0,00 zł
Brak produktów w koszyku.
Najpopularniejsze artykuły
Pomimo, że w tematyce suplementacji witaminy D wydawać by się mogło, że powiedziano już dużo, to warto przypomnieć najważniejsze informacje związane z precyzyjnym doborem dawki dla konkretnej grupy osób. Faktem jest, że blisko 90% Polaków ma niedobory tej witaminy, a sens jej suplementacji jest bardzo wszechstronny i dotyczy osób – od profilaktyki chorób cywilizacyjnych, przez regenerację i zdolności wysiłkowe po szeroko pojęte zdrowie i dobre samopoczucie.
Od października do marca (obszary >35° szerokości geograficznej północnej), więc także w naszym kraju, synteza skórna nie jest optymalna i wystarczająca, a samo ewentualne dostarczanie jej wraz z pożywieniem jest nierealne. Jedno jest pewne! Rzadko kto ma prawidłowe (optymalne) wartości 25(OH)D w osoczu, tak więc suplementacja witaminy D wydaje się współczesnym „must have” dla ogółu populacji.
Liczne receptory dla witaminy D w całym organizmie (licznych tkankach i narządach) świadczą o plejotropowej roli witaminy D (działanie wielokierunkowe). Tzw. VDR (ang. Vitamin D Receptor) czyli wysoko swoiste receptory dla witaminy D VDR odkryto przeszło 40 lat temu. Transportery tej witaminy pełnią ważną rolę jako czynniki transkrypcyjne dzięki czemu możliwy jest proces regulacji wchłaniania i metabolizmu wapnia i fosforu. Bardzo ważną rolę zawdzięcza się również odpowiedniej regulacji metabolizmu układu kostnego.
Jakie są korzyści z przyjmowania witaminy D? Rosnąca liczba badań potwierdza szereg korzyści poza regulacją gospodarki wapniowo-fosforanowej, są to między innymi związki pomiędzy:
– poprawą funkcji układu immunologicznego
– wpływem na częstość i przebieg zakażeń dróg oddechowych
– poprawą pracy układu nerwowo-mięśniowego
– procesem rehabilitacji i prewencją urazów
– zmniejszeniem stanów zapalnych
Należy pamiętać, że kryteria niedoboru witaminy D spełnia nawet 90% populacji światowej, a w grupie sportowców sięga nawet 60%!
Naturalnie witaminę D możemy znaleźć w rybach (łosoś, węgorz, śledź, makrela), oleju z wątroby wieloryba czy tuńczyka, w żółtku jaja kurzego, mleku i jego przetworach. Roślinne źródła tej witaminy to tkanki roślin, grzyby oraz drożdże. Warto wspomnieć, że dostarczamy wraz z pożywieniem zaledwie 80–200 IU witaminy D (do 20% dziennego zapotrzebowania). Średnie zapotrzebowanie na witaminę D to 2000-4000 IU / dobę, dlatego bardzo ważna jest suplementacja witaminy D.
Profilaktykę stosowania witaminy D powinno się indywidualizować (w zależności od wieku, pory roku, masy ciała, diety) czy trybu życia. Witamina D jest wytwarzana w organizmie w wyniku syntezy skórnej spełniającej nawet 80 do 100% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Możliwe jest to właśnie dzięki ekspozycji na promieniowanie światła słonecznego.
Wpływ na zapotrzebowanie na witaminę D może mieć m.in.: ciemna karnacja, wysoki % tkanki tłuszczowej, treningi w porach porannych lub wieczornych (niski poziom promieniowania UVB) oraz samo blokowanie ekspozycji na promienie UVB przez odzież i sprzęt sportowy czy kremy / blokery do opalania.
Cena wykonania badanie oznaczającego stężenie witaminy D ( jako 25(OH)D ) waha się w granicach 70-90 zł. Pomimo, że niedobory sięgają 70-90% populacji, warto co jakiś czas wykonać badanie witaminy D celem określenia obecnych wartości.
Zakres stężenia od dla 25(OH)D przyjęto za wartości docelowe w celu zapewnienia tzw. efektu plejotropowego (zdolność do wielokierunkowego działania) dla działania witaminy D określono jako wartości docelowe w granicach 30 – 50 ng/ml (75– 125 nmol/l).
Obecne uaktualnione rekomendacje zapotrzebowania na 25(OH)D wynoszą:
0-10 ng/ml (0-25 nmol/l) – ciężki niedobór
>10-20 ng/ml (>25-50 nmol/l) – znaczny niedobór
>20-30 ng/ml (>50-75 nmol/l) – stężenie suboptymalne
>30-50 ng/ml (>75-125 nmol/l) – stężenie prawidłowe (jako optymalne)
>50-100 ng/ml (>125-250 nmol/l) – stężenie wysokie
>100 ng/ml (>250 nmol/l) – stężenie toksyczne
Stężenie witaminy D we krwi może być oznaczane w jednostkach tradycyjnych czyli nanogramach na mililitr (ng/ml) lub jednostkach SI czyli nanomolach na litr (nmol/l). Warto więc zapamiętać te jednostki by prawidłowo zinterpretować wartości!
1 IU = 0,025 mcg
1 mcg = 40 IU
1 ng/ml = 2,5 nmol/l
0,4 nmol = 1 ng/ml
Wartości prawidłowe dla wszystkich osób zdrowych populacji Europy Środkowej wynoszą od 800 do 2000 IU / dobę (20,0–50,0 ng/ml). Warto wspomnieć, że tzw. UL (ang. Upper Level) czyli górna dopuszczalna bezpieczna dobowa dawka witaminy D (dla osób z prawidłową masą ciała) wynosi 4000 IU. Ciekawym spostrzeżeniem jest uwaga naukowców, dotycząca wzrostu 25(OH)D na każde 100 IU witaminy D o około 0,6–1 ng/ml, kiedy zaś 25(OH)D <15 ng/ml dochodzi do wyższego wzrostu – nawet do 2 do 3 ng/ml.
Witamina D a noworodki i dzieci (do 10 lat)
Rekomendowana dawka witaminy dla noworodków (do 6 miesiąca życia) to 400 UI/dobę już od pierwszych dni życia, co nie zależy również od sposobu karmienia. W kolejnych miesiącach (do 1 rż) można zwiększyć dawkę z 400 do 600 UI/dobę.
Dla dzieci do 10 rż należy suplementować od 600 do 1000 UI/dobę. Zależy to oczywiście od masy ciała dziecka i podaży witaminy D w diecie. Warto wspomnieć, że suplementacja nie jest konieczna, a jeśli jest to i tak jest bezpieczna. Ważna jest ekspozycja na słońce (odkryte przedramiona, podudzia min. 15 minut w godz. 10.00 do 15.00) nie używając kremów z filtrem.
Witamina D a młodzież (11-18 lat)
Od września do maja należy podawać młodzieży dawkę rzędu 800-2000 UI/dobę (w zależności od masy ciała, podaży witaminy D z pożywieniem). Jak wyżej warto pamiętać, że jak w przypadku dzieci młodszych suplementacja może być bezpieczna, ale niekonieczna w miesiącach od września do maja przy odpowiedniej ekspozycji na promienie słoneczne.
Witamina D a osoby starsze (19-65 lat)
Dla tych osób zaleca się wartości rzędu 800-2000 UI/dobę, a w przypadku pracy w pomieszczeniach zamkniętych – nawet suplementację całoroczną. W przypadku osób ze zwiększonym BMI (>30) zaleca się nawet wyższe wartości.
Wg obecnego stanu wiedzy naukowej dla grupy sportowców nie istnieją ścisłe zapotrzebowania na witaminę D, co więcej częściej dane naukowe pokazują szerokie wartości nie wyrażanie w wartościach IU/dobę (jako suplementacja)a w docelowych wartościach we krwi od 100 do 125 nmol/l (40 do 50 ng/ml). Celem takich wartości ma być optymalizacja procesu treningowego i osiąganie odpowiednich adaptacji treningowych.
Zawodnicy trenujący i startujący w pomieszczeniach zamkniętych (sporty typu halowe) są narażeni na większe ryzyko deficytu. Należy pamiętać, że właśnie ze względu na możliwość całorocznych treningów i związanym z tym ryzykiem niedoboru, coraz częściej w praktyce zaleca się suplementację przez okrągły rok.
Działanie toksyczne i efekty zatrucia mogą wystąpić po stosowaniu >10 000 IU/dzień podawanych kilkakrotnie lub po zastosowaniu dawki >50 000 IU przy stężeniu 25(OH)D >100–150 ng/ml. W tym wypadku powinno rozważyć się dodatkową podaż wapnia, by nie spowodować hipokalcemii i kalcyfikacji. Należy również zwrócić uwagę na suplementację u osób z kamicą nerkową czy mutacją genu CYP24A! Czy SLC34A1. W takim wypadku należy zwrócić szczególną ostrożność (zalecana kontrola wskaźnika gospodarki wapniowo-fosforanowej).
Wbrew obiegowym opiniom o powszechnym zasadnym i bezpiecznym stosowaniu wysokich dawek witaminy D należy zachować jednak ostrożność. Pomimo, że słyszy się o suplementacji dawkami nawet >10 000 IU/dobę, należy skonsultować taką suplementację z lekarzem, który zadecyduje o zasadności takiej suplementacji oraz ewentualnej dawce.
Przydatnym narzędziem dla lekarzy (w leczeniu niedoborów witaminy D) może być wtedy wzór opracowany przez Groningena i wsp.: Dawka [jm.] = 40 × ( 75 – stężenie wit. D [nmol/l] ) × masa ciała [kg], gdzie 1 ng/ml = 2,5 nmol/l. Dzięki temu można obliczyć całkowitą terapeutyczną dawkę witaminy D (rozdzielić ją na 2–3 miesiące terapii), maksymalnie stosując po 25 000 IU. witaminy D / tydzień.
Biorąc pod uwagę szerokie spektrum zastosowania witaminy D oraz szereg korzystnych efektów prozdrowotnych oraz treningowych warto oznaczyć poziom witaminy D niezależnie od pory roku. Liczne badania naukowe potwierdzają coraz większy wpływ witaminy D u osób na szeroko pojęte zdrowie fizyczne i psychiczne. Odpowiednio dobrana dawka i rodzaj suplementu pomoże nie tylko poprawić nastrój, wpłynąć na regenerację, ale poprawić stan szeroko pojętego zdrowia.
Źródła:
1. Łukaszkiewicz J. Vitamin D – skin synthesis revisited. Nowe spojrzenie na syntezę skórną witaminy D. Post N Med 2016;29(10): 747–749
2. Larson-Meyer DE, Willis KS. Vitamin D and athletes. Curr Sports Med Rep. 2010;9(4):220-226.
3. Cannell JJ, Hollis BW, Sorenson MB, Taft TN, Anderson JJ. Athletic performance and vitamin D. Med Sci Sports Exerc.2009;41(5):1102-1110
4. Lappe J, Cullen D, Haynatzki G. Calcium and Vitamin D Supplementation Decreases Incidence of Stress Fractures in Female Navy Recruits. Creighton Univ Osteoporosis Res Ctr, Omaha, NE; et al). J Bone Miner Res 23:741-749, 2008
5. Lewis RM1, Redzic M, Thomas DT. The effects of season-long vitamin D supplementation on collegiate swimmers and divers. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2013 Oct;23(5):431-40. Epub 2013 Mar 8.
6. Lee C, Lee-Barthel A, Marquino L, et al. Estrogen inhibits lysyl oxidase and decreases mechanical function in engineered liga- ments. J Appl Physiol. 2015;118:1250
7. Ginde AA, Mansbach JM, Camargo CA (2009) Association between Serum 25-hydroxyvitamin D level and upper respiratory tract infection in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Arch Intern Med 169:384–390
8. Bergman P, Lindh ÅU, Björkhem-Bergman L, Lindh JD (2013) Vitamin D and Respiratory Tract Infections: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. PLoS One. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0065835
9. Kaufman HW, Niles JK, Kroll MH, Bi C, Holick MF (2020) SARS-CoV-2 positivity rates associated with circulating 25-hydroxyvitamin D levels. PLoS One 15:e0239252
____________________
Autor: Łukasz Jaśkiewicz
Potrzebujesz fachowej porady lub informacji na temat Twojego zamówienia?
