Kiedy mówimy o dobrze zbilansowanej i zdrowej diecie, bardzo często poruszana jest kwestia odpowiedniej podaży błonnika. Błonnik pokarmowy jest składnikiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania naszego układu pokarmowego. Głównym źródłem błonnika w naszej diecie są produkty zbożowe, warzywa oraz owoce. Czym dokładnie jest błonnik i jak wpływa na nasz metabolizm?

 

Spis treści:

  • Co to takiego błonnik?
  • Główne właściwości błonnika
  • Ile błonnika w diecie?
  • Bogate źródła błonnika

 

Co to takiego błonnik?

Błonnik, znany również jako włókno pokarmowe. W jego skład wchodzą niestrawione polisacharydy ( celuloza, hemiceluloza, pektyny), ligniny oraz lipidy. Prościej mówiąc, jest to grupa niestrawnych składników żywności.

Błonnik nie ulega trawieniu i wchłanianiu w naszym przewodzie pokarmowym, nie jest również przyswajalny. Nie oznacza to jednak, że nie wpływa w żaden sposób na nasz organizm.

Błonnik pokarmowy możemy podzielić na dwa rodzaje.

  • Rozpuszczalny w wodzie, czyli pektyny, gumy i śluzy. Składniki te pęcznieją pod wpływem wody, tworząc galaretowatą substancję wypełniającą żołądek. To właśnie dzięki temu, po spożyciu posiłków bogatych w błonnik czujemy się nasyceni. Błonnik rozpuszczalny w wodzie reguluje również wchłanianie węglowodanów oraz tłuszczy.
  • Nierozpuszczalny w wodzie, do którego zaliczamy celulozę, hemicelulozę i ligniny. To on odpowiada z nasze lepsze trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Usprawnia naszą perystaltykę, czyszcząc przewód pokarmowy z zalegający resztek pokarmu.

 

Główne właściwości błonnika

Główną cechą błonnika pokarmowego jest jego dobroczynny wpływ na nasze procesy trawienne. Błonnik usprawnia perystaltykę jelit oraz pomaga niwelować zaparcia. Oczyszcza organizm z toksycznych produktów przemiany materii oraz metali ciężkich.

Dieta bogata w błonnik umożliwia utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu i glukozy we krwi.

Ze względu swoje właściwości absorbujące wodę, błonnik pokarmowy pomaga ograniczyć apetyt i zapewnia długotrwałe uczucie sytości po jedzeniu. Może mieć to istotne znaczenie w diecie redukcyjnej.

Błonnik wspomaga również mikroflorę naszego organizmu.

Niektóre formy włókna pokarmowego wykazują zdolność do fermentacji. Bakterie zamieszkujące szczególnie jelito grube wykorzystują błonnik, jako pożywkę. Prawidłowo odżywione bakterie, mogą przyczynić się do wzmocnienia odporności naszego organizmu oraz regulacji syntezy witamin.

 

Ile błonnika w diecie?

Zapotrzebowanie na błonnik jest zależne od płci i wieku. Na kilogram masy ciała potrzeba nam około 90-100 mg błonnika, czyli średnio od 20 g do 40 g na dobę. Zdrowa zbilansowana dieta, bogata w warzywa i owoce powinna spokojnie dostarczyć nam odpowiednie ilośći tego składnika.

Pomimo dobroczynnych właściwości błonnika, musimy pamiętać aby z nim nie przesadzać. Jego nadmiar w diecie może wpływać na zmniejszenie wchłaniania tłuszczy, a co za tymi idzie, zmniejszenie wchłaniania witamin w nich rozpuszczalnych. Błonnik zawiera także znaczne ilości kwasu fitynowego, który może utrudniać wchłanianie składników mineralnych, m.in. cynku, wapnia i żelaza.

Warto wspomnieć, że błonnik nie zadziała tak jak zależy bez, prawidłowego nawadniania organizmu. W przypadku picia zbyt małej ilości płynów, może dochodzić do zaparć.

 

Bogate źródła błonnika

Produkty bogate w błonnik to przede wszystkim produkty zbożowe, warzywa oraz owoce.

Dobrym źródłem będą między innymi: kasza gryczana, kasza jęczmienna, ryż brązowy, pieczywo żytnie, płatki zbożowe oraz otręby. A także rośliny strączkowe, orzechy oraz suszone owoce.

Gdzie go nie znajdziemy ? W produktach odzwierzęcych. W mięsie i jego podrobach, w nabiale oraz jajkach.

Jeżeli mamy problem z dostarczeniem odpowiedniej dawki błonnika w diecie, pomocne mogą okazać się suplementy. Często spotykany jest błonnik w formie proszku, możemy dodawać go do jogurtów, sałatek lub jako składnik zagęszczający.

 

Autor: Karolina Krukowska

Źródła:

  • Bienkiewicz M., Bator E., Bronkowska M., Błonnik pokarmowy i jego znaczenie w profilaktyce zdrowotnej, „ProblHigEpidemiol” 2015, 96, 57-63, http://www.phie.pl/pdf/phe-2015/phe-2015-1-057.pdf [dostęp 20.02.2017]
  •  Gajewska D., Chłopicka J., Galanty A., i in., Błonnik pokarmowy w profilaktyce i dietoterapii, Polskie Towarzystwo Dietetyków. Warszawa 2017.
  • Li Q., Burrough E.R., Gabler N.K., i in., A soluble and highly fermentable dietary fiber with carbohydrases improved gut barrier integrity markers and growth performance in F18 ETEC challenged pigs, „J Anim Sci” 2019, nr 19, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30888017 [dostęp 10.01.2019].
  • Rumora A.E., LoGrasso G., Hayes J.M., The divergent roles of dietary saturated and monounsaturated fatty acids on nerve function in murine models of obesity, „J Neurosci” 2019 nr 18, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30886017, [dostęp 20.03.2019].