Ranking NAJLEPSZE KOMPLEKSY WITAMIN 2023
Ranking NAJLEPSZE KOMPLEKSY WITAMIN 2023
Zastanawiałeś się kiedyś, jak wybrać najlepsze witaminy dla siebie? Dokonaliśmy analizy suplementów z witaminami i ogłaszamy wyniki. Jak się okazuje, nie tylko ilość składników ma znaczenie, ale także ich jakość, wydajność, personalizacja. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o składzie witamin oraz ich wadach i zaletach – zapraszamy do lektury!
- Doctor's Best Multi-Vitamin 90 veg caps.
- Life Extension One Per Day / Two per Day
- Now Foods Mens Active Sports
- Adam / Eve
- Special Two
- Garden Vitamin Code
- Animal Pak
- OptiMan / OptiWoman
- IN Multivitamin shot
- Nutrend multivitamin comppressed
- Biotech for man / woman
Każdy z nas jest inny. Chcąc dokonać najlepszego wyboru suplementu witaminowego warto zastanowić się czego tak naprawdę nam brakuje (nie obejdzie się tutaj często bez profesjonalnej analizy Twojej diety czy badań zleconych przez specjalistę). Większość suplementów z witaminami, ma w pewnym stopniu podobny skład,, ale jak im się bliżej przyjrzymy – dostrzeżemy więcej różnic! Okazuje się, że mamy dodatki związków roślinnych (także organicznych) większy akcent na pewne grupy związków czy witamin (często z grupy B), więcej lub mniej żelaza, selenu, cynku. Składniki witamin różnią się także biodostępnością. Ogółem jest tego bardzo dużo, stąd każdy preparat przeanalizowaliśmy dla Was w taki sposób, abyście wybrali najlepsze witaminy dla siebie bądź swoich bliskich czy znajomych!
1. Doctor's Best Multi-Vitamin 90 veg caps.
Nasza ocena: 9.5 / 10
Lider naszego rankingu witamin 2023 to wysokiej jakości, przemyślany produkt amerykańskiej marki Dr Best – stawiającej na jakość produktów i rzetelne badania naukowe na temat działania stosowanych u siebie surowców. Doctor's Best Multi-Vitamin to kompleks najważniejszych witamin i składników mineralnych wspierający dietę zarówno mężczyzn, jak i kobiet.
Zaletami witamin Dr Best jest m.in. wysoka ilość cennego selenu (>150% RDA) oraz cynku w formie cytrynianu (>160% RDA), obecność krzemu i biotyny (mogą przydać się kobietom zainteresowanym dobrą kondycją skóry, włosów i paznokci). Obecny w witaminach Dr Best’a chrom w formie pikolinianu chromu (500% RDA / 3 kaps.) może pomagać zmniejszyć ochotę na słodycze i wspierać gospodarkę cukrową. Produkt zawiera również wyższą ilość kwasu pantotenowego i molibdenu oraz umiarkowaną ilość miedzi chelatowanej (50% RDA). Zaletą jest także obecność witaminy E (4 tokoferole: alfa, gama, beta, delta), która podobnie jak selen ma potencjał antyoksydacyjny.
Zawarty w Dr Best Multi-Vitamin tzw. Quatrefolic®, czyli opatentowana forma aktywnego kwasu foliowego (znanego jako Folian 5-MTHF) – sól glukozaminowa kwasu (65)-5-metylotetrahydrofoliowego wspiera prawidłowy metabolizm homocysteiny.
Na uwagę zasługuje również obecność luteiny i zeaksantyny, wspierające funkcję widzenia oraz wykazujące szeroki potencjał antyoksydacyjny. Witaminy zawierają także dużą ilość witaminy D (1600 IU) otrzymywanego z porostu Vitashine, dzięki czemu mogą go stosować wegetarianie i weganie. Kolejnym atutem jest rozłożenie dawki dziennej na 3 kapsułki, co w niektórych przypadkach może być zaletą, jeśli którejś z substancji jest za dużo (inne witaminy rynkowe mogą stosować 1 kaps. dziennie), co może ułatwić indywidualną suplementacją dla prowadzącego specjalisty np. lekarza. Produkt jest bardzo uniwersalny i mogą z niego korzystać zarówno kobiety, jak i mężczyźni czy osoby starsze (po 50-60 roku życia).
Ilość składników: 30
Wydajność: 30 dni
Dawkowanie: 3 /dzień
Plusy:
+ wysoka jakość stosowanych surowców (duża część opatentowana)
+ produkt uniwersalny dla mężczyzn i kobiet
+ produkt przyjazny weganom (kapsułki „Veg-kaps”), witaminy dla wegan i wegetarian
+ produkt nie zawiera żelaza (co może być przydatne osobom stosującym je odrębnie jako lek)
+ duża zawartość witaminy D (>200% RDA)
+ wzbogacone kompleksem B-witamin (B1, B2, B3, B12)
Minusy:
– wyższa cena, mniejsza wydajność (porcja dzienna to 3 kapsułki)
– stosunkowo niska ilość potasu i magnezu (kolejno 3% i 25% RDA) oraz wapnia (20 mg)
2. Life Extension One Per Day / Two per day
Nasza ocena: 9.0 / 10
Kolejny kompleks na podium witamin to produkt witaminowy od Life Extension. Duża ilość witaminy C (470 mg) oraz część przydatnego kompleksu witamin B (m.in. B1, B3, B6, B12). Witaminy z Life Extension wyróżniają się także dobrze biodostępną formą likopenu (LycoBeads® otrzymywanego z ekstraktu z pomidora) oraz folianu w formie soli wapniowej (L-5-metyltetrahydrofolian).
Na uwagę zasługuje dodatek niezwykle ciekawych i dobrze biodostępnych form:
– selenu jako SelenoExcell® (se-metylo-L-selenocysteina) czyli drożdże wzbogacone w selen, dzięki czemu biocząsteczki białka są doskonałym nośnikiem i aktywatorem selenu,
– chromu jako Crominex® (chrom 3-wartościowy – Cr III stabilizowany wyciągiem Capros® i PrimaVie®), jest to chrom 3-wartościowy z ekstraktami roślinnymi celem degradacji do formy mniej aktywnej – chromu 6-wartościowego (Cr VI).
Capros® to opatentowana formuła zawierająca agrest indyjski charakteryzujący się silnym działaniem antyoksydacyjnym.
PrimaVie® to z kolei wysokiej jakości oczyszczony Shilajit (Mumio z Himalajów). Witaminy również zawierają 2000 IU (50 mcg witaminy D).
Produkt Life Extension zawiera również wiele innych cennych dodatków tj.: jod, inozytol, ALA (kwas alfa-liponowy), apigeninę, bor, mangan, ekstrakt z nagietka z zeaksantyną i luteiną, naturalne tokoferole, kwercetynę czy cynk w formie L-OptiZinc®).
Ilość składników: 27
Wydajność: 60 dni (60 kaps.)
Dawkowanie: 1 /dzień
Plusy:
+ złożony dobry skład, duża wydajność
+ produkt uniwersalny dla mężczyzn i kobiet
+ dodatek wysoce biodostępnych form składników
+ wysoka ilość witaminy D, witaminy C, selenu, bogactwo składników roślinnych
Minusy:
– wysoka cena
– brak wapnia, mała ilość magnezu
– nie zawiera żelaza
3. Now Foods Men's Active Sports 90 softgels
Nasza ocena: 8.8 / 10
Jest to preparat dedykowany zarówno młodym mężczyznom aktywnym fizycznie, jak również mężczyznom po 40-50 rż. Witaminy dla mężczyzn z Now Foods zostały opracowane z myślą wspieraniu procesu regeneracji oraz zmniejszeniu ryzyka wielu chorób związanych z wiekiem. Składniki aktywne mogą mieć również wpływ na wzrost sił witalnych i libido.
Produkt posiada bardzo ciekawy, zróżnicowany skład, a szczególnie bogaty jest w ekstrakty roślinne, m.in. z: buzdyganka naziemnego, żeń-szenia, korzenia Maca, zielonej herbaty, palmy sabałowej. Wysoki potencjał antyoksydacyjny zapewnić ma zmniejszenie ryzyka chorób serca, czy niektórych nowotworów (np. raka prostaty). Witaminy i minerały z Now Foods dla mężczyzn bogate są także w witaminę D (1000 IU) oraz aktywną witaminę A w formie opatentowanej jako Betatene® - karoten z alg morskich), czy witaminę C (200%, ok. 120 mg).
Now Foods Men's Active Sports zawiera CardioAid®-S (z beta-sitosterolem, kampesterolem, stigmasterolem) czyli sterole roślinne pomagające ograniczyć wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego. Zaletą witamin dla mężczyzn jest dodatek luteiny i likopenu, który poza działaniem antyoksydacyjnym ma właściwości poprawiające funkcjonowanie narządu wzroku (wchodzi w skład plamki żółtej w oku). Na uwagę zasługuje również wysoka ilość selenu i witaminy B12 czy ZMA (cynku, magnezu i witaminy B6).
Ilość składników: 35
Wydajność: 30 dni (90 softgels)
Dawkowanie: 3 / dzień
Plusy:
+ wysoka jakość surowców, patentowane formuły o lepszej biodostępności
+ dodatek wielu steroli roślinnych
+ optymalna ilość cennego cynku, selenu, witaminy D, witamin z grupy B
+ obecność palmy sabałowej, koenzymu Q10
Minusy:
– cena i wydajność
– mało ekonomiczne opakowanie
– mała ilość magnezu, wapnia, brak żelaza
4. ADAM Now Foods (dla mężczyzn) + EVE Now Foods (dla kobiet)
Nasza punktacja: 8.5 / 10
Kompleks witamin i minerałów „Adam” z Now Foods to preparat dla każdego mężczyzny zainteresowanego wzmocnieniem sił witalnych, regeneracją, poprawą libido oraz wzmocnieniem funkcjonowania układu nerwowego.
Witaminy dla mężczyzn Now Foods wzmocnione są większą ilością cynku i selenu oraz witaminy C. Zawierają również koenzym Q10. Zapewnia to zwiększenie bariery antyoksydacyjnej i spowalnia procesy starzenia się organizmu. Dodatkowe ekstrakty roślinne (szczególnie palma sabałowa) wzmacniają gospodarkę hormonalną mężczyzny, wpływają na zmniejszenie ryzyka raka prostaty i są przydatne w sytuacjach łysienia androgenowego. Produkt zawiera dużą dawkę witaminy D (1000 IU), witaminy C (>400% RDA) oraz witaminy z grupy B (nawet do 150 – 2000% w przyp. witaminy B6 i B12) . W produkcie uwzględniono także kwas foliowy przydatny w procesach przemian homocysteiny oraz wzmocnienia płodności. Na uwagę zasługuje również dodatek luteiny oraz likopenu.
Pomimo wielu zalet witamin z Now Foods, witaminy Adam mają stosunkowo mało wapnia i magnezu, luteiny (3mg), Q10 (10mg), choliny (12,5 mg) czy inozytolu, stąd osoby zainteresowane tymi związkami mogą je suplementować dodatkowo. Na etykiecie witamin mamy dużą różnorodność dodatków ekstraktów roślinnych przydatnych zdrowiu mężczyzny (palma sabałowa, wyciąg z pokrzywy, fitosterole, ekstrakt z pestek winogron). Na szczególną uwagę zasługuje spora ilość cennego cynku i selenu oraz witamin z grupy B!
Podsumowując witaminy Adam są doskonałym wyborem dla każdego mężczyzny zainteresowanego zdrowym trybem życia i poprawą zdrowia fizycznego i psychicznego.
Ilość składników: 33
Wydajność: w zależności od opakowania (opcje: 60 i 120 tabletek oraz 90 i 180 softgels)
Dawkowanie: 2 / dzień
Plusy:
+ różnorodność dodatków roślinnych
+ wysoka ilość kluczowych witamin (B-complex, witaminy A, C, D)
+ wysokiej jakości surowce
Minusy:
– wyższa cena
– mała ilość magnezu, wapnia
– stosunkowo niewielki dodatek luteiny, choliny, Q10
Witaminy Eve Now Foods to bardzo dobre witaminy dla kobiet, które zostały dobrane w taki sposób, by odpowiadać wymaganiom kobiet aktywnych fizycznie oraz kobiet starszych (także w okresie menopauzy). Kompleks witamin Eve bogaty jest w związki poprawiające witalność, poprawiające stan skóry, włosów i paznokci oraz związki spowalniające procesy starzenia się organizmu. Zaletą witamin Eve jest obecność wielu naturalnych związków otrzymywanych z warzyw i owoców oraz składników poprawiających stan gospodarki hormonalnej i przemian estrogenu w organizmie kobiety. Składniki obecne w preparacie mogą poprawiać także samopoczucie i nastrój.
Atutem jest spora ilość cennego dla kobiet żelaza (18mg = 100% RDA), miedzi (50% RDA) czy kwasu foliowego (200% RDA). Niestety zabrakło cennych dla kobiet składników, którą są często deficytowe, np. wapnia (tylko 25% dziennej realizacji) czy magnezu. Całkiem dobrze zestawione zostały składniki witamin dla kobiet, np. selen, mangan, chrom, molibden, jod, biotyna, witamina K (wszystko po ok. 100% RDA). Producent nie zapomniał także dodać 1000 IU witaminy D i witaminy B12 (3333% RDA). Naturalne związki w witaminach dla kobiet zostały dodane w umiarkowanych, ale zadowalających ilościach (wyciąg z żurawiny, mangostanu, owoców granatu i acai, aloes). Nieco więcej niż w witaminach Adam dodano koenzymu Q10 (w Evv Now Foods jest aż 30mg), którego spadek postępuje dynamiczniej po 25-30 roku życia i nazywany jest koenzymem młodości. Poza tym w witaminach obecne są związki wpływające pozytywnie na wzrok i neutralizacje wolnych rodników np. luteina czy likopen oraz składniki wspierające metabolizm tłuszczu i energii np. cholina i inozytol.
Now Foods Eve sprawdza się u kobiet dbających o ciało i umysł. „Kobiece witaminy” jakimi określa się ten preparat wybierają często sportsmenki i kobiety starsze chcące zadbać o swoją gospodarkę hormonalną (zawierają fitozwiązki).
Ilość składników: 35
Wydajność: w zależności od opakowania (60, 90, 120,180 tabl. / softgels = 30 – 90 dni)
Dawkowanie: 3 / dzień
Plusy:
+ różnorodność naturalnych dodatków roślinnych
+ wysokiej jakości surowce
+ wysoka ilość większości witamin, dodatek Q10, luteiny, żelaza
Minusy:
– wyższa cena
– mała ilość wapnia, magnezu (zalecana dodatkowa suplementacja)
5. Special Two Now Foods
Nasza ocena: 8.2 / 10
Witaminy Special Two Now Foods to od kilkunastu lat najbardziej solidny i uniwersalny preparat witaminowo-mineralny na rynku. Szeroko stosowany zarówno przez sportowców, jak również osoby starsze i rekonwalescentów. Dużym plusem witamin Special Two jest jego zróżnicowany skład (ok. 41 składników) i akcent na dodatek kluczowych witamin tj. B-kompleks, witamina C i E (duże ilości >600% RDA), witamina D (400 IU) oraz związki tj. żelazo (50% RDA), cynk (100% RDA), selen (71% RDA) i kwas foliowy (100% RDA).
Produkt bogaty jest także w dodatki tj.: spirulina i chlorella, ALA, zielona herbata, ostropest, rutyna, lucerna, luteina i likopen czyniąc go bardzo wszechstronnymi witaminami dla sportowców. Producent zadbał także o wysokiej klasy enzymy trawienne (amylaza, lipaza, bromelaina, papaina).
Ilość składników: 41
Wydajność: w zależności od opakowania (60, 90, 120,180 tabl. / softgels = 30 – 90 dni)
Dawkowanie: 2 / dzień
Plusy:
+ dużo zróżnicowanych składników (w tym związki naturalne)
+ optymalna ilość selenu, cynku, molibdenu, miedzi, witaminy D, jodu, żelaza
+ dodatek enzymów trawiennych
Minusy:
– mała wydajność (duża ilość kapsułek / dzień – ok. 4)
– mało wapnia, magnezu, potasu
6. Garden Vitamin Code RAW ONE (for men / for woman)
Nasza ocena: 7.9 / 10
Witaminy dla kobiet CORE RAW Garden Vitamin to wyjątkowa mieszanka bogata nie tylko w witaminy i składniki mineralne, ale również związki naturalne otrzymywane z warzyw i owoców! To wyjątkowy produkt ekologiczny. Duża część witamin i innych związków otrzymana jest z kultur drożdży i ryżu. Zaletą produktu jest naturalny skład witamin i niesamowicie duża różnorodność naturalnych składników (23 ekologiczne wyciągi z warzyw i owoców)! Naturalne witaminy dla kobiet z Gardena to wyjątkowa formuła uwzględniająca także kluczowe sprawy związane ze zdrowiem układu pokarmowego (dodano enzymy trawienne) i kilka probiotyków m.in. Lactobacillus bulgaricus i Lactobacillus plantarum).
Witaminy dla kobiet Garden Vitamin Code bogate są również w żelazo, kwas foliowy, antyoksydanty (witaminę C, selen) oraz cynk, witaminy z grupy B czy chrom i witaminę D. Witaminy zawierają także ekstrakt z owoców amli czyli agrestu indyjskiego (bogaty w flawonoidy, polifenole, witaminę C, kwas gallusowy czy fitosterole).
Ilość składników: >70
Wydajność: 75 dni
Dawkowanie: 1 / dzień
Plusy:
+ duża ilość związków umieszczona tylko w 1 kapsułce!
+ otrzymywane naturalnie z ryżu, drożdży
+ duże ilości większości związków (witamin, składników mineralnych, innych substancji bioaktywnych)
Minusy:
– wyższa cena
– brak wapnia, magnezu
Witaminy dla mężczyzn CORE RAW Podobnie jak w opcji witamin dla kobiet, tak również tutaj – w witaminach z Garden of Life dla mężczyzn umieszczono ekstrakt z owoców amli oraz mieszankę organicznych owoców i warzyw. Większość witamin i innych składników została dobrana bardzo umiejętnie. Witaminy dla mężczyzn z Garden of life Vitamin uwzględniają odpowiednie ilości witaminy C i D, witamin z grupy B, selenu, cynku, witaminy A i E, chromu i innych związków. Produkt jest godny uwagi również dzięki ograniczeniu w jego produkcji składników dodatkowych (w składzie kapsułki – „Vegcaps” jest tylko celuloza roślinna i guma organiczna arabska).
Ilość składników: >20 ( plus mieszanka organicznych warzyw i owoców)
Wydajność: 30 dni
Dawkowanie: 1 / dzień
Plusy:
+ duża ilość związków umieszczona tylko w 1 kapsułce!
+ otrzymywane naturalnie z ryżu, drożdży
+ duże ilości większości związków (witamin, składników mineralnych, innych substancji bioaktywnych)
Minusy:
– wyższa cena
7. Animal Pak Universal Nutrition
Nasza ocena: 7,7 / 10
Produkty z serii Animal marki Universal Nutrition to od lat wyjątkowe. Produkt Animal Pak dostępny w pakietach (44 sasz.) oraz w proszku. Pakiety z Universala ANIMAL PAK to bogactwo: witamin, składników mineralnych, aminokwasów, wyciągów roślinnych, enzymów trawiennych. Choć nazywane są witaminami, to jednak ich skład jest o wiele bogatszy. W Animal Paku są wysokie ilości witaminy C (1000 mg), selenu, witamin A, C, D, E, cynku, magnezu i wielu innych składników! Produkt zawiera również żeń-szeń, cholinę, głóg, inozytol ostropest, bioflawonidy, koenzym Q10, luteina, likopen, itd. Nie sposób wspomnieć o wszystkim, co zawiera stąd rekomendujemy go każdemu kto chce poza witaminami dodatkowo wzmocnić swój organizm i wzbogacić swoją dietę o cenne związki!
Ilość składników: >60
Wydajność: 22 dni (pakiety w saszetkach i proszek)
Dawkowanie: 2 porcje / dzień
Plusy:
+ duża ilość związków biologicznie czynnych
+ szerokie zastosowanie w sporcie, regeneracji
+ miejscami zbyt wysokie stężenia niektórych składników
Minusy:
– wyższa cena, mniej ekonomiczne
8. Optimum Nutrition – OptiMen / OptiWoman
Nasza ocena: 7.0 / 10
Opti Man Optimum Nutrition to wysokiej klasy witaminy dla mężczyzn. Podobnie jak inne witaminy z rankingu cechuje je niezwykle bogaty skład i stężenia kluczowych związków (witamin, składników mineralnych i substancji roślinnych). W odróżnieniu od innych witamin nie ma w nich ogromnie wysokich stężeń witamin z grupy B. Obecne w produkcie aminokwasy i ekstrakty roślinne sprawiają, że jest to produkt bardzo przemyślany i uniwersalny. Klasycznie większość witamin (A, D, E) oraz selen, cynk, jod, miedź, mangan, selen, chrom są umieszczone w optymalnych dawkach.
Ilość składników: >40
Wydajność: 30 – 60 dni (90 lub 180 tabletek)
Dawkowanie: 3 / dzień
Plusy:
+ duża różnorodność składników i optymalne stężenia
+ dodatek aminokwasów, bioflawonoidów, luteiny
Minusy:
– wysoka cena, mniej wydajne
– mało magnezu, kwasu foliowego, witaminy A, brak palmy sabałowej
Opti Woman Optimum Nutrition to wysokiej klasy witaminy dla kobiet. Podobnie jak inne witaminy z rankingu cechuje je wysoka jakość surowców i optymalny skład zgodny z zapotrzebowaniem każdej kobiety. Produkt dla kobiet z Optimum Nutrition szczególny akcent położył na większe ilości: witaminy B12, kwasu foliowego, żelaza, wyższe ilości witaminy C, E, D i optymalne ilości selenu, manganu, miedzi. Dużym plusem jest dodatek kompleksów roślinnych (flawonoidy, czosnek, nasiona winogron) oraz dodatek likopenu i luteiny.
Ilość składników: ok. 30
Wydajność: 30 – 60 dni (60-120 szt.)
Dawkowanie: 3 / dzień
Plusy:
+ duża różnorodność składników i optymalne stężenia
+ dodatek związków roślinnych, akcent na kluczowe składniki dla kobiet
Minusy:
– mało wapnia, magnezu, jodu
9. Inkospor Multivitamin shot
Nasza ocena: 6.6 / 10
Produkt pakowany w pojedyncze i wygodne fiolki po 25ml. Witaminy w płynie z Inkospor zawierają m.in. witaminy z grupy B, selen, witaminę C i E, biotynę, kwas foliowy czy dodatek ekstraktu z zielonej herbaty. Produkt dość mało zróżnicowany.
Ilość składników: ok. 10
Wydajność: opakowanie 20 szt.
Dawkowanie: 1 / dzień
Plusy:
+ wygodne opakowanie, wysoka jakość produkcji
Minusy:
– nieekonomiczne opakowanie, mała różnorodność składu
10. Nutrend Multivitamin Compressed
Nasza ocena: 6.6 / 10
Ekonomiczne witaminy i minerały z Nutrendu do dobry wybór dla wszystkich ceniących sobie dobry, podstawowy skład witamin i dobrą cenę. Produkt jest bardzo uniwersalny, skierowany zarówno do mężczyzn jak i kobiet. Poza podstawowymi witaminami i składnikami mineralnymi atutem witamin z Nutrendu jest dodatek kompleksu poprawiającego witalność (zielona herbata, pieprz czarny i colostrum).
Ilość składników: ok. 16
Wydajność: 60 dni
Dawkowanie: 1 / dzień
Plusy:
+ wygodne opakowanie, ekonomiczna cena
+ dodatek 3 substancji w kompleksie witalności
Minusy:
– mała różnorodność składu
– mało zróżnicowany pod względem dodatkowych substancji naturalnych (warzyw, owoców)
11. Biotech Multivitamin for man / for woman
Nasza ocena: 6.0 / 10
Witaminy firmy Biotech (zarówno dla kobiet jak i mężczyzn) to dobry wybór dla wszystkich osób poszukujących ekonomicznego produktu wzbogacającego dietę. W produkcie umieszczone podstawowe witaminy i składniki mineralne w optymalnych ilościach. W odróżnieniu od najlepszych witamin dla kobiet czy mężczyzn, produkt ten nie zawiera dodatkowych substancji roślinnych czy wysokiej jakości biodostępnych form oraz nie jest aż tak mocno personalizowany jak witaminy z TOP5 naszego rankingu witamin 2023.
Ilość składników: >30
Wydajność: 30 dni
Dawkowanie: 2 / dzień
Plusy:
+ ekonomiczne opakowanie, dobra cena
Minusy:
– miejscami bardzo duże ilości witamin z grupy B (1000-7000% RDA)
– podstawowe formy surowcowe i brak kompleksów naturalnych