Kreatyna jest substancją magazynowaną w mięśniach, sercu, ale również w mózgu. Z biegiem lat wzrasta świadomość związana z rolą suplementacji kreatyną nie tylko w sporcie, ale również w kontekście zdrowia mózgu. Osoby z depresją, osoby starsze, osoby z chorobami związanymi z pewnymi wadami genetycznymi (gdzie dochodzi do zaburzeń wytwarzania i magazynowania kreatyny w mózgu) to tylko niektóre grupy osób u których suplementacja kreatyną może okazać się pomocna.

Na co może pomóc kreatyna?

Niedobór kreatyny w mózgu może mieć związek z depresją, stanami obniżonego nastroju, zmęczeniem psychicznym czy chorobami neurodegeneracyjnymi i genetycznymi. Zmęczenie psychiczne oraz duża ilość pracy umysłowej może również uszczuplać zasoby kreatyny w organizmie. W mózgu zmniejsza się tak ważny przepływ krwi przez naczynia krwionośne.

Główną funkcją kreatyny jest natychmiastowe dostarczanie energii do tkanek o zwiększonym zapotrzebowaniu na energię, takich jak mięśnie i mózg. (Persky i Brazeau, 2001)

Kreatyna na pamięć

Metabolizm energetyczny naszego mózgu powiązany jest z zasobami tego związku w tkance mózgowej. W związku z tym wysnuto hipotezę, że kreatyna wspomaga funkcjonowanie mózgu. Zwiększenie energii w mózgu zwiększa moc mózgu, co bezpośrednio przekłada się na poprawę jego ogólnych zdolności:

  • Kreatyna podawana egzogennie (z zewnątrz poprzez suplementację) zwiększa dostarczanie energii do neuronów u zdrowych osób dorosłych. (Rawson i Volek, 2003)

  • Suplementacja kreatyną może zwiększyć jej poziom w mózgu do progu, powyżej którego nadmiar jest wydalany. (Joncquel-Chevalier Curt i wsp. 2015)

  • Wyższy spoczynkowy poziom kreatyny poprawia wydajność w zadaniach poznawczych. (Ferrier i wsp., 2000)

U osób starszych wskutek procesów starzenia się dochodzi m.in. do zmniejszenia ilości magazynowanej w mózgu kreatyny, co może pogarszać funkcje poznawcze. W jednym z eksperymentów dr Rae z 2015 roku („Creatine as a booster for human brain function. How might it work?”) zaobserwowała, że suplementacja kreatyną może poprawić funkcje poznawcze oraz niektóre rodzaje pamięci. Suplementacja kreatyną w takim wypadku może być przydatna dla osób starszych, ale nie tylko. Być może również u osób wymagających zwiększonej sprawności umysłowej w krótkim okresie (np. studentów).

Kreatyna a osoby starsze

Istnieją również dowody na to, że kreatyna przyczynia się do ochrony mózgu (neuroprotekcji) poprzez poprawę funkcji mitochondriów (np. w chorobach neurodegeneracyjnych tj. Parkinson, Alzheimer, Huntington, stwardnienie zanikowe boczne – SLA).

Kreatyna a depresja

W kwestii zaburzeń depresyjnych (szczególnie tych trudnych do wyleczenia konwencjonalnymi metodami – lekoopornych) suplementacja kreatyną przyniosła pewne korzyści terapeutyczne. W jednym z eksperymentów, osobom z depresją podawano 3-5 g kreatyny (w formie monohydratu). Po czterech tygodniach odnotowano wyraźną poprawę samopoczucia i nastroju. W innym z kolei eksperymencie, podobne korzystne skutki obserwowano u młodzieży – objawy depresji uległy istotnemu zmniejszeniu. Co więcej kreatyna może być przydatna również u osób z obniżonym nastrojem i lękami (zespół stresu pourazowego, schizofrenia).

Częstsze nieprawidłowości w koncentracji kreatyny w płynie mózgowo-rdzeniowym są spotykane

w zaburzeniach ze spektrum depresji. (Niklasson i wsp. 2007)

Kreatyna poprawia funkcje poznawcze

Kreatyna może korzystniej wpływać na złożone funkcje poznawcze. W szczególności może działać korzystniej u osób, które mają zaburzenia snu. Osoby suplementujące kreatynę miały lepszy nastrój i parametry motoryczne. (McMorris i wsp. 2007)

Kreatyna a urazy mózgu

Neuroprotekcyjne działanie suplementacji kreatyną w wyniku uszkodzeń mózgu polega na utrzymaniu w mózgu odpowiedniej energetyki, dzięki czemu „fabryki energii” (mitochondria) pracują sprawniej i wydajniej. W wyniku uszkodzeń np. głowy może dojść także do pogorszenia sprawności naczyń mózgowych pogarszając stan chorego i wydłużając potencjalną rekonwalescencję.

W takim wypadku dzięki kreatynie może dochodzić do poprawy utrzymania odpowiedniego (stałego) poziomu energii w mózgu (stabilizacja ATP – nośnika energii), co poprawia stabilność błony mitochondrialnej i usprawnia pracę naczyń krwionośnych. (Prass i wsp. 2007; Sullivan, 2000)

Kreatyna na zdrowie!

Suplementacja kreatyną może poprawiać funkcje poznawcze i niektóre rodzaje pamięci. W okresie rekonwalescencji może pełnić rolę wspomagającą mogącą wpływać pośrednio na skuteczność całego procesu leczenia. Osoby starsze u których występują częste epizody związane z demencją oraz osoby z chorobami neurodegeneracyjnymi również mogą czerpać korzyści w wyniku suplementacji kreatyną.


____________________

Autor: Łukasz Jaśkiewicz