, który jest niezbędny do prawidłowego trawienia i wchłaniania laktozy. Nietolerancja laktozy jest bardzo powszechna i wywołana jest niedoborem enzymów laktazy, co powoduje niezdolność do trawienia laktozy i objawy nieprawidłowej pracy układu trawiennego.

Objawy nietolerancji laktozy to najczęściej ból brzucha, wzdęcia, gazy, biegunki, mdłości. Nietolerancję można zdiagnozować na kilka sposobów, m.in. poprzez test tolerancji laktozy, test oddechowy z laktozą lub test pH stolca.

Jeśli uważasz, że możesz mieć nietolerancję laktozy, unikaj produktów mlecznych zawierających laktozę, takich jak mleko i lody. Same sery dojrzewające i produkty fermentowane, takie jak kefir, mogą być lżejsze dla osób z nietolerancją laktozy (mają mniej laktozy niż inne produkty mleczne).

Nietolerancja glutenu

Gluten to rodzaj białka znajdujący się w pszenicy, jęczmieniu, żyto i pszenżycie. Z samym glutenem wiąże się kilka schorzeń, w tym celiakia, nadwrażliwość na gluten bez celiakii i alergia na pszenicę.

Celiakia obejmuje odpowiedź immunologiczną, dlatego jest klasyfikowana jako choroba autoimmunologiczna. Kiedy osoby z celiakią są narażone na gluten, układ odpornościowy atakuje jelito cienkie i może poważnie uszkodzić układ pokarmowy. Alergie na pszenicę są często mylone z celiakią ze względu na podobne objawy. Różnią się tym, że alergie na pszenicę wytwarzają wywołujące alergię przeciwciała na białka pszenicy, podczas gdy celiakia jest spowodowana nieprawidłową reakcją immunologiczną w szczególności na gluten.

Wiele osób doświadcza nieprzyjemnych objawów, nawet jeśli wynik testu na celiakię lub alergię na pszenicę jest ujemny. Jest to znane jako nadwrażliwość na gluten (bez celiakii) jest łagodniejszą formą nietolerancji glutenu, która statystycznie dotyka od 0,5 do 13% populacji. Objawy nadwrażliwości na gluten (bez celiakii) są podobne do objawów celiakii i obejmują: wzdęcia, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia, bóle głowy i ogólne zmęczenie, bóle mięśni i stawów, wysypka na skórze, niedokrwistość, lęk. Zarówno w przypadku celiakii, jak i nadwrażliwości na gluten bez celiakii, stosuje się dietę bezglutenową.

Nietolerancja histaminy

W niektórych produktach spożywczych występują tzw. aminy. Są one wytwarzane przez bakterie podczas przechowywania i fermentacji żywności. Aminą najczęściej powiązaną z nietolerancją pokarmową jest histamina. Odgrywa ona dużą rolę nie tylko w układzie pokarmowym, ale również nerwowym czy odpornościowym.

Histamina pomaga chronić organizm przed infekcją poprzez natychmiastową reakcję zapalną na alergeny (kichanie, swędzenie i łzawienie oczu). Część osób nie potrafi rozkładać histaminy w wyniku upośledzenia funkcji enzymów odpowiedzialnych za jej rozkład (niedobór oksydazy diaminowej i N-metylotransferazy).

Najczęściej objawy nietolerancji histaminy obejmują: bóle głowy, zaczerwienienie skóry, pokrzywkę, skurcze żołądka, lęk, biegunkę, niskie ciśnienie krwi. W nietolerancji histaminy powinno się unikać: wędlin, suszonych owoców, produktów fermentowanych, serów dojrzewających, owoców cytrusowych, awokado, octu winnego, ryb wędzonych, kwaśnych potraw (maślanka, kefir), piwa, wina.

Nietolerancja kofeiny

Kofeina działa ogółem pobudzająco, jej działanie (związane ze stymulacją) polega na blokowaniu receptorów adenozyny (neuroprzekaźnika, który reguluje cykl snu i czuwania, powoduje senność). Pomimo, że duża część osób jest odporna na wysokie dawki kofeiny, to jednak inna część osób doświadcza skutków ubocznych po zastosowaniu już niedużych jej dawek.

Nadwrażliwość na kofeinę jest związana z genami, ale również z samą zdolnością do metabolizowania i wydalania kofeiny. Wrażliwość na kofeinę to nie to samo, co alergia na kofeinę (taka też istnieje). Alergia dotyczy wpływu na układ odpornościowy. Objawy nietolerancji kofeiny to: szybkie bicie serca (tachykardia), odczucie lęku i niepokoju, nerwowość, bezsenność, drażliwość. Osoby wrażliwe na działania kofeiny powinny znacząco zmniejszyć jej spożycie (kawa, herbata, napoje energetyczne, przedtreningówki, spalacze tłuszczu z kofeiną, herbata, czekolada, guarana, mate, itd.).

Nietolerancja fruktozy

Fruktoza jako cukier prosty występuje w produktach tj. Owoce czy syropy z agawy i miód. U osób z nietolerancją fruktozy, sama fruktoza nie może zostać wchłonięta do krwi i przemieszcza się w kierunku jelita grubego. Tam jest fermentowana przez bakterie jelitowe, powodując problemy trawienne. Nietolerancja fruktozy objawia się m.in.: gazami, biegunką, mdłościami, bólami brzucha, wymiotami i wzdęciami.

Osoby z nietolerancją fruktozy i zespołem złego wchłaniania fruktozy są również wrażliwe na produkty z grupy FODMAP (fermentujące oligo-, di-, monosacharydy i poliole, czyli z ang. „Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols”), stąd mogą doświadczyć poprawy komfortu pracy żołądka i jelit w wyniku zastosowania tzw. LowFODMAP.

W nietolerancji fruktozy należy ograniczyć: miód, jabłka w tym sok i cydr jabłkowy, syrop z agawy, produkty zawierające syrop kukurydziany, wybrane owoce (wiśnie, gruszki, arbuz), groszek cukrowy.

Pamiętajmy, że powszechność występowania nietolerancji pokarmowych powoduje, że często poszukujemy informacji w internecie. Na temat objawów, leczenia, skutków ubocznych, itd. O ile szukanie informacji nie jest złe, to już brak kontynuacji działania w postaci wizyty u specjalisty jest błędem. Jeśli doświadczasz problemów po zjedzeniu pewnych pokarmów, zgłoś się do specjalisty.


_____________________

Autor: Łukasz Jaśkiewicz