Selen jest minerałem śladowym, co oznacza, że organizm potrzebuje jedynie niewielkiej ilości tego pierwiastka. Można go znaleźć naturalnie w żywności lub w suplementach. Selen jest niezbędnym składnikiem różnych enzymów i białek, zwanych selenoproteinami, które pomagają w tworzeniu DNA i chronią przed uszkodzeniem komórek i infekcjami. Białka te są również zaangażowane w reprodukcję i metabolizm hormonów tarczycy. Większość selenu w organizmie jest przechowywana w tkance mięśniowej, chociaż tarczyca posiada najwyższe stężenie selenu ze względu na różne selenoproteiny, które pomagają w funkcjonowaniu tarczycy.

Selen – jakie jest zapotrzebowanie?

Jakie jest zapotrzebowanie na selen? RDA: Zalecana dawka żywieniowa (RDA) dla dorosłych mężczyzn i kobiet w wieku 19+ lat wynosi 55 mikrogramów dziennie. Kobiety w ciąży i karmiące potrzebują odpowiednio około 60 i 70 mikrogramów dziennie.

Jakie właściwości ma selen?

Selen jest składnikiem selenoprotein i enzymów. Mają one właściwości przeciwutleniające, które pomagają w rozkładaniu nadtlenków, które mogą uszkadzać tkanki i DNA, prowadząc do stanów zapalnych i innych problemów zdrowotnych.

W jakich produktach jest selen?

Ilość selenu w żywności może się znacznie różnić w zależności od zawartości selenu w glebie, w której jest uprawiana. Zawartość gleby różni się znacznie w zależności od regionu. Rośliny pobierają selen z gleby, co następnie wpływa na ilość selenu w żywności pochodzenia zwierzęcego. Selen obecny w paszy zwierząt znacząco wpływa na obecność tego składnika w spożywczych produktach odzwierzęcych. Z tego względu ważne jest to, aby zwracać uwagę na miejsca, w których kupuje się jedzenie.

Pokarmy białkowe pochodzące od zwierząt są dobrym źródłem selenu. Owoce morza, podroby i orzechy brazylijskie są produktami o najwyższej zawartości tego składnika. Mimo tego społeczeństwo największe ilości selenu pozyskuje z podstawowych produktów, takich jak pieczywo, płatki śniadaniowe, drób, czerwone mięso i jaja.

Produkty bogate w selen:

  • Orzechy brazylijskie

  • Ryby i skorupiaki

  • Wołowina

  • Indyk

  • Kurczak

  • Zboża wzbogacone

  • Chleb pełnoziarnisty

  • Fasola, soczewica

Selen – suplement diety

Selen jest dostępny w suplementach multiwitaminowych/multimineralnych oraz jako samodzielny suplement, często w postaci selenometioniny lub drożdży wzbogaconych w selen (hodowanych w środowisku o wysokiej zawartości selenu) lub jako selenin sodu lub selenian sodu. Jak przyswaja się selen? Organizm ludzki wchłania ponad 90% selenometioniny, ale tylko około 50% selenu z selenitu.

Objawy niedoboru selenu

Niedobór selenu może powodować szereg objawów. Najczęstsze oznaki niedoboru selenu to:

  • niepłodność u mężczyzn i kobiet

  • osłabienie mięśni

  • zmęczenie

  • zaburzenia koncentracji

  • wypadanie włosów

  • osłabienie układu odpornościowego

Selen – kto powinien używać?

Odpowiednia ilość selenu jest szczególnie ważna dla niektórych grup, takich jak ludzie, którzy:

  • cierpią na choroby tarczycy, takie jak choroba Gravesa-Basedowa

  • mają guzki tarczycy

  • chorują na raka

  • mają osłabioną funkcję immunologiczną

  • są w ciąży

  • mają już niedobory

Jak sprawdzić poziom selenu?

Niedobór selenu może być trudny do zdiagnozowania przez lekarzy. Dzieje się tak, ponieważ nie ma powszechnie dostępnego testu na jego obecność. W niektórych przypadkach lekarz może zmierzyć poziom peroksydazy glutationowej. Jest to enzym, który potrzebuje selenu do działania. Jeśli jego poziom jest niski, prawdopodobnie w organizmie występuje niedobór selenu.

_________________

Autor: Katarzyna Szafraniec