To co trafia na nasz talerz, ma ogromny wpływ nasz rozwój intelektualny i fizyczny. Aby nasz organizm mógł funkcjonować w pełni poprawnie, musimy każdego dnia dostarczać mu odpowiedniej ilość: białek, węglowodanów oraz tłuszczy. Dziś skupimy się na tłuszczach i ich wpływie na nasze zdrowie. Tłuszcze, czyli inaczej lipidy, występują we wszystkich organizmach. Wchodzą w skład tkanek, zapewniają przechowywanie substancji regulujących rozpuszczalność witaminy K,E,A i D.

Spis treści:

  • Tłuszcze w organizmie
  • Podział tłuszczów
  • Nasycone kwasy tłuszczowe
  • Kwasy tłuszczowe jednonienasycone
  • Kwasy tłuszczowe wielonienasycone-Egzogenne
  • Tłuszcze trans
  • Nie bójmy się tłuszczu

 

Tłuszcze w organizmie

Tłuszcze pełnią bardzo ważną funkcję w naszym organizmie. Jednak w dalszym ciągu, spora część ludzi unika ich lub ogranicza ich spożycie, twierdząc , że  mają negatywny wpływ na nasze zdrowie i są główną przyczyną otyłość. To jednak, nie do końca prawda. Całkowite wykluczenie ich z diety, może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi, na przykład schorzeniami układu krążenia. Diety bardzo niskotłuszczowe, są ubogie w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i mogą doprowadzić do niedoboru wielu substancji odżywczych. Warto wspomnieć tu, o wyjątkowo ważnych dla nas kwasach Omega 3, których niedobory są coraz bardziej powszechne.

Oczywiście, rodzaj spożywanych tłuszczów ma ogromne znaczenie. I nie możemy też z nimi przesadzać. Umiar i jeszcze raz umiar. Pamiętajmy, że tłuszcze są składnikiem, o wiele bardziej energetycznym niż, na przykład węglowodany. Nadmiar produktów wysokotłuszczowych, automatycznie dostarczy naszemu organizmowi dużo więcej kalorii. Warto zwrócić na to uwagę, szczególnie jeśli zależy nam na redukcji wagi.

 

Tłuszcze są gromadzone w postaci tkanki tłuszczowej niemal w każdej partii ciała

Nasz organizm, w pierwszej kolejności pozyskuje energię z węglowodanów. Tłuszcze, traktuje jako zapas energetyczny na dłuższy czas.

W trakcie długotrwałych wysiłków tlenowych (przewyższających 30-40 min), to właśnie tłuszcz jest głównym materiałem energetycznym.

 

Podział tłuszczów

Tłuszcze możemy podzielić względem pochodzenia. Będą to tłuszcze roślinne i tłuszcze pochodzenia zwierzęcego.

Pod względem budowy chemicznej, możemy wyróżnić tłuszcze proste (estry kwasów tłuszczowych i alkoholi), złożone (zbudowane z węgla, wodoru tlenu oraz innych związków np. jak zasady azotowe , kwasy siarkowe) oraz pochodne.

Pochodne, czyli sterole i wolne kwasy tłuszczowe.

Kwasy tłuszczowe, zbudowane z łańcuchów atomów węgla, różniących się długością. Dzielimy je na: nasycone, nienasycone(jednonienasycone i wielonienasycone) i tłuszcze trans. Nazwa wskazuje nam, ile wiązań podwójnych jest w danym rodzaju tłuszczu.

 

  • NASYCONY- kwas stearynowy-to kwas, który ma w cząsteczce 18 atomów węgla i nie zawiera wiązań podwójnych

 

  • JEDNONIENASYCONY- kwas oleinowy-zawiera 18 atomów węgla i jedno wiązanie podwójne

 

  • WIELONIENASYCONY- kwas alfa-linolenowy-zawiera 18 atomów węgla i kilka wiązań podwójnych

Nasycone kwasy tłuszczowe

Występują głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego np. tłustym mięsie, smalcu, maśle, jajkach. Znajdziemy je również w tych pochodzenia roślinnego np.w oleju kokosowym i palmowym. Wokół nich krąży wiele sprzecznych opinii. Spożywane z umiarem, nie zaszkodzą nam. Tłuszcze te są źródłem potrzebnego nam, dobrego cholesterolu. Mogą wspomagać pracę naszego mózgu. Poza tym idealnie nadają się do obróbki termicznej.

 

Kwasy tłuszczowe jednonienasycone

Kwas oleinowy, znajduje się głównie w produktach pochodzenia roślinnego, np. orzechach, awokado, oliwie z oliwek i nasionach. Spożywanie ich, może pomóc nam obniżyć poziom ‘’złego” cholesterolu. Kwasy te, wykazują również działanie przeciwzapalne. Są bogatym źródłem kwasów Omega 9.

  

Kwasy tłuszczowe wielonienasycone-Egzogenne

Są to kwasy tłuszczowe, których nasz organizm nie jest w stanie sam produkować, z tego względu musimy je dostarczać z pożywieniem. Do rodziny tych kwasów tłuszczowych należą kwasy Omeg 3 i Omega 6, czyli tzw. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.Nasza równowaga fizjologiczna, zależy w dużej mierze od spożywania ich we właściwej proporcji. Dieta każdego z nas powinna być bogata w Omega 3 i proporcjonalnie dobrane ilości Omega 6. Warto pamiętać , że nadużywanie alkoholu obniża nasze zapasy Omega 3. Do obniżenia poziomy Omega 3, przyczynia się tez brak witamin i minerałów usprawniających przemiany metaboliczne (na przykład witamin z grupy B).

 

  • KWASY OMEGA 6-są niezbędne dla zdrowego funkcjonowania błon komórkowych, a szczególnie dla zdrowej skóry. Są najczęściej spotykanymi kwasami tłuszczowymi w dietach większości z nas, spożywamy ich znacznie więcej niż kwasów Omega 3. Ich nadmiar może przyczyniać się do wzrostu stanów zapalnych w organizmie, intensyfikować szkodliwą działalność wolny rodników i tym samym zwiększać ryzyko powstawania nowotworów.

Produktami bogatymi w kwasy Omega 6 są oleje roślinne: słonecznikowy , sojowy, margaryna, orzechy. Występują również w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz są one składnikiem wielu produktów przetworzonych.

 

  • KWASY OMEGA 3-możemy je podzielić na długołańcuchowe-EPA i DHA oraz krótko łańcuchowe-ALA. DHA jest szczególnie istotny dla prawidłowego funkcjonowania mózgu (kora mózgowa zbudowana jest w około 60% z tego kwasu tłuszczowego). Kwasy Omega 3 nadają elastyczność ścianom komórkowym i zapobiegają zapaleniom. Są głównym czynnikiem kontrolującym substancje hormonalne oraz poziom insuliny. Kwasy Omega 3 mogą zwiększać siłę i wytrzymałość, poprzez poprawę metabolizmu tlenowego.

Co będzie najlepszym źródłem Omega 3? Przede wszystkim tłuste ryby(będą to kwasy EPA i DHA) Kwasy ALA znajdziemy głównie w lnie, konopiach i innych roślinach.

 

Tłuszcze trans

Czyli tłuszcze częściowo utwardzone, których z czystym sumieniem powinniśmy unikać. Są one produkowane w procesie uwodornienia olejów roślinnych, dla zwiększenia ich trwałość. Ze względu na ich niska cena, są powszechnie stosowane w słodyczach, margarynie, słonych przekąskach i gotowych mrożonych produktach. Ich nadmierne spożywanie jest dla nas bardzo niekorzystne. Prowadzi do podwyższenia poziomu ‘’złego” cholesterolu, co zwiększa ryzyko wystąpienia wielu  chorób układu krążenia: zawału serca oraz niewydolności krążeniowej.

 

Nie bójmy się tłuszczu

Podsumowując, każdy z makroskładników jest nam niezbędny. We wszystkim należy jednak zachować zdrowy rozsądek. Zwracajmy uwagę na to, jakie produkty spożywamy i ruszajmy się tyle ile możemy.

 

Autor: Karolina Krukowska